Bài giảng Ngữ văn 6 tiết 115: Câu trần thuật đơn có từ "là"

Kiểm tra bài cũThế nào là câu trần thuật đơn? Tác dụng của câu trần thuật đơn?Cho ví dụ?Tiết 115Câu trần thuật đơn có từ "là" TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀI. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là1. Ví dụXỏc định chủ ngữ vị ngữ cho những cõu sau?Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh)//C N VNb.Truyền thuyết là loại truyện dân giantưởng tượng, kì ảo. (Theo Ngữ văn 6, tập1)//C N VNc.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. (Nguyễn Tuân)//CN VNd. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.// C N VNlà + cụm danh từlà + cụm danh từlà + cụm danh từlà + tính từCVVị ngữ trong cỏc cõu này do những từ hoặc cụm từ nào tạo thành?? Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau đây: Không, không phải, chưa, chưa phải, điền vào trước vị  ngữ của các câu bên dưới: a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. => Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.b. Truyền thuyết là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có.... tưởng tượng, kì ảo.=>Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . . c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.=>Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại. =>Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại. a/ Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.=>b/ Truyền thuyết không phải là loại truyện dân gian kể về các . . . . =>c/ Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong trẻo, sáng sủa.=>d/ Dế Mèn trêu chị Cốc không phải là dại.=>Không phải + là + cụm danh từKhông phải + là + tính từChưa phải + là + cụm danh từKhông phải + là + cụm danh từ TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀEm hóy nhận xột cấu tạo của phần vị ngữ trong cỏc cõu trờn ?Em hóy chỉ ra cấu trỳc phủ định của cỏc vớ dụ trờn ?Cấu trúc phủ định của các ví dụKhông phải (a,b,d) Chưa phải (c)LàCụm danh từ (a,b,c)Biểu thị ý phủ địnhTính từ (c)++CN/ Không phải(chưa phải)+là+ cụm danh từ (tính từ) ( Dạng phủ định)CN/ là+ cụm danh từ (tính từ) ( Dạng khẳng định) TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀsI. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là2. Nhận xét1. Ví dụVị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ (cụm danh từ) tạo thành. Ngoài ra, tổ hợp giữa từ là với động từ( cụm động từ) hoặc tính từ ( cụm tính từ)...cũng có thể làm vị ngữ. Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định nó kết hợp với các cụm từ:không phải, chưa phải,*/ Ghi nhớ: ( Sgk tr114) TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀTừ cỏc vớ dụ trờn em rỳt ra đặc điểm gỡ của cõu trần thuật đơn cú từ “ là ” ?Lưu ý:Vd1: Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.//CNĐTPN1PN2VNVd2: Người ta gọi chàng là Sơn Tinhlà + cụm danh từcụm động từcâu trần thuật đơn có từ là không phải là câu trần thuật đơn có từ là TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀEm hóy xỏc định chủ ngữ và vị ngữ trong vớ dụ 2 ? Hai cõu trong vớ dụ trờn cú phải là cõu trần thuật đơn cú từ “là” khụng ?Lưu ý !- Khụng phải cõu trần thuật đơn nào cú từ là cũng được gọi là cõu trần thuật đơn cú từ “là”. Trong cõu trần thuật đơn cú từ “là”, đụi khi từ “là” được thay thế bằng dấu phẩy ( , ).sI. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ làII. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là1. Ví dụ TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀBà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh)//CN VNb.Truyền thuyết là loại truyện dân giantưởng tượng, kì ảo. (Theo Ngữ văn 6, tập1)//CN VNc.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. (Nguyễn Tuân)//CN VNd. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.// CN VNCVLà người ở đâu?Là loại truyện gì?Là một ngày như thế nào?Là làm sao ?Câu đánh giáCâu miêu tảCâu định nghĩaCâu giới thiệu ? Em thử đặt cõu hỏi cho cỏc vị ngữ ở những vớ dụ trờn ?Cỏc cõu trả lời ở phần vị ngữ được đưa ra với mục đớch gỡ ?sI. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ làII. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ là1. Ví dụ2. Nhận xétCác kiểu câu trần thuật đơn có từ là: + Câu định nghĩa + Câu giới thiệu + Câu miêu tả + Câu đánh giá*/ Ghi nhớ: ( Sgk T115) TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀEm hóy cho biết cú mấy kiểu cõu trần thuật đơn cú từ “là” ? Cột A Cột B1. So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.2. Chúng em là học sinh lớp 6B .3. Lượm là chú bé dũng cảm.4. Hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi.a) Câu giới thiệud) Câu định nghĩa.c) Câu miêu tảb) Câu đánh giáBài tập nhanh :Nối thông tin ở cột A với mỗi thông tin ở cột B sao cho phù hợp :sI. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ làII. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ làIII. Luyện tập1. Bài tập 1 + 2Đọc và xỏc định yờu cầu của bài tập 1, 2Các bước Bước 1: Tìm câu trần thuật đơn có từ làBước 3: Cho biết câu ấy thuộc kiểu câu	trần thuật đơn nào?Bước 2: Xác định chủ ngữ và vị ngữ của các câu 	trần thuật đơn có từ là TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀsI. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ làII. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ làIII. Luyện tập1. Bài tập 1 + 2Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm....CNVNCâu định nghĩa b. Người ta gọi chàng là Sơn tinhKhông phải là câu trần thuật đơn có từ là TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀc) Tre là cánh tay của người nông dân(.) Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.().Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.c1) Tre là cánh tay của người nông dân. CNVNCâu đánh giác2) Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.CNVNCâu đánh giác3) Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.CNVNCâu đánh giá TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀd) Bồ các là bác chim ri Chim ri là dì sáo sậu Sáo sậu là cậu sáo đen Sáo đen là em tu hú Tu hú là chú bồ các.CN VNCNVNCNVNCNVNCNVNĐều là câu giới thiệu. Khóc là nhục. Rên, hèn. Van, yếu đuối  Và dại khờ là những lũ người câm Trên đường đi như những bóng âm thầm  Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. (Tố Hữu) e)CNVNCNVNCâu đánh giá TIẾT 115: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN Cể TỪ LÀQuan sát bức tranh , em hãy viết 3 câu trần thuật đơn có từ là, trong đó có 1 câu miêu tả, 1 câu giới thiệu, 1 câu đánh giá (viết về hình dáng, tính cách, công việc của chú bé Lượm)Bài tậpĐáp án :1) Lượm là chú bé làm nhiệm vụ liên lạc.( Câu giới thiệu)Lượm là chú bé có hình dáng nhỏ nhắn.( Câu miêu tả )Lượm là chú bé dũng cảm.( Câu đánh giá )HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ: Học bài: + Đặc điểm cõu trần thuật đơn cú từ “là”. + Cỏc kiểu cõu trần thuật đơn cú từ “là” Bài tập: + Hoàn thành cỏc bài tập SGK.	 + Viết đoạn văn từ năm đến 7 cõu tả một người bạn thõn của em, trong đoạn văn cú ớt nhất một cõu trần thuật đơn cú từ “là”. Nờu tỏc dụng của cõu trần thuật đơn cú từ “là” trong đoạn văn.- Chuẩn bị bài học: ễn tập, chuẩn bị cho bài kiểm tra TV.29Bài tập 3: Viết một đoạn văn ngắn từ 5 - 7 câu tả một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu trần thuật đơn có từ là. Nêu tác dụng của câu trần thuật đơn có từ là trong đoạn văn.Xác định chủ đề: Tả một người bạn của em+ Về hình dáng+ Về tính cách 2. Số câu: 5 - 7 câu.3. Kiến thức tiếng Việt: sử dụng câu trần thuật đơn có từ là: + Câu miêu tả + Câu giới thiệu+ Câu đánh giá Bài tập 3 ( tham khảo) Hằng là người bạn thõn nhất của tụi. Bạn Hằng cựng lớp với tụi từ những ngày ở trường mầm non. Bạn ấy cao lớn hơn tụi nhiều. Hằng cú nước da trắng hồng, khuụn mặt xinh xắn. Hằng là học sinh giỏi của lớp. Cỏc bạn trong lớp đều quý mến Hằng.