Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 37: Nói quá - Nguyễn Thị Hiền

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ thăm lớp Môn Ngữ văn 8Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ HiÒnKiÓm tra bµi cò C©u1. T×nh th¸i tõ lµ g× ? A. Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó gäi ®¸p. B. Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó biÓu thÞ ho¹t ®éng tr¹ng th¸i cña sù vËt . C. Lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó biÓu thÞ mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ ng«n ng÷. D. Lµ nh÷ng tõ ®­îc thªm vµo c©u ®Ó t¹o c©u nghi vÊn, c©u c¶m th¸n, c©u 	cÇu khiÕn vµ ®Ó biÓu thÞ t×nh c¶m, th¸i ®é cña ng­êi nãi. C©u 2: T×nh th¸i tõ th­êng ®øng ë vÞ trÝ nµo trong c©u? A. §øng ®Çu c©u.	C. §øng cuèi c©u. B. §øng gi÷a c©u.	D. C¶ A,B ®Òu ®óng.C©u 3: Khi sö dông t×nh th¸i tõ cÇn chó ý ®iÒu g× ? A. §iÒu cÇn nhÊn m¹nh trong c©u. B. Phï hîp víi tÇng líp x· héi cña ng­êi nãi. C. Phï hîp víi ®Þa ph­¬ng. D. Phï hîp víi hoµn c¶nh vµ ®èi t­îng giao tiÕp. TIEÁT: 37Nói quáI.Bµi häc1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸VÝ Dô:a. Đªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ng Ngày th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi. (Tục ngữ) Nãi quá sự thật, phãng ®¹i sù vËt, nhằm nhấn mạnh tính chất đặc biệt thời tiết (§ªm th¸ng n¨m ng¾n, ngµy th¸ng m­êi ng¾n). Cày đång ®ang buæi ban tr­a Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy. Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy, DÎo th¬m mét h¹t ®¾ng cay mu«n phÇn. (Ca dao) Nói quá sự thật, phãng ®¹i sù viÖc nhằm nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân (Må h«i ­ít ®Ém).? Đặt câu víi ý nghĩa tương đương? + §ªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ng Đêm tháng năm rất ngắn+ Ngµy th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi Ngày tháng m­ời rất ngắn+ Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy Mồ hôi ướt đẫm H·y so s¸nh xem c¸ch diÔn ®¹t nµo hay h¬n ? V× sao ?C¸ch nãi cña tôc ng÷, ca dao hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh ®iÒu muèn nãi, lµm t¨ng søc biÓu c¶m2.Ghi nhí- Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i, møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng.- Cã t¸c dông ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m.H·y t×m mét sè c©u ca dao, tôc ng÷, thµnh ng÷ cã sö dông phÐp nãi qu¸ vµ nªu nh÷ng nhËn xÐt cña em? Mét sè vÝ dô:- §ån r»ng b¸c mÑ anh hiÒnC¾n h¹t c¬m kh«ng vì, c¨n ®ång tiÒn vì t­-ThuËn vî thuËn chång t¸t biÓn ®«ng còng c¹n- B¸c ¬i, tim b¸c mªnh m«ng thÕ ¤m c¶ non s«ng mäi kiÕp ng­êi- C­íi vî anh toan dÉn voi Anh sî quèc cÊm nªn voi kh«ng bµn*H·y so s¸nh hai c¸ch nãi sau vµ nhËn xÐt:a. Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶ Cã søc ng­êi sái ®¸ còng thµnh c¬m b. Tí toµn biÕn sái ®¸ thµnh c¬m ®Êy. * C©u a: Nãi qu¸. * C©u b: Nãi kho¸c.* Lưu ý:+ Nói quá thường được sử dụng trong văn thơ châm biếm, trào phúng, trong thơ trữ tình hoặc dùng trong lời nói hàng ngày để khẳng định điều nào đó. + Nói quá còn gọi là thậm xưng, khoa trương, phóng đại, cường điệu, ngoa ngữ. Nhận diện biện pháp tu từ nói quá, phải nhận diện ý nghĩa hàm ẩn của câu.+ CÇn ph©n biÖt nãi qu¸ víi nãi kho¸c.I.Bµi häc1.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸2.Ghi nhí: Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng,t¨ng søc biÓu c¶mII.LuyÖn tËp:Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:a) Bàn tay ta làm nên tất cả . Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông) con ng­êi cã lßng quyÕt t©m,cã thÓ v­ît qua trë ng¹i ®Ó thµnh c«ng ( niÒm tin vµo bµn tay lao ®éng)b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu) vÕt th­¬ng ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, kh«ng ph¶i bËn t©m, søc khoÎ rÊt tèt (ý nãi: Em vÉn cßn cã thÓ chiÕn ®Êu ®­îc, kh«ng sao). c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời h¾n vào nhà xơi nước. (Nam Cao) Nãi to, lµm cho ng­êi ta sî (kÎ cã quyÒn sinh s¸t ®èi víi ng­êi kh¸c)Bài 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống/....../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột; Chó ăn đá gà ăn sỏi; Nở từng khúc ruột; Ruột để ngoài da; Vắt chân lên cổ mà chạy.a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................c. Cô Nam tính tình sởi lởi,.........................d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy.chó ăn đá gà ăn sỏibầm gan tím ruộtruột để ngoài danở từng khúc ruộtvắt chân lên cổ Baøi 3: Ñaët caâu vôùi caùc thaønh ngöõ coù duøng pheùp noùi quaù sau: nghieâng nöôùc nghieâng thaønh, dôøi non laáp bieån, laáp bieån vaù trôøi, mình ñoàng da saét, nghó naùt oùc . a. C« ấy coù veû ñeïp nghieâng nöôùc nghieâng thaønh. b. Ñoaøn keát laø söùc maïnh dôøi non laáp bieån. c. Coâng vieäc laáp bieån vaù trôøi laø coâng vieäc cuûa nhieàu ñôøi, nhieàu theá heä môùi coù theå laøm xong. d. Nhöõng chieán só mình ñoàng da saét ñaõ chieán thaéng. e. Mình nghó naùt oùc maø vaãn chöa giaûi ñöôïc baøi toaùn naøy.Cã mét b¹n ®Æt c©u nh­ sau: Bµ em ®Ñp nghiªng n­íc,nghiªng thµnh. ý kiÕn cña em nh­ thÕ nµo ? -> Khi sö dông biÖn ph¸p nãi qu¸ cÇn thËn träng,®Æc biÖt khi giao tiÕp víi ng­êi trªn,ng­êi lín tuæi. §Ñp nh­ tiªnBaøi 4 : Trß ch¬i:Quan s¸t tranh ®o¸n thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùTrắng như tuyếtBaøi 4 :Trß ch¬i:Quan s¸t tranh ®o¸n thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùNhanh nh­ sãcPhi nh­ bayBaøi 4 :Trß ch¬i:Quan s¸t tranh ®o¸n thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùNãi nh­ vÑtKhoÎ nh­ voiBaøi 4 : Trß ch¬i:Quan s¸t tranh ®o¸n thaønh ngöõ so saùnh coù söû duïng pheùp noùi quaùChËm nh­ rïaT­¬i nh­ hoaBài 6: Đọc câu chuyện sau: QUẢ BÍ KHỔNG LỒHai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật!Anh B cười mà bảo rằng: - Thế thì lấy gì làm to! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa!Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một lÇn tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta!Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói l¶ng sang chuyện khác. Theo: Truyện cười dân gian Bài 6: Thảo luận nhómCó phải hai nhân vật trong truyện đã dùng phép nói quá? Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác.Thời gian trong vòng 3 phútHẾT GIỜ123 Baøi 6 : Phaân bieät bieän phaùp tu töø noùi quaù vôùi noùi khoaùc.Noùi quaùNoùi khoaùcGioángKhaùcÑeàu phoùng ñaïi möùc ñoä, quy moâ, tính chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng ñöôïc mieâu taû.Nhaèm muïc ñích nhaán maïnh, gaây aán töôïng, taêng söùc bieåu caûm.Nhaèm muïc ñích laøm cho ngöôøi nghe tin vaøo nhöõng ñieàu khoâng coù thöïc. Noùi khoaùc laø haønh ñoäng coù taùc ñoäng tieâu cöïc.Hướng dẫn học ở nhà.Bài cũ: Làm tiếp bài tập 5 vào vở. Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá . Bài mới: Chuẩn bị “Ôn tập truyện ký Viết Nam”.KÝnh chóc quý thÇy c« m¹nh khoÎ. Chóc c¸c em häc tËp tèt