Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 49: Câu ghép (Tiết 2)

chµo mõng quý thÇy c« gi¸o vỊ dù giê líp 8aTRƯỜNG THCS PHÙ HĨANHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CƠ VÀ CÁC EM HỌC SINHKiĨm tra bµi cị 1. Nªu ®Ỉc ®iĨm cđa c©u ghÐp?2. H·y ph©n biƯt c¸c vÕ c©u trong vÝ dơ sau vµ cho biÕt c¸c vÕ c©u ®­ỵc nèi víi nhau b»ng c¸ch nµo? C©u ghÐp lµ nh÷ng c©u do hai hoỈc nhiỊu cơm C-V kh«ng bao chøa nhau t¹o thµnh. Mçi cơm C-V nµy ®­ỵc gäi lµ mét vÕ c©u.“Bëi chµng ¨n ë hai lßngCho nªn phËn thiÕp long ®ong mét ®êi” (Ca dao)VÝ dơ trªn cã hai vÕ c©u cđa mét c©u ghÐp. C¸c vÕ c©u ®­ỵc nèi víi nhau b»ng cỈp quan hƯ tõ “Bëi” ë c©u lơc vµ “Cho nªn” ë c©u b¸t.BëiCho nªnCÂU GHÉP (T2)Tiết 495 - §äc c©u ghÐp sau: Cã lÏ tiÕng ViƯt cđa chĩng ta ®Đp bëi v× t©m hån cđa ng­êi ViƯt Nam ta rÊt ®Đp, bëi v× ®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cđa nh©n d©n ta tõ tr­íc tíi nay lµ cao quÝ, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Đp.(Ph¹m V¨n §ång, Gi÷ g×n sù trong s¸ng cđa tiÕng ViƯt) a. H·y x¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u trong c©u ghÐp . b.Quan hƯ tõ nèi c¸c vÕ c©u lµ tõ nµo? Tõ ®ã biĨu thÞ mèi quan hƯ g× gi÷a c¸c vÕ c©u? c.Trong mèi quan hƯ ®ã, mçi vÕ c©u biĨu thÞ ý nghÜa g×?6 1. Cã lÏ tiÕng ViƯt cđa chĩng ta ®Đp bëi v× t©m hån cđa ng­êi ViƯt Nam ta rÊt ®Đp, bëi v× ®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cđa nh©n d©n ta tõ tr­íc tíi nay lµ cao quÝ, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Đp.C¸c vÕ c©u chØ quan hƯ nguyªn nh©n – kÕt qu¶VÕ 1VÕ 2VÕ 3 NhËn xÐt“Cã lÏ tiÕng ViƯt cđa chĩng ta ®Đp bëi v× t©m hån cđa ng­êi ViƯt Nam ta rÊt ®Đp, bëi v× ®êi sèng, cuéc ®Êu tranh cđa nh©n d©n ta tõ tr­íc tíi nay lµ cao quý, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Đp.” (Ph¹m V¨n §ång)C¸c vÕ c©u ®­ỵc nèi b»ng quan hƯ tõ “bëi v×”. Quan hƯ gi÷a c¸c vÕ c©u ghÐp trong vÝ dơ trªn lµ quan hƯ nguyªn nh©n – kÕt qu¶.VÕ thø nhÊt: KÕt qu¶VÕ thø hai vµ vÕ thø ba: Nguyªn nh©n bëi v× bëi v×* Ví dụ: Xác định quan hệ ý nghĩa của các câu ghépa. Vì tôi không học bài nên tôi bị điểm kém.b. Nếu bạn lười học thì bạn sẽ thi rớt.c. Tuy nhà xa nhưng Lan vẫn đi học đúng giờ.d. Tôi càng nói, nó càng bướng bỉnh.e. Bạn làm hay tôi làm.f. Gió bắt đầu thổi và mây bắt đầu bay.g. Một người đến rồi cả bọn cùng kéo đến.h. Đôi mắt nó đỏ hoe và nó khóc nức nở.i. Lòng tôi đang vô cùng lo lắng : hôm nay tôi chưa học bài. THẢO LUẬN NHĨMNhĩm 1: a,b; Nhĩm 2: c,d Nhĩm 3: e,f; Nhĩm 4: g,h,i a. Vì tôi không học bài // nên tôi bị điểm kém.-> Quan hệ nguyên nhân – kết quải. Lòng tôi đang vô cùng lo lắng : // hôm nay tôi chưa học bài.-> Quan hệ giải thíchb. Nếu bạn lười học // thì bạn sẽ thi rớt.-> Quan hệ điều kiện ( giả thiết)c. Tuy nhà xa // nhưng Lan vẫn đi học đúng giờ.-> Quan hệ tương phảnd. Tôi càng nói, // nó càng bướng bỉnh.-> Quan hệ tăng tiếne. Bạn làm // hay tôi làm.-> Quan hệ lựa chọnf. Gió bắt đầu thổi // và mây bắt đầu bay.-> Quan hệ bổ sungg. Một người đến // rồi cả bọn cùng kéo đến.-> Quan hệ tiếp nốih. Đôi mắt nó đỏ hoe // và nó khóc nức nở.-> Quan hệ đồng thời Thảo luận : (BT 2 ở phần luyện tập)Tìm câu ghépXác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong mỗi câu ghép tìm được?Có thể tách mỗi vế câu tìm được nói trên thành một câu đơn được không ? Vì sao ?*. Ghi nhớSGK/ 123* Luyện tậpBT1 : Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong các câu ghép và cho biết mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì trong mối quan hệ ấy ?a. Vế 1-2 : Quan hệ nguyên nhân- kết quả Vế 2-3 : Quan hệ giải thíchb. Quan hệ điều kiện (giả thiết)c. Quan hệ tăng tiếnd. Quan hệ tương phảne. 1- Quan hệ tiếp nối 2- Quan hệ nguyên nhân- kết quảBT3 : - Xét về mặt lập luận, có thể tách mỗi vế của những câu ghép ấy thành một câu đơn không ? Vì sao ?- Xét về giá trị biểu hiện, những câu ghép dài như vậy có tác dụng như thế nào trong việc miêu tả lời lẽ của nhân vật Lão Hạc ?- XÐt vỊ mỈt lËp luËn, mçi vÕ tr×nh bµy mét sù viƯc. Kh«ng nªn t¸ch mçi vÕ c©u thµnh c©u riªng v× ý nghÜa gi÷a c¸c vÕ cã quan hƯ víi nhau, kh«ng ®¶m b¶o tÝnh m¹ch l¹c.- Kh«ng t¸ch v× t¸c gi¶ cã ý viÕt c©u dµi ®Ĩ t¸i hiƯn c¸ch kĨ lĨ dµi dßng cđa L·o H¹c => Gi¸ trÞ biĨu hiƯn cđa c©u ghÐp. BT4 : Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi trong SGKa. Câu ghép thứ hai : Quan hệ điều kiện ( giả thiết). Không nên tách thành câu đơn vì giữa các vế có sự ràng buộc nhau một cách khá chặt chẽ.b. Nếu tách mỗi vế trong câu ghép thứ nhất và thứ ba thì xuất hiện hàng loạt câu ngắn đặt cạnh nhau. Như vậy , ta có thể hình dung là nhân vật nói nhát gừng hoặc nghẹn ngào, trong khi đó, cách viết của Ngô Tất Tố dụng ý là muốn gợi ra cách nói kể lể, năn nỉ thiết tha của chị Dậu.* DẶN DÒ- Häc thuéc ghi nhí.Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i.- So¹n bµi: DÊu ngoỈc ®¬n dÊu hai chÊm.- VËn dơng sư dơng c©u ghÐp trong giao tiÕp, trong viÕt v¨n.Xin chân thành cảm ơncác thầy cơ giáo và các em học sinhKính chúc các thầy cơ và các em học sinhmạnh khỏe và hạnh phúcChào tạm biệt !