Bài giảng Ngữ văn 8 tiết 114: Liệt kê

Kiểm tra bài cũ:-Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu ? Bµi ca dao: C­íi nµng anh toan dÉn voi Anh sî quèc cÊm nªn voi kh«ng bµn. DÉn tr©u sî hä m¸u hµn DÉn bß sî hä nhµ nµng co g©n. MiÔn lµ cã thó bèn ch©n DÉn con chuét bÐo mêi d©n mêi lµng. LIEÄT KEÂLIEÄT KEÂTIEÁT 114I. Thế nào là phép liệt kê ?1.Ví dụ : 	Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà,nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc,quản bút, tăm bông trong mà thích mắt.()Ngoài kia, mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm.I. Thế nào là phép liệt kê ?1.Ví dụ : 	Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trong mà thích mắt.()Ngoài kia, mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm. 2. Nhận xét: - Cấu tạo: Kết cấu tương tự nhau, nêu ra hàng loạt sự việc nối tiếp nhau.-Ý nghĩa: Cùng miêu tả những sự vật xa xỉ, đắt tiền, bày biện xoay quanh quan lớn.- Tác dụng: Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan đối lập với tình cảnh của dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.	3. GHI NHỚ:- Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng tình cảm. Đọc ví dụ:- Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.	(Hồ Chí Minh)II. Các kiểu liệt kê : 1.Ví dụ 1: b. Nhận xét :- Câu a: Liệt kê theo trình tự sự việc, không theo từng cặp.- Câu b: Liệt kê theo từng cặp 2. Ví dụ 2: a, Ví dụ: Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.- Tiếng việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc Quốc gia.	b. Nhận xét: - Câu a: Có thể thay đổi các bộ phận liệt kê (tre, nứa, trúc, mai, vầu) ý nghĩa của câu không thay đổi. - Câu b: Không thay đổi các bộ phận liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến về ý nghĩa. 	3. Ghi nhớ:- Xét theo cấu tạo có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp.- Xét theo ý nghĩa có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến. C¸c kiÓu liÖt kª XÐt theo cÊu t¹o XÐt theo ý nghÜaKiÓu liÖt kª theo tõng cÆpKiÓu liÖt kª kh«ng theo tõng cÆpKiÓu liÖt kª t¨ng tiÕnKiÓu liÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn	III. Bài tập:	Bài 1: Trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, để chứng minh luận điểm “Yêu nước là một truyền thống quý báu của ta”, Chủ tích Hồ Chí Minh nhiều lần đã sử dụng phép liệt kê. Em hãy chỉ ra những phép liệt kê ấy? Nhóm 1Đoạn 2 của văn bản Nhóm 2Đoạn 3 của văn bản Nhóm 3Đoạn 4 của văn bảnNhóm 1Chúng ta có quyền tự hào vì những trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,...Nhóm 2Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ kiều bào nướng ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm chiếm.cho đến những đồng bào điền chủ quyên ruộng đất cho chính phủNhóm 3Bổn phận của chúng ta là làm cho những thứ của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.	Bài 2: Phép liệt kê trong đoạn trích a. Dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trông ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập.	b. Điện giật, dùi đâm, dao cắt , lửa nung.	Bài 3: Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê