Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiếng Việt Tiết 51: Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm

Thế nào là cõu ghép?Kiểm tra bài cũCác quan hợ̀ thường gặp giữa các vờ́ của cõu ghép?Kiểm tra bài cũDấu ngoặc đơn và dấu hai chấm(Tiết 51)I- Dấu ngoặc đơnII- Dấu hai chấmNội dung bài họcI- Dấu ngoặc đơn:Đọc những đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:Ví dụa/ Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lý và tự do” (Nguyễn ái Quốc - Thuế máu)b/ Gọi là kênh Ba Khía vỡ ở đó hai bên bờ tập trung toàn những con ba khía, chúng bám đặc sệt quanh các gốc cây (ba khía là một loại còng biển lai cua, càng sắc tím đỏ, làm mắm xé ra trộn tỏi ớt ăn rất ngon).	 (Theo Đoàn Giỏi, Đất rừng phương Nam) c/ Lí Bạch (701-762), nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Cam Túc; lúc mới năm tuổi, gia đình về định cư ở làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên) (Ngữ Văn 7, tập một)Bài tọ̃p nhanhNờu cụng dụng của dṍu ngoặc đơn trong những đoạn trích sau:Trong tṍt cả những cụ́ gắng của các nhà khai hoá nhằm bụ̀i dưỡng cho dõn tụ̣c Viợ̀t Nam và dìu dắt họ lờn con đường tiờ́n bụ̣(?) thì phải kờ̉ đờ́n viợ̀c bán rượu ti cưỡng bức!(Nguyờ̃n Ái Quụ́c)Ghi nhớ 1: Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm) II- Dấu hai chấm:Ví dụDấu hai chấm trong những đoạn trích sau dùng để làm gì?a/ Rồi Dế choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang ...	 (Tô Hoài, Dế mèn phiêu lưu ký)b/ Như tre mọc thẳng, con người không chịu khuất.Người xưa có câu: "Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng". Tre là thẳng thắn, bất khuất !	 (Thép Mới, Cây tre Việt Nam)c/ Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.	(Thanh Tịnh, Tôi đi học)Ghi nhớ 2: Ghi nhớ: Dấu hai chấm dùng để:- Đánh dấu (báo trước) phần giải thích, thuyết minh cho một phần trước đó;- Đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp (dùng với dấu ngoặc kép) hay lời đối thoại (dùng với dấu gạch ngang) Luyợ̀n tọ̃pHướng dõ̃n học ở nhà.Bài tọ̃p 6:- Thờ̉ loại: Văn thuyờ́t minh Nụ̣i dung: Sự cõ̀n thiờ́t phải hạn chờ́ viợ̀c gia tăng dõn sụ́ Dùng dṍu ngoặc đơn và dṍu hai chṍm mụ̣t cách thích hợp