Bài giảng Ngữ văn 8 tiết 122:Tiếng Việt lựa chọn trật tự từ trong câu

ø tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.c. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.2. Tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ1. Nhận xét chunga. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. (Thép Mới, Cây tre Việt Nam)b. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.c. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.→ Cách sắp xếp trật tự từ ở đây là hợp lí nhất, hay nhất vì sóng đôi từng cặp riêng – chung; tạo nhịp điệu cân đối, hài hòa về ngữ âm, nhịp (2/2/4/4) theo cấp độ tăng tiến tạo sự mạnh mẽ, ngân vang. → Cách sắp xếp trật tự từ ở đây thiếu hài hòa về ngữ âm, nhịp 2/2 để cuối câu không tạo được ngân vang.→ Trật tự từ ở đây sắp xếp lủng củng, ngắt nhịp không đồng đều, không hài hòa về ngữ âm. 2.2. So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ phận câu in đậm dưới đây:LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtLỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chung- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói,) Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. 2. Tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ1. Nhận xét chungLỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chung- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. 2. Tác dụng của sự sắp xếp trật tự từTrật tự từ là cách sắp xếp từ ngữ trong một câu.- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói,) Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.1. Nhận xét chungLỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập1. Giải thích lí do và nêu tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây:a. Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,  Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)b.	Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!	Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt	Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát	Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca (Tố Hữu, Ta đi tới)c. - Ấy cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn. - Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần. (Nguyễn Công Hoan, Ngựa người, người ngựa)LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập1. Giải thích lí do và nêu tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây:a. Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,  Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta)→ Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử . → Tác dụng: Trật tự từ được sắp xếp theo trình tự thời gian xuất hiện của các vị anh hùng trong lịch sử dân tộc.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập1. Giải thích lí do và nêu tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây:b. Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi! Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca (Tố Hữu, Ta đi tới)Cụm từ “hị ơ tiếng hát” đảo “hị ơ” lên trước để bắt vần với “sơng Lơ” (vần lưng), tạo cảm giác kéo dài, thể hiện sự mênh mơng của sơng nước, đồng thời cũng đảm bảo cho câu thơ bắt vần với câu trước (vần chân: ngạt – hát). → Tác dụng: Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.Cụm từ “Đẹp vơ cùng” đứng trước hơ ngữ “Tổ quốc ta ơi” đây là hiện tượng đảo ngữ (vị ngữ đứng trước chủ ngữ) nhấn mạnh cái đẹp của non sơng mới được giải phĩng, thể hiện thái độ ca ngợi Tổ quốc của tác giả.→ Tác dụng: Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập1. Giải thích lí do và nêu tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây:c. - Ấy cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn. - Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần. (Nguyễn Công Hoan, Ngựa người, người ngựa)→ Lặp lại các từ và cụm từ mật thám, đội con gái ở hai đầu hai vế câu là để liên kết chặt chẽ câu ấy với câu đứng trước.→ Tác dụng: Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập 2. Viết đoạn văn 4 - 6 câu về câu tục ngữ “đói cho sạch, rách cho thơm”; giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một vài câu cụ thể.Yêu cầu: Đoạn văn 4 - 6 câu.- Viết về câu tục ngữ “đói cho sạch, rách cho thơm”.- Giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một vài câu cụ thể.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chungII. Luyện tập 2. Viết đoạn văn 4 - 6 câu về câu tục ngữ “đói cho sạch, rách cho thơm”; giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một vài câu cụ thể.(1) Trong cuộc sống hiện tại cũng như thời xưa, vẻ đẹp bên ngoài là vốn quý, là niềm tự hào của mỗi con người; song phẩm chất bên trong còn quý giá hơn nhiều. (2) Kho tàng văn hoc dân gian Việt Nam có rất nhiều câu tục ngữ thể hiện điều đó và một trong những câu tục ngữ hay, tiêu biểu, phổ biến đó chính là: “Đói cho sạch, rách cho thơm”. (3) Tác giả dân gian đã mượn những thứ gần gũi, thiết thực với đời thường để biểu lộ những tư tưởng, quan điểm của những người dân lao động. (4) Câu tục ngữ trên là một bài học về nhân sinh quan cần thiết và bổ ích đối với mỗi chúng ta. (5) Đã là con người thì dù trong hoàn cảnh thế nào cũng phải giữ cho được bản chất trong sạch, lương thiện. (6) Đây cũng là nền tảng đạo đức ngàn đời của ông cha ta.LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtI. Tìm hiểu chungII. Luyện tậpLuật chơi: - Chia lớp thành 2 nhóm (A và B). Mỗi nhóm cử đại diện chọn các ngôi sao (câu hỏi). Lần lượt đại diện từng nhóm sẽ trả lời (thời gian là 30s). Mỗi câu trả lời đúng đạt 10đ.- Nếu hết thời gian 30s mà đại diện nhóm không trả lời được thì nhóm sẽ cử một bạn khác bổ sung. Sau khi bổ sung vẫn chưa có câu trả lời chính xác thì chuyển quyền trả lời câu hỏi cho nhóm còn lại. Mỗi câu trả lời đúng đạt 5đ.NGÔI SAO MAY MẮNLỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂUTiết 122Tiếng ViệtNGƠI SAO MAY MẮNNGƠI SAO MAY MẮN Nêu tác dụng của trật tự từ trong ngữ liệu sau: Thu lạnh càng thêm nguyệt tỏ ngời Đàn ghê như nước, lạnh, trời ơi! Long lanh tiếng sỏi vang vang hận: Trăng nhớ Tầm Dương, nhạc nhớ người. (Xuân Diệu, Nguyệt cầm)Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm..NGƠI SAO MAY MẮNNêu tác dụng của trật tự từ trong câu sau:Hắn ho khẽ một tiếng, bước từng bước dài ra sân. (Kim Lân, Vợ nhặt) Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động.NGƠI SAO MAY MẮNTrong ngữ liệu sau, vì sao cụm từ in đậm được đặt ở đầu câu: Cùng lắm, nĩ cĩ giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường. (Nam Cao, Chí Phèo)Tạo sự liên kết với câu trước.Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng.Nêu tác dụng của trật tự từ trong ngữ liệu sau: Xanh xanh bãi mía bờ dâu Ngô khoai biêng biếc. (Hoàng Cầm, Bên kia sông Đuống)Giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một câu văn, câu thơ cụ thể.Chuẩn bị: Lựa chọn trật từ trong câu (Luyện tập) + Xem lại tác dụng của trật tự từ trong câu. + Làm bài tập.Hướng dẫn HS tự họcXIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINHĐÃ THAM DỰ TIẾT HỌC NÀY. 1. Trong ngữ liệu sau, vì sao cụm từ in đậm được đặt ở đầu câu: Cùng lắm, nĩ cĩ giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường. (Nam Cao, Chí Phèo)Tạo sự liên kết với câu trước. 2. Nêu tác dụng của trật tự từ trong ngữ liệu sau: Thu lạnh càng thêm nguyệt tỏ ngời Đàn ghê như nước, lạnh, trời ơi! Long lanh tiếng sỏi  vang vang hận: Trăng nhớ Tầm Dương, nhạc nhớ người (Xuân Diệu, Nguyệt cầm)Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm..