Bài giảng môn Sinh học Lớp 11 - Tiết 39, Bài 37: Sinh trưởng và phát triển ở động vật

B – Sinh trưởng và phát triển ở động vật 
Tiết 39 : Sinh trưởng và phát triển ở động vật 
I. Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở động vật 
* Khái niệm sinh trưởng : 
Gà con mới nở nặng 200g 
Gà trống , mái sau 4 tháng nặng 2kg 
Nhận xét sự biến đổi từ trứng thành gà trưởng thành về kích thước và khối lượng ? 
 Sinh trưởng là quá trình tăng kích thước của cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào . 
Nhận xét sự biến đổi từ trứng thành gà con đến gà trưởng thành ? 
- Tăng về kích thước và khối lượng 
- Hình thành các cơ quan , bộ phận mới 
Sự phát triển của cơ thể động vật là gì ? 
I. Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở động vật 
* Khái niệm sinh trưởng : 
* Khái niệm phát triển : 
Phát triển là quá trình biến đổi bao gồm sinh trưởng , phân hóa tế bào và phát sinh hình thái các cơ quan của cơ thể . 
Quá trình phát triển của ếch nhái 
So sánh hình ảnh và cho biết : 
Biến thái là gì ? 
I. Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở động vật 
* Khái niệm sinh trưởng : 
* Khái niệm phát triển : 
* Khái niệm biến thái : 
Là sự thay đổi đột ngột về hình thái , cấu tạo và sinh lý của động vật sau khi sinh ra hoặc nở từ trứng ra . 
* Phân loại phát triển : 
Phát triển của 
 động vật 
Phát triển không 
qua biến thái 
Phát triển 
 qua biến 
 thái 
Phát triển qua biến 
 thái không hoàn toàn 
Phát triển qua biến 
 thái hoàn toàn 
Có những dạng phát triển nào ? 
Nêu đặc điểm của giai đoạn phôi thai và giai đoạn sau khi sinh ở người ? 
II. Phát triển không qua biến thái 
Giai đoạn phôi thai : Diễn ra trong tử cung . Hợp tử phân chia nhiều lần hình thành phôi . Các tế bào phôi phân hoá tạo thành các cơ quan bộ phận cơ thể hình thành cơ thể hoàn thiện . 
Giai đoạn sau khi sinh : Con sinh ra có đặc điểm hình thái và cấu tạo tương tự con trưởng thành . 
II. Phát triển không qua biến thái 
Vậy phát triển không qua biến thái là gì ? Đại diện của kiểu phát triển này ? 
Là kiểu phát triển mà con non có các đặc điểm hình thái , cấu tạo và sinh lý tương tự với con trưởng thành . 
Đa số động vật có xương sống và 1 số động vật không xương sống : cá , chim , thú , giun , rắn  
III. Phát triển qua biến thái 
Nhận xét sự phát triển của ếch và sâu bướm ? 
Ví dụ về sự biến thái ở lưỡng cư và sâu bướm . 
Biến thái hoàn toàn 
Biếntháikhông hoàntoàn 
Giai đoạn phôi 
Giai đoạn hậu phôi 
Lấy VD 
III. Phát triển qua biến thái 
Hãy hoàn thiện phiếu học tập sau : 
Hợp tử phân chia nhiều lần để tạo thành phôi.Các tế bào phôi phân hoá tạo thành các cơ quan của cơ thể . 
Hợp tử phân chia nhiều lần để tạo thành phôi.Các tế bào phôi phân hoá tạo thành các cơ quan của cơ thể . 
Ấu trùng có đặc điểm hình thái cấu tạo sinh lí khác con trưởng thành . 
Vd : Lưỡng cư , tằm  
Ấu trùng qua nhiều lần lột xác để hoàn thiện cơ thể và lớn lên . Con trưởng thành không khác biệt nhiều so với lúc nhỏ . 
Cào cào , ve sâu  
III. Phát triển qua biến thái 
1. Phát triển qua biến thái hoàn toàn 
Là kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng , cấu tạo và sinh lý rất khác với con trưởng thành , trải qua giai đoạn trung gian ( nhộng ) và nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành . 
- Có ở đa số các loài côn trùng ( bướm , ruồi , ong ) và lưỡng cư  
Vậy phát triển qua biến thái hoàn toàn là gì ? 
Trứng nở thành ấu trùng ( nòng nọc sống trong nước , có mang ngoài để hô hấp và có đuôi để bơi ) biến đổi thành ếch sống trên cạn có phổi để hô hấp và có 4 chân để nhảy . 
Sự phát triển qua biến thái của bọ cánh cứng , bướm , ruồi , muỗi  trải qua giai đoạn con non hoàn toàn khác con trưởng thành ( giai đoạn sâu và nhộng ở cánh cứng , ở bướm ; giai đoạn dòi và nhộng ở ruồi ; giai đoạn cung quăng ở muỗi ). 
Nêu đặc điểm của các pha biến đổi của sâu bướm ? 
+ Sâu non: dạng hình sâu , có đốt , không cánh , có chi để bò , có hàm để ăn lá cây 
+ Nhộng : được bao trong kén ở trạng thái tiềm sinh , không cử động không ăn , không có chi, hàm , cánh . 
+ Ngài : là bướm trưởng thành có cánh vẩy , có 6 chi có khớp có vòi hút , không ăn lá cây sống bằng mật hoa , nhiệm vụ của chúng là giao cấu , đẻ trứng và chết 
Trả lời lệnh SGK. 
III. Phát triển qua biến thái 
2 . Phát triển qua biến thái không hoàn toàn 
Thế nào là phát triển qua biến thái không hoàn toàn ? 
Là kiểu phát triển mà ấu trùng phát triển chưa hoàn thiện , trải qua nhiều lần lột xác ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành . 
- Có ở đa số các loài côn trùng như châu chấu , cào cào , gián . 
a. Giai đoạn phôi 
Trứng châu chấu 
Ấu trùng 1 
Ấu 
trùng 4 
Ấu 
 trùng 3 
Ấu 
trùng 2 
Châu chấu 
Trưởng thành 
Lột xác 
Lột xác 
Lột xác 
Lột xác 
b. Giai đoạn hậu phôi 
* Phân biệt phát triển qua biến thái và không qua biến thái ? 
ST – PT qua biến thái 
ST – PT không qua biến thái 
Ấu trùng có hình dạng và cấu tạo , sinh lý khác với con trưởng thành . 
* Trải qua nhiều lần lột xác và các giai đoạn trung gian ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành . 
Con non có hình thái , cấu tạo , sinh lý tương tự con trưởng thành . 
* Con non phát triển thành con trưởng thành không qua giai đoạn lột xác . 
Cột A 
Cột B 
Cột C 
1.Phát triển không qua biến thái 
2.Phát triển qua biến thái hoàn toàn 
3.Phát triển qua biến thái không hoàn toàn 
Cá quả 
Bọ ngựa 
Châu chấu 
Người 
Khỉ 
Ruồi 
Ếch 
Bướm 
Bò 
Câu1: Hãy chọn nội dung ở cột B sao cho phù hợp nội dung cột A và điền và cột C 
1- a,d,e,i 
2- f, g,h 
3- b,c 
1.. 
2. 
3. 
Củng cố 
H ình vẽ mô tả quá trình phát triển của loài nào?Thuộc kiểu phát triển nào,tại sao ? 
 Phát triển qua biến thái hoàn toàn ở Ong 
Câu 2: Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống 
Phát triển của động vật qua(1) là kiểu phát triển mà (2) chưa hoàn thiện , trải qua nhiều lần (3) ấu trùng biến đổi thành (4) 
Biến thái không hoàn toàn 
Con non 
Lột xác 
Con trưởng thành 
Câu 3: Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống . 
 Phát triển của động vật qua(1) là kiểu phát triển mà ấu trùng có hình dạng ,(2) và sinh lí rất khác với con(3), trải qua giai đoạn (4)(ở côn trùng là nhộng ) ấu trùng biến đổi thành con trưởng thành 
Biến thái hoàn toàn 
Cấu tạo 
Con trưởng thành 
Trung gian 
HÖÔÙNG DAÃN VEÀ NHAØ 
1. Hoïc baøi vaø laøm caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trang 151 SGK. 
2. Chuaån bò baøi môùi ( baøi 38 SGK): Keå teân caùc hoocmoân aûnh höôûng ñeán sinh tröôûng vaø phaùt trieån ôû ñoäng vaät coù xöông soáng vaø ñoäng vaät khoâng xöông soáng ? 
Kính chuùc quí thaày coâ vaø caùc em hoïc sinh söùc khoûe , chaøo taïm bieät ! 
KIEÅM TRA BAØI CUÕ 
1.Xuaân hoaù laø söï phuï thuoäc cuûa hieän töôïng ra hoa cuûa caây vôùi : 
A. ñoä daøi ngaøy 	 B. tuoåi caây 
C. nhieät ñoä thaáp D. quang chu kyø 
2.Quang chu kyø laø söï ra hoa phuï thuoäc vaøo : 
A. ñoä daøi ngaøy vaø ñeâm B. tuoåi caây 
C. nhieät ñoä thaáp D. haøm löôïng oxi 
 
 
KIEÅM TRA BAØI CUÕ 
3.Thôøi ñieåm ra hoa ôû thöïc vaät moät naêm coù phaûn öùng quang chu kyø trung tính ñöôïc xaùc ñònh döïa theo : 
 A. chieàu cao cuûa caây 	 
 B. ñöôøng kính cuûa caây 
 C. chieàu daøi reã caây 
 D. soá löôïng laù treân thaân 
4.Saéc toá tieáp nhaän aùnh saùng trong phaûn öùng quang chu kyø cuûa thöïc vaät laø : 
 A. dieäp luïc B. caroâtenoâit 
 C. phitoâcroâm D. dieäp luïc vaø phitoâcroâm 
 
