Bài giảng Ngữ văn 8 tiết 108 Văn bản: Sống chết mặc bay _ Phạm Duy Tốn

Giáo viên: Đặng Thị Vân HằngTrường THCS Lê Quý ĐônTiết 108: Văn bản SỐNG CHẾT (Phạm Duy Tốn)KIỂM TRA BÀI CŨEm hãy cho biết, trong đoạn một Phạm Duy Tốn đã xây dựng bức tranh hiện thực gì? Qua đó thể hiện thái độ tình cảm gì của tác giả?- Tác giả tái hiện bức tranh hiện thực : Thiên tai đang từng bước giáng xuống, đe doạ cuộc sống của người dân. “Sức người không địch nổi với sức trời” mọi cố gắng trở nên vô vọng-> Thái độ lo lắng, đồng cảm, xót thương người dân trong cảnh hoạn nạn do thiên tai gây ra.- Thời gian: Lúc nửa đêm.- Địa điểm: Ngoài trời mưa tầm tã, nước lên cao.- Không khí: Nhốn nháo- Hình ảnh người dân: Đội mưa, ướt như chuột, đói rét kiệt sức.- Dụng cụ: Thuổng, cuốc, vác tre, đội đất, - Âm thanh: Trống đánh, ốc thổi, xao xác gọi nhau.Cảnh thảm hại đáng thương.b. Cảnh trong đìnha. Cảnh ngoài đê THẢO LUẬN NHÓMNhóm 1: Cảnh quan phụ mẫu được miêu tả như thế nào ? ( Địa điểm, quan phụ mẫu, đồ dùng sinh hoạt, cử chỉ thái độ, không khí...) Từ đó em có nhận xét gì về cuộc sống của quan phụ mẫu?Nhóm 2: Cảnh quan lại chơi tổ tôm được tái hiện như thế nào ? (Thành phần tham dự, không khí, thái độ của quan phụ mẫu) Em có nhận xét gì về cảnh tượng này?Nhóm 3: Thông qua việc tái hiện lại cảnh quan lại nha phủ đánh tổ tôm khi đi hộ đê đã thể hiện thái độ gì của tác giả?Tay trái dựa vào gối xếp.Chân phải duỗi thẳng ra, để cho tên người nhà quỳ ở dưới đất mà gãi.Ngồi uy nghi chễm chện.Nhóm 1:- Địa điểm: Trong đình, trên mặt đê, cao, vững chắc.- Chân dung quan phụ mẫu : uy nghi, chễm chện ngồi, dựa gối xếp, chân duỗi thẳng, để cho người nhà quỳ ở dưới đất mà gãi.- Đồ dùng sinh hoạt : Bát yến hấp đường phèn, trầu vàng, cau đậu, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà,...- Cử chỉ : Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi khểnh vuốt râu, rung đùi. - Không khí, quang cảnh: đèn thắp sáng trưng, kẻ hầu, người hạ đi lại rộn ràng -> Không khí tĩnh mịch, trang nghiêm=> Cuộc sống xa hoa, sung sướng, thích hưởng lạcNhóm 2:- Thành phần tham dự : Thầy đề, thầy đội nhất, thầy thông nhì, chánh tổng sở tại. - Không khí : Lúc mau, lúc khoan, ung dung êm ái, khi cười, khi nói vui vẻ.- Thái độ của quan phụ mẫu : "Ngài đang dở ván bài ...ngài cũng thây kệ", "Mặc ! dân chẳng dân thời chớ", "Một nước bài cao...thời thật là phàm ». => Quan lại ai nấy đều ăn chơi, đam mê cờ bạc.- Địa điểm: Ngoài trời mưa tầm tã, nước lên cao.- Không khí: Nhốn nháo- Hình ảnh người dân: Đội mưa, ướt như chuột, đói rét kiệt sức.- Dụng cụ: Thuổng, cuốc, vác tre, đội đất,  - Âm thanh: Trống đánh, ốc thổi, xao xác gọi nhau. Cảnh thảm hại đáng thương.b. Cảnh trong đìnha. Cảnh ngoài đê - Địa điểm: Trong đình- Không khí: Nghiêm trang.Quan phụ mẫu: + Tư thế : Ung dung, chễm chện ngồi+ Đồ dùng: Bát yến, tráp đồi mồi, cau đậu, rễ tíaXa hoa, vương giả,vô trách nhiệm.+ Việc làm: Đánh tổ tôm.Qua nội dung của bảng so sánh, hãy cho biết tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? Tác dụng của biện pháp đó ?Không khí trong đìnhQuang cảnh ngoài đê> Tương phản + miêu tả, biểu cảm.=> Phản ánh sự đối lập giữa thảm cảnh của người dân với cảnh đánh bạc trong đình. Địa điểm: Trong đìnhNhóm 3: Thái độ của tác giả Mỉa mai châm biếm thái độ quan lại. Lên án gay gắt thái độ thờ ơ đến tàn nhẫn, vô lương tâm của quan lại phong kiến. Đồng cảm xót thương của tác giả trước cảnh nhân dân gặp hoạn nạn bởi thiên tai.a. Thiên nhiênb. Thái độ của quan lại- Nước tràn xoáy nhà trôi, lúa ngập không chỗ ở, không nơi chôn!Thê thảm, thương tâm.- Nha lại, thầy đề: run sợ.- Quan phụ mẫu: điềm nhiên.- Hành động:Vỗ tayXòe bàiCười nóiSung sướngThắng lớnQua bảng phân tích, hãy cho biết tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ?=> Tăng cấp, tương phản + đối thoại và biểu cảm.=> Hấp dẫn, khắc họa rõ nét tính cách nhân vật.Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải kiểm tra công tác chống bão Bộ Trưởng Cao Đức Phát kiểm tra công tác đê điều chống bão lũ Giá trị . của tác phẩm “Sống chết mặc bay” là: Phản ánh sự đối lập giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bạn quan lại mà kẻ đứng đầu ở đây là tên quan phủ “ lòng lang dạ thú”. Giá trị . của tác phẩm “Sống chết mặc bay” là: Thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.Câu 1: Hãy dùng hai từ hiện thực, nhân đạo để điền vào chỗ trống cho thích hợp:hiện thựcnhân đạo Những hình thức ngôn ngữ đã được vận dụng trong truyện “Sống chết mặc bay” là gì ? Hãy trả lời câu hỏi trên bằng cách đánh dấu theo bảng thống kê sau đây:Hình thức ngôn ngữCóKhôngNgôn ngữ tự sựNgôn ngữ miêu tảNgôn ngữ biểu cảmNgôn ngữ người kể chuyệnNgôn ngữ nhân vậtNgôn ngữ độc thoại nội tâmNgôn ngữ đối thoạixxxxxxxHướng dẫn về nhà:- Đọc truyện, kể tóm tắt, học thuộc ghi nhớ. Làm bài tập 2 phần luyện tập. Vẽ bản đố tư duy kiến thức bài Tìm những câu thành ngữ, tục ngữ ca dao đồng nghĩa với “Sống chết mặc bay” Chuẩn bị bài “Cách làm bài văn lập luận giải thích”