Bài giảng Ngữ văn 7 tiết 113: Tiếng việt Liệt kê

TRẢ BÀI CŨCâu 1. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂUCâu 2. Xác định các cụm chủ - vị và cho biết mỗi cụm chủ - vị đó làm thành phần gì trong câu sau:-> Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống như câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị, làm thành phần câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.Sóng to đẩy con thuyền trôi ra xa, lật úp, chìm xuống đáy sông.CVCVPhụ ngữ trong cụm động từVCtrôi ra xa, lật úp, chìm xuống đáy sông.TIẾT 113. TV:LIỆT KÊ Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt.[...] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm[... ]. (Phạm Duy Tốn)A. TÌM HIỂU CHUNGI. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ?1. Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in đậm) dưới đây có gì giống nhau?Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thíchmắt.[...]CDTDTDTDTDTDTDTDTCDTCDTCDTCDTCDTCấu tạoCụm từTừSắp xếp nối tiếpÝ nghĩaCùng nói về sự vật xa xỉ , đắt tiền quanh quan lớn .DTQuan phô mÉu xa hoa, hưởng lạcD©n phu khổ sở ®ang chèng chäi víi n­íc lò ®Ó hé ®ª2. Tác dụng của việc nêu ra các kết cấu tương tự nhau là gì? Hỡi đồng bào cả nước, tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được. Trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc. 	 (Tuyên ngôn độc lập- HCM)Nhấn mạnh quyền của con người và kiên quyết bảo vệ quyền ấy.A. TÌM HIỂU CHUNGI. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ? II. CÁC KIỂU LIỆT KÊToàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do , độc lập .b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do , độc lập ấy .1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau? Chúng ta cần đứng lên chiến đấu. Sống hay chết, vinh hay nhục, tự do hay nô lệ là ở cuộc chiến này. ( Võ Nguyên Giáp)A. TÌM HIỂU CHUNGI. THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ? II. CÁC KIỂU LIỆT KÊ2. Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau?a. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng .b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam , của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.-> Vầu, nứa, tre, mai, trúc mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng .-> .... trưởng thành và hình thành của xã hội Việt Nam , của tập thể nhỏ là họ hàng, làng xóm, gia đình... Bài tập: 2-b – sgk-106 Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi , em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! (Tố Hữu)=> Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hành động tra tấn của bọn giặc đối với chị Lí.-> Liệt kê không theo cặp . => Ý nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quân thù và sự kiên cường của chị Lí.-> Liệt kê tăng tiến .Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nungLIỆT KÊXÉT VỀ CẤU TẠOXÉT VỀ Ý NGHĨALIỆTKÊ TĂNGTIẾN LIỆT KÊKHÔNGTĂNG TIẾN LIỆT KÊ THEO CẶPLIỆT KÊ KHÔNG THEO CẶP A. TÌM HIỂU CHUNGB. LUYỆN TẬPBài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (Sgk/24,25)1.[] Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.=> Sức mạnh của tinh thần yêu nước.1.[] Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.2. Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung.... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu cho một dân tộc anh hùng.Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (Sgk/24,25) Lòng tự hào về những trang lịch sử vẻ vang qua tấm gương những vị anh hùng dân tộc.2. Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung.... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu cho một dân tộc anh hùng.3. Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc phơ đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ chăm sóc yêu thương bộ đội như con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, không quản khó nhọc để giúp một phần vào kháng chiến, cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ,Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước.Bài tập 1: Chỉ ra phép liệt kê trong văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (Sgk/24,25)3. Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc phơ đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ chăm sóc yêu thương bộ đội như con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, không quản khó nhọc để giúp một phần vào kháng chiến, cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ,Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước.Bài tập 2: Tìm phép liệt kê trong đoạn các trích sau:a) Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trầm giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!	(Nguyễn Ái Quốc)Bài tập 2: Tìm phép liệt kê trong đoạn các trích sau:a) Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trầm giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!	(Nguyễn Ái Quốc)Bài 3: Đặt câu có sử dụng phép liệt kê để:	Cảm xúc về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu.Trình bày nội dungtruyện ngắnNhững trò lố haylà Va-ren và Phan Bội ChâuTả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.5:004:554:504:504:454:404:354:304:254:204:154:104:054:003:553:503:453:403:353:303:253:203:153:103:053:002:552:502:452:402:352:302:252:202:152:102:052:001:551:501:451:401:351:301:251:201:151:101:051:000:550:500:450:400:350:300:250:200:150:100:050:00STARGiờ ra chơi, các bạn ra sân chơi nào nhảy dây, nào đá cầu, nào đá bóng.Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ Ra chơi. Truyện đã khắc họa hai nhân vật có tính cách đối lập:Va ren thì gian trá, lố bịch; Phan Bội Châu thì kiên cường, bất khuất.Trình bày nội dungtruyện ngắnNhững trò lố haylà Va-ren và Phan Bội ChâuEm rất cảm phục, ngưỡng mộ, tự hào về người anh hùng dân tộc Phan Bội Châu.Cảm xúc về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu.2Sơ đồ bài họcLi ệt kêKhái niệmLiệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại.Phân loạiXét theo ý nghĩaXét theo cấu tạoLiệt kê theo từng cặpLiệt kê không theo từng cặpLiệt kê theo từng cặpLiệt kê không tăng tiến Tác dụng: Để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm.DẶN HỌC BÀI, SOẠN BÀI MỚIBài vừa học:Nắm được định nghĩa phép liệt kê. Các kiểu liệt kê.- Xem lại bài tập và sưu tầm các đoạn văn đã học có phép liệt kê.2. Soạn bài mới: Tìm hiểu chung về văn bản hành chính. Đọc các văn bản SGK/ 107 và trả lời: + Mỗi văn bản nhằm mục đích gì? + Ba văn bản có gì giống và khác nhau.