Bài giảng Ngữ văn 6 Tiết 113-114: Lao xao (Trích Tuổi thơ im lặng - Duy Khán)

Tiết 113-114: Lao xao (TrÝch Tuæi th¬ im lÆng - Duy Kh¸n)§äc ®o¹n “Dßng suèi ®æ ra s«ngTæ quèc”. NhËn xÐt vÒ c¸ch lËp luËn cña nhµ v¨n £-ren-bua khi bµn vÒ lßng yªu n­íc.I. T×m hiÓu chung1.T¸c gi¶: Trình bày những hiểu biếtcủa em về tác giả, tác phẩm -Duy Kh¸n (1934 - 1995)Quê: QuÕ Vâ – Bắc Ninh. Là nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ.Tiết 113-114: Lao xao 	(TrÝch Tuæi th¬ im lÆng - Duy Kh¸n) Duy Kh¸n(1934 - 1995)c.ThÓ lo¹i vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t:ThÓ lo¹i: håi ký tù truyÖnPh­¬ng thøc biÓu ®¹t: miªu t¶ vµ tù sù.PhÇn 1: Tõ ®Çu ®Õn “lÆng lÏ bay ®i”C¶nh buæi sím mïa hÌ ë lµng quª.PhÇn 2: TiÕp theo ®Õn hÕtThÕ giíi c¸c loµi chim2.T¸c phÈm:a. XuÊt xø:TrÝch trong t¸c phÈm “Tuæi th¬ im lÆng” ®­îc gi¶i th­ëng Héi nhµ v¨n n¨m 1987.d.Bè côc:b. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:N¨m 19862 phÇn: II. T×m hiÓu chi tiÕt1. C¶nh buæi sím mïa hÌ ë lµng quª C¶nh lµng quª vµo hÌ ®­îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh­ thÕ nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh thiªn nhiªn ®­îc miªu t¶ ë ®©y? Khung c¶nh lµng quª b×nh dÞ, trµn ®Çy søc sèng. Trong c¸i lao xao cña trêi ®Êt, cá c©y cã c¸i lao xao cña t©m hån t¸c gi¶Bøc tranh thiªn nhiªn víi mµu s¾c, h­¬ng th¬m, ©m thanh hßa quyÖn vµo nhau:+ Mµu s¾c: mµu xanh, mµu tr¾ng, mµu vµng, mµu rùc rì 	cña c©y, hoa, ong b­ím.+ H­¬ng th¬m: c¶ lµng th¬m h­¬ng ngµo ng¹t cña c¸c loµi hoa+ ¢m thanh lao xao rÊt khÏ, nhÑ nh­ng kh¸ râ. Nhận xét cách viết câu văn của tác giả trong đoạn văn này?C©u ng¾n, miªu t¶ c¶nh vËt liªn tiÕp phï hîp cña c¶nh vËt vµ sù rung ®éng nhÑ trong t©m hån t¸c gi¶.2. H×nh ¶nh c¸c loµi chimH·y thèng kª tªn c¸c loµi chim ®­îc nh¾c tíi trong bµi theo 2 cét sau:Th¶o luËn nhãm 2 phót. Chim lµnh Chim ¸cBå c¸c, chim ri, s¸o sËu, s¸o ®en, tu hó, chim ngãi, nh¹nB×m bÞp, chim c¾t, diÒu h©u, qu¹ ®en, qu¹ khoang , chÌo bÎo.Mçi loµi chim lµnh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ cña t¸c gi¶?Chim lµnh ®em l¹i niÒm vui cho mäi ng­êi. ->TËp trung miªu t¶ tiÕng kªu, tiÕng hãt. -> BiÖn ph¸p nh©n ho¸, sö dông tõ t­îng h×nh, t­îng thanh, c¸c c©u ®ång dao. + S¸o sËu, s¸o ®en: ®Ëu lªn l­ng tr©u mµ hãt mõng ®­îc mïa, tä toÑ häc nãi+ Tu hó b¸o mïa v¶i chÝna. C¸c loµi chim lµnhchim nh¹ntu hóbå c¸cH­íng dÉn vÒ nhµNhí ®­îc néi dung cña tiÕt häc nµyTiÕp tôc t×m hiÓu c¸c néi dung ë tiÕt sau:§Æc ®iÓm c¸c loµi chim ¸cNghÖ thuËt miªu t¶ c¸c loµi chimNhãm chim ¸c ®­îc t¸c gi¶ gîi t¶ b»ng nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh nµo? B×m bÞp: Kªu “bip bip”; suèt ®ªm chui róc trong bôi c©y...  DiÒu h©u: cã c¸i mòi kho»m, ®¸nh h¬i tinh l¾m, kªu chÐc chÐc, lao nh­ mòi tªn... ChÌo bÎo: nh÷ng mòi tªn ®en, mang h×nh ®u«i c¸ tõ ®©u tíi tÊp bay ®Õn, kªu “chÌ cheo chÐt”, trÞ kÎ ¸c...Qu¹: qu¹ ®en, qu¹ khoang..... Chim c¾t: C¸nh nhän nh­ dao bÇu chäc tiÕt lîn...b. C¸c loµi chim ¸cMiªu t¶ chim ¸c chñ yÕu qua ho¹t ®éng b¾t måi vµ c¸ch ®Êu tranh sinh tån cña nã. ?V× sao khi miªu t¶ c¸c nhãm chim kh¸c nhau t¸c gi¶ cã c¸ch t¶ kh¸c nhau? Th¶o luËn nhãm : 5 phút	Nhãm 1&2: C¸c loµi chim ®­îc miªu t¶ rÊt sinh ®éng vµ hÊp dÉn lµ do t¸c gi¶ quan s¸t tinh tÕ vµ biÕt chän ra ë mçi loµi mét sè nÐt ®Æc s¾c næi bËt nhÊt. H·y chØ ra nh÷ng nÐt ®ã ë tõng loµi chim.	Nhãm 3&4: C¸c loµi chim ®­îc kÓ kÕt hîp víi t¶ vµ b×nh luËn nh­ thÕ nµo? T×m nh÷ng dÉn chøng cho thÊy c¸c loµi chim ®­îc t¶ trong m«i tr­êng sinh sèng, ho¹t ®éng cña chóng vµ trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi.- Nhãm 1, 2: T¸c gi¶ ®· quan s¸t tinh tÕ vµ chän miªu t¶ ë mçi loµi mét vµi nÐt ®Æc s¾c næi bËt: + Bå c¸c: tiÕng kªu “C¸c  c¸c  c¸c”, võa bay võa kªu cø nh­ bÞ ai ®uæi ®¸nh.+ S¸o sËu, s¸o ®en: ®Ëu lªn l­ng tr©u mµ hãt mõng ®­îc mïa, tä toÑ häc nãi+DiÒu h©u: mòi kho»m, ®¸nh h¬i tinh l¾m+ ChÌo bÎo: nh÷ng mòi tªn ®en, mang h×nh ®u«i c¸ tõ ®©u tíi tÊp bay ®Õn. Ngµy mïa, chóng thøc suèt ®ªm, míi tê mê ®Êt nã ®· cÊt tiÕng gäi ng­êi: “ChÌ cheo chÐt”+ Chim c¾t: c¸nh nhän nh­ dao chäc tiÕt lîn, khi ®¸nh nhau, chØ xØa b»ng c¸nh.+ B×m bÞp: kªu “bÞp bÞp”, trêi kho¸c cho nã bé c¸nh n©u, suèt ®ªm ngµy róc trong bôi c©y	- KÕt hîp t¶ víi kÓ vµ b×nh luËn: + KÓ chuyÖn con s¸o nhµ b¸c Vui tä toÑ häc nãi, kÓ chuyÖn vÒ sù tÝch con b×m bÞp + Nãi vÒ hä nhµ S¸o: hä cña chóng ®Òu hiÒn c¶. Chóng ®Òu mang vui ®Õn cho trêi ®Êt. + Nãi vÒ chÌo bÎo: chóng nã trÞ kÎ ¸c. Th× ra, ng­êi cã téi khi trë thµnh ng­êi tèt th× tèt l¾m. + Nãi vÒ chim c¾t: Chóng lµ loµi quû ®en, vôt ®Õn vôt biÕn cho ®Õn nay ch­a cã loµi chim nµo trÞ ®­îc nã.T¶ trong m«i tr­êng sinh sèng, ho¹t ®éng cña chóng vµ trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi: + Nh¹n vïng vÉy tÝt m©y xanh “chÐc chÐc”. +Tu hó ®Õn khi mïa v¶i chÝn, vµ khi qu¶ hÕt, nã bay ®i ®©u biÖt. + B×m bÞp kªu th× chim ¸c míi ra mÆt. + DiÒu h©u b¾t gµ con, chim c¾t xØa chÕt bå c©u, chÌo bÎo ®¸nh diÒu h©u vµ chim c¾t.	Nhãm 3, 4: Duy Kh¸n lµ nhµ v¨n cã vèn hiÓu biÕt phong phó.T¸c gi¶ lµ ng­êi yªu mÕn thiªn nhiªn, g¾n bã víi lµng quª.Cã c¸i nh×n vµ c¶m xóc hån nhiªn vÒ tuæi th¬..Quan s¸t tinh tÕ vµ chän miªu t¶ ë mçi loµi mét vµi nÐt ®Æc s¾c næi bËt KÕt hîp t¶ víi kÓ vµ b×nh luËnT¶ c¸c loµi chim trong m«i tr­êng sinh sèng, ho¹t ®éng cña chóng vµ trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c loµi:NhËn xÐt vÒ tµi quan s¸t vµ t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi thiªn nhiªn, lµng quª qua viÖc miªu t¶ c¸c loµi chim?Trong bµi cã sö dông rÊt nhiÒu chÊt liÖu v¨n ho¸ d©n gian nh­ thµnh ng÷, ®ång dao, kÓ chuyÖn. H·y t×m c¸c dÉn chøng?§ång dao: “Bå c¸c lµ b¸c chim ri. Chim ri lµ d× s¸o sËu. S¸o sËu lµ cËu s¸o ®en. S¸o ®en lµ em tu hó. Tó hó l¹i lµ chó bå c¸c”.Thµnh ng÷: “d©y m¬ rÔ m¸, kÎ c¾p gÆp bµ giµ, qu¹ vµo chuång lîn”.Cæ tÝch: Sù tÝch chim b×m bÞp, sù tÝch chim chÌo bÎo.NghÖ thuËt:III. Tæng kÕt: 	Ngoµi viÖc sö dông nhiÒu chÊt liÖu v¨n hãa d©n gian, em cßn thÊy biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo còng ®­îc sö dông? BiÖn ph¸p tu tõ so s¸nh, nh©n hãa- KÕt hîp t¶, kÓ, nhËn xÐt, b×nh luËn.	 - Sö dông nhiÒu chÊt liÖu v¨n hãa d©n gian:Th¶o luËn nhãm: 4 phótBøc tranh cô thÓ, sinh ®éng, nhiÒu mµu s¾c vÒ thÕ giíi c¸c 	loµi chim ë lµng quª.Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt trªn tËp trung lµm næi bËt néi dung nµo cña v¨n b¶n?2. Néi dung:*Ghi nhí SGK trang 113IV. LUYỆN TẬP: Bµi tËp: H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n (kho¶ng 8-10 c©u) miªu t¶ mét loµi chim mµ em biÕt. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI:Nhớ được những nét chính về nội dung và nghệ thuật của văn bản “Lao xao”.Ôn tập kĩ Tiếng Việt chuẩn bị kiểm tra 1 tiết.Phó từCác biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ.Các thành phần chính của câuCâu trần thuật đơn, câu trần thuật đơn có từ là.