Bài giảng Ngữ văn 7: Thêm trạng ngữ cho câu

Phòng giáo dục Đào tạo- Duy TiờnTrường THCS Chuyờn NgoạiGiáo viờn: Nguyờ̃n Thị Phương ThảoCaõu 1: Trạng ngữ là gì ? Là thành phần chính trong câu.Là một trong số các từ loại của Tiếng Việt. Là thành phần phụ trong câu.ABCDSai rồi !Ồ ! Tiếc quỏ.Bạn thử lần nữa xem !Chỳc mừng bạn !Là biện pháp tu từ của câu.Câu 2: Có thể phân loại trạng ngữ theo cơ sở nào ? Theo thành phần mà chúng đứng trước hay đứng sau. Theo mục đích nói của câu. Theo nội dung mà chúng biểu thịABCDSai rồi !Ồ ! Tiếc quỏ.Bạn thử lần nữa xem !Chỳc mừng bạn ! Theo vị trí đứng của chúng trong câu. 3. Dòng nào là trạng ngữ trong 2 câu sau: “Dần đi ở từ năm chửa mười hai. Khi ấy, đầu nó còn để hai trái đào.” A. Dần đi ở B. Khi ấy C. Đầu nó còn để hai trái đào D. Cả A,B,C đều sai.ĐÚNG RỒI3. Trong câu, trạng ngữ bao giờ cũng được ngăn cách các thành phần chính bằng dấu phẩy. Đúng hay sai ?A. ĐúngB. SaiĐÚNG RỒI10 đNhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng (). Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới. (Vũ Bằng)b) Về mùa đông, lá bàng đỏ như màu đồng hun.(Đoàn Giỏi) a’) Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng (). Trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đục như màu pha lê mờ.Mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.b’) Lá bàng đỏ như màu đồng hun.* Ta khụng nờn lược bỏ vỡ:+ Cỏc trạng ngữ bổ sung ý nghĩa về thời gian, khụng gian giỳp nội dung miờu tả chớnh xỏc hơn.+ Cỏc trạng ngữ cũn cú tỏcdụng liờn kết nờ́u bỏ trạng ngữ làm cho cõu văn khó hiờ̉u và khụng có tác dụng liờn kờ́t Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự họa rất rõ nét và sinh động của nhà thơ. ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuất châm biếm. ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ Lí Bạch, Đỗ Phủ,đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, ( Theo Nguyễn Đăng Mạnh ) a’) Ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự họa rất rõ nét và sinh động của nhà thơ. Người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuất châm biếm. Ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ Lí Bạch, Đỗ Phủ,đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Trong văn nghị luận, khi sắp xếp luận cứ theo trỡnh tự thời gian, khụng gian  thỡ trạng ngữ cú vai trũ liờn kết cỏc cõu văn trong đoạn giỳp cho đoạn văn được mạch lạc nờn nhiều trường hợp khụng thể thiếu trạng ngữ. Trạng ngữ cú thể cú hoặc khụng cú mặt trong cõu nhưng nú bổ sung cho cõu những nội dung cần thiết làm cho cõu được miờu tả đầy đủ hơn. Trong nhiều trường hợp nếu thiếu trạng ngữ, cõu sẽ thiếu chớnh xỏc. Trạng ngữ có những cụng dụng sau:-Xác định hoàn cảnh, điờ̀u kiợ̀n diờ̃n ra sự viợ̀c nờu trong cõu, góp phõ̀n làm cho nụ̣i dung cõu được đõ̀y đủ, chính xác;-Nụ́i kờ́t các cõu, các đoạn với nhau góp phõ̀n làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.Dòng nào sau đây nói sai về các loại từ có thể làm trạng ngữ ? 	ADanh từ, động từ, tính từBCụm danh từ, động t ,tính tCSố từ, lượng từCả B, CDĐÁP ÁNCSố từ , lượng từHết giờ123456789101Trong câu: Trên sông Đà, có rất nhiều nhà máy. Tìm trạng ngữ và cho biết biểu thị ý gì ?ATn: Trên sông Đà / chỉ thời gian Tn: Trên sông Đà / chỉ địa điểmBCTn: Trên sông Đà / chỉ mục đíchDTn: nhiều nhà máy/ chỉ địa điểmĐÁP ÁN BTn: Trên sông Đà / chỉ địa điểmHết giờ123456789102 *Ví dụ: Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó. (Đặng Thai Mai) *Ví dụ: Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình, và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó. Làm cho câu văn dễ hiểu.Nhấn mạnh ý, chuyển ý, thể hiện tình huống, cảm xúc nhất địnhABCDSai rồi !Ồ ! Tiếc quỏ.Bạn thử lần nữa xem !Chỳc mừng bạn ! Để làm cho nòng cốt câu chặt chẽ. Làm cho câu ngắn gọn. *Ví dụ: Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình. Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó. (Đặng Thai Mai)ở vị trí nào trong câu thì trạng ngữ có thể tách ra làm câu riêngđể đạt những mục đích tu từ nhất định ?A. Đầu câuB. Giữa chủ ngữ & và vị ngữC. Cuối câuD. Cả A,B, C đều saiC. Cuối câuChính xácTrong một số trường hợp để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách trạng ngữ, đặc biệt là trạng ngữ đứng cuối câu, thành những câu riêng.Trạng ngữ “Trên dòng sông Đà” trong câu: “Trên dòng sông Đà, ông xuôi ngược hơn trăm lần rồi, chính tay lái độ sáu chục lần cho những chuyến thuyền then đuôi én sâu chèo.” biểu thị nội dung gì ?A. Thời gian diễn ra hành động được nói đến.B. Nơi chốn diễn ra hành động được nói đến.C. Nguyên nhân của hành động được nói tới.D. Mục đích của hành động được nói tới.ĐÚNG RỒI1. Nêu công dụng của trạng ngữ trong các đoạn trích sau: Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng một bức chân dung tinh thần tự họa rất rõ nét và sinh động của nhà thơ. ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuất châm biếm. ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời của phương Đông, của dân tộc, từ Lí Bạch, Đỗ Phủ,đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, ( Theo Nguyễn Đăng Mạnh ) b) Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi, bạn đã bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không ? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không ? Không sao đâu vì  (). Lúc còn học phổ thông, Lu-i Pa-xtơ chỉ là học sinh trung bình. Về môn Hóa, ông đứng thứ hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp.Theo (Trái tim có điều kì diệu)a) - Kết hợp những bài này lại -Ở loại bài thứ nhất - Ở loại bài thứ hai Trạng ngữ chỉ trỡnh tự lập luậnb) - Đó bao lần - Lần đầu chập chững bước đi - Lần đầu tiờn tập bơi - Lần đầu chơi búng bàn - Lỳc cũn học phổ thụng - Về mụn hoỏ Trạng ngữ chỉ trỡnh tự lập luận2. Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu trạng ngữ của những câu do trạng ngữ tạo thành.Bố cháu đã hi sinh. Năm 72. (Báo Văn nghệ)Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xõa gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn. (Anh Đức)- a: trạng ngữ được tỏch: Năm 72 Tỏc dụng nhấn mạnh thời điểm hi sinh của nhõn vật b: trạng ngữ được tỏch “ trong lỳc  bồn chồn”  Nhấn mạnh thụng tin ở nũng cốt cõu. 3. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về sự giàu đẹp của Tiếng Việt. Chỉ ra các trạng ngữ và giải thích vì sao cần thêm trạng ngữ trong những trường hợp ấy? Tuần trước, chỳng ta đó học văn bản Sự giàu đẹp của tiếng Việt của Đặng Thai Mai. Qua đú, ta thấy tiếng Việt của chỳng ta rất giàu và cũng rất đẹp về mọi phương diện, từ hệ thống nguyờn õm, thanh điệu phong phỳ, uyển chuyển trong cỏch đặt cõu ... Chỳng ta tự hào về tiếng nước ta vỡ nước ta là một nước nhỏ nhưng cũng cú thứ tiếng của riờng mỡnh, khụng phải lệ thuộc vào tiếng của nước khỏc.AChỉ nguyên nhân, mục đích Chỉ thời gian , nơi chốnBCChỉ phương tiện và cách thứcTrạng ngữ không dùng để làm gì ? Chỉ chủ thể của hành độngD DChỉ chủ thể của hành động Dấu chấm Dấu phẩyABCDSai rồi !Ồ ! Tiếc quỏ.Bạn thử lần nữa xem !Chỳc mừng bạn ! Dấu chấm than Dấu chấm hỏiĐể tách giữa chủ ngữ, vị ngữ với trạng ngữ thì người ta thường dùng: Điền từ ngữ thích hợp vào chỗ chấm để hoàn chỉnh đoạn văn: Trong một số trường hợp, để , chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách , đặc biệt là trạng ngữ đứng , thành những câu . Từ ngữriêngnhấn mạnh câuchungnhấn mạnh ýchủ ngữvị ngữtrạng ngữđầu câucuối câuDẶN Dề- Tiết sau : Kiểm tra Tiếng Việt Về xem lại cỏc bài : + Cõu rỳt gọn + Cõu đặc biệt + Trạng ngữBài học đờ́n đõy kờ́t thúc. Xin trõn trọng cám ơn quý thõ̀y cụ và các em học sinh.