Bài giảng môn Vật lí Lớp 10 - Bài 29: Quá trình đẳng nhiệt. Định luật Boyle, Mariotle (Bản mới)

ĐỊNH LUẬT BÔI-LƠ - MA-RI-ỐT 
QUÁ TRÌNH ĐẲNG NHIỆT 
BÀI 29 
I.TRẠNG THÁI VÀ QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI TRẠNG THÁI 
2 
Nhiệt độ T 
Áp suất p 
Thể tích V 
1 
1.5 
0.5 
Trạng thái 2 
Trạng thái 1 
Trạng thái của một lượng khí được xác định bởi ba thông số : V,p,T 
Lượng khí chuyển từ trạng thái 1 sang trạng thái 2 gọi là quá trình . 
Đẳng quá trình : Hai thông số biến đổi , còn một thông số không đổi . 
Trường hợp T= const ta gọi là : 
QUÁ TRÌNH ĐẲNG NHIỆT 
 Quá trình đẳng nhiệt là quá trình biến đổi trạng thái trong đó nhiệt độ được giữ không đổi . 
1. Thí nghiệm 
 - Gồm một pittông và xilanh . 
Trên pittông có gắn một áp kế đo áp suất ch ất khí trong xilanh ( 0,05.10 5 Pa) 
 - Xilanh có gắn thước chia khoảng cách để đo độ cao cột không khí trong xilanh(2.5 cm 3 ) 
II.ĐỊNH LUẬT BÔI-LƠ - MA-RI-ỐT 
Xem video thí nghiệm THÍ NGHIỆM 
Kết quả thí nghiệm 
Thể tích V(cm 3 ) 
Áp suất p (10 5 Pa) 
p.V 
30 
1 
30.10 5 
25 
1,2 
30.10 5 
20 
1,5 
30.10 5 
15 
2 
30.10 5 
Khi thể tích V giảm thì áp suất p tăng . 
p tỉ lệ nghịch với V hay p.V = hằng số 
Nhận xét : 
Thể tích V(cm 3 ) 
Áp suất p (10 5 Pa) 
p.V 
30 
1 
30.10 5 
20 
1,5 
30.10 5 
15 
2 
30.10 5 
 Nhà vật lí : Robert Boyle 
Robert Boyle là nhà vật lí người Anh . Ông bắt đầu nghiên cứu về tính chất của chất khí t ừ năm 1659 qua nhi ều th í nghiệm , ông đã tìm ra định luật và công bố nó vào năm 1662. 
Edme Mariotte là nhà vật lí người Pháp . Bằng những nghiên cứu của mình ông cũng đã tìm ra mối liên hệ giữa p và V khi T không đổi . Và công bố ở Pháp vào năm 1676. 
Edme Mariotte (1620-1684) 
 Nhà vật lí : Edme Mariotte 
2.Định luật Bôi-lơ – Ma- ri-ốt 
 Trong quá trình đẳng nhiệt của một lượng khí nhất định , áp suất tỉ lệ nghịch với thể tích . 
 p ~1/V hay pV = hằng số 
Trạng thái 1 (p 1 ,V 1 ) Trạng thái 2 (p 1 ,V 2 ) 
T = const 
P 1 V 1 = P 2 V 2 
Vận dụng 
 Bài toán 
Một khối khí có thể tích 4 lít ở áp suất 10 5 Pa. Nếu nén thể tích khối khí xuống còn 2 lít thì áp suất của khối khí lúc này là bao nhiêu ? 
 Tóm tắt 
 Tt 1 Tt 2 
 V 1 = 4 lít V 2 = 2 lít 
 p 1 = 10 5 Pa p 2 = ? 
 Giải 
Theo định luật Boyle - Mariotte : 
 p 1 V 1 = p 2 V 2 
 Vậy p 2 = 
V 2 
Thay số vào ta có kết quả : 
 p 2 = 2.10 5 Pa 
T= const 
p 1 V 1 
III.ĐƯỜNG ĐẲNG NHIỆT 
 Trong hệ toạ độ ( p,V ) đường đẳng nhiệt có dạng đường hypebol . 
P 2 
P 1 
v 1 
v 2 
T 2 
T 1 
1 
2 
V 
P 
(T 2 > T 1 ) 
0 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
	 Trong các đại lượng sau đây , đại lượng nào không phải là thông số trạng thái của một lượng khí ? 
A – Thể tích . 
B – Nhiệt độ tuyệt đối . 
C – Khối lượng . 
D – Áp suất . 
C – Khối lượng . 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
	 Hệ thức nào sau đây phù hợp với định luật Boyle – Mariotte ? 
A 
B 
D 
C 
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM 
	 Nén đẳng nhiệt một khối lượng khí xác định từ 12 lít đến 3 lít , áp suất khí tăng lên mấy lần ? 
A - 4 lần 
B - 3 lần 
C - 2 lần 
D – Áp suất không đổi . 
Chúc các em học tập tốt