Bài giảng Ngữ văn 6 tiết 111: Câu trần thuật đơn

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ thăm lớpKiểm tra bài cũCâu hỏi:	Nêu khái niệm thành phần chủ ngữ, vị ngữ? Đặt một câu và xác định thành phần chủ ngữ, vị ngữ.Đáp án:	- Chủ ngữ: là thành phần chính của câu nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái, ... được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời cho các câu hỏi Ai?, Con gì? hoặc Cái gì?	- Vị ngữ: là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời cho các câu hỏi Làm gì?, Làm sao?, Như thế nào? hoặc Là gì?HỏiCâu Môc ®Ých nãiCÊu t¹o ng÷ ph¸pNghi vấnCảm thánCầu khiếnTrần thuậtĐơnGhépCâu trần thuật đơnCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTiÕt 111CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNChµo mõng quý thÇy c«vµ c¸c em häc sinh líp 6c ! 1. Bµi tËp(SGK 101):I-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ? Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi ,với điệu bộkhinh khỉnh, tôi mắng: - Hức!Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ ! Chú mày hôi như cú mèothế này, ta nào chịu được. Thôi im cái điệu mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về, không một chút bận tâm. (Tô Hoài)CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTiết 111:a. §äcCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNChµo mõng quý thÇy c«vµ c¸c em häc sinh líp 6c ! 1. Bµi tËp:I-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?(1)Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài(2)Rồi ,với điệu bộkhinh khỉnh, tôi mắng:-(3)Hức!(4)Thông ngách sang nhà ta? (5)Dễ nghe nhỉ !(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (7) Thôi im cái điệu mưa dầm sùi sụt ấy đi.(8) Đào tổ nông thì cho chết! (9)Tôi về, không một chút bận tâm. (Tô Hoài)?-Các câu dưới đây được dùng để làm gì?kể,tảkểnêu ý kiếnBộc lộ cảm xúcCầu khiếnkể,tảBộc lộ cảm xúcBộc lộ cảm xúcHỏiCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNH·y xác định tên các kiểu câu phân loại theo mục đích nói?Câu trần thuật:1,2,6,9Câu nghi vấn:4Câu cảm thán:3,5,8Câu cầu khiến:7Tiết 111:b. Nhận xét:CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNChµo mõng quý thÇy c«vµ c¸c em häc sinh líp 6c ! 1. Bµi tËpI-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?VÍ DỤ: Bà đỡ Trần là người huyện Đông TriềuCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTiết 111:(1)Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài(2)Rồi ,với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được;(9)Tôi về, không một chút bận tâm.kể,tảkể,tảNêu ý kiếnkểGiới thiệu* Mục đích: Câu trần thuật dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự viêc, sự vật hay để nêu một ý kiến .(1) Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.(2) Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng :(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được. (9) Tôi/ về, không một chút bận tâm.?Xác định chủ ngữ, vị ngữ của những câu trần thuật vừa tìm được Chú mày/ hôi như cú mèo thế này, ta/ nào chịu được. C V C VTôi/ về, không một chút bận tâm. C V?Xếp các câu trần thuật nói trên thành hai loại:-Nhóm1:Câu do một cặp chủ ngữ-vị ngữ( một cụm c-v) tạo thành:-Nhóm 2:Câu do hai hoặc nhiều cụm c-v sóng đôi tạo thành.tôi/mắng: C Vtôi/ đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.C VCâu 1,2,9Câu trần thuật đơnCâu 6Câu trần thuật ghépC- VC- VC- VC-V, C-V* Cấu tạo ngữ pháp: Câu trần thuật đơn do một cụm C-V tạo thành1.bµi TËpI-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?2. KẾT LUẬNCâu trần thuật đơnDo một cụm C - V tạo thành CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNDùng để giới thiệu , tả hoặckể về một sự việc,sự vật hay để nêu một ý kiếnDTiết 111:Ghi nhí (sgk 101)Tiết 111:Bài tập nhanhb) Tre, nøa, tróc, mai, vÇu gióp ng­êi tr¨m ngh×n c«ng viÖc kh¸c nhau a) Đôi càng tôi mẫm bóng CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNc) Tre sÏ cßn m·i víi c¸c em, cßn m·i víi d©n téc ViÖt Nam. d) ThÊp tho¸ng nh÷ng c¸nh cß. * Một số mô hình cấu tạo thường gặp của câu trần thuật đơn V - C C – V C,C,C - VC - V,V C VC VC VV CHOẠT ĐỘNG NHÓMNHÓM I : Làm bài tập 1NHÓM II : Làm bài tập 2NHÓM III : Làm bài tập 3NHÓM IV : Làm bài tập 4NHÓM V : Đặt 3 câu trần thuật đơn ( xác định cấu trúc chủ - vị và cho biết những câu ấy được dùng để làm gì?).Bài1:  Tìm câu trần thuật đơn:- Cấu tạo ngữ pháp (một cụm C-V) - Mục đích nói (kể,tả,giới thiệu,nêu ý kiến)(2) Từ khi có vịnh(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗilần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.  (3) Cây trên núi đảolại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vànggiòn hơn nữa.(4) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày giông bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi. (1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô /là một ngày trong trẻo, sáng sủa. C Vlần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô /cũng trong sáng như vậy. C V  (3) Cây trên núi đảo C/lại thêm xanh mượt, nước biển /lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát /lại vàngV C V C Vgiòn hơn nữa.(4) Và nếu cá /có vắng tăm biệt tích trong ngày giông bão, thì nay lưới  C V C/càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.  VDùng để tả hoặc để giới thiệuDùng để nêu ý kiến nhận xétCô tô(Nguyễn Tuân)II. Luyện tập:-Dưới đây là một câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì ?a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần LongNữ, tên là Lạc Long Quân.	(Con rồng cháu tiên)b)Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. 	 (Ếch ngồi đáy giếng) c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. 	 (Vũ Trinh)Bài 2.Đều là các câu trần thuật đơn, dùng để giới thiệu nhân vậtBài 3 Bài tập Câu và đoạn văn Cách giới thiệu nhân vật2a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân. (Con Rồng cháu Tiên)b)Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. (Ếch ngồi đáy giếng)c)Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh)Giới thiệu ngay nhân vật chínhCách giới thiệu nhân vật chính trong truyện Thánh Gióng có gì khác so với cách giới thiệu nêu ở bài tập 2?Bài 3 Bài tậpCâu và đoạn vănCách giới thiệu nhân vật3 a) Tục truyền rằng Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kén bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.b) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng c) Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi ngườiGiới thiệu nhân vậtphụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiêu nhân vật chínhBài 4 a)Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày. (Đẽo cày giữa đường)→ Ngoài việc giới thiệu nhân vật, câu văn này còn miêu tả hoạt động của nhân vậtNgoài tác dụng giới thiệu nhân vật, câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì?a)Xưa có một người thợ mộcb)Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa cây cỏ lay động không ngớt mới vac búa đến xem thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra. 	 (Vũ Trinh) b)Người kiếm củi tên mỗHướng dẫn về nhà:- Học bài- Hoàn thành các bài tập- Xem trước 2 dạng của câu trần thuật đơn:câu trần thuật đơn có từ là và câu trần thuật đơn không có từ là