Bài giảng Ngữ văn 8 tiết 79: Câu nghi vấn (tiếp theo)

VÝ dơ : 1- B¹n cho tí m­ỵn quyĨn s¸ch ®­ỵc kh«ng?2- Téi g× b©y giê nhÞn ®ãi mµ tiỊn ®Ĩ l¹i ?VÝ dơ : 1- B¹n cho tí m­ỵn quyĨn s¸ch ®­ỵc kh«ng?2- Téi g× b©y giê nhÞn ®ãi mµ tiỊn ®Ĩ l¹i ?1/ Ví dụ : Có biết không ?  Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?”	Những người muôn năm cũ	Hồn ở đâu bây giờ ?a) Năm nay đào lại nở Không thấy ông đồ xưa - Mày định nói cho cha mày nghe đấy à ?”b) Cai lệ không để cho chị được nói hết câu, trợn ngược hai mắt, hắn quát :d) Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình, thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có thể vui, buồn, giận cùng những người ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao ?c) Đê vỡ rồi !... Đê vỡ rồi, thời ông cách chúng cổ chúng mày, thời ông bỏ tù chúng mày! 1/ Ví dụ: Các câu nghi vấn trong các đoạn trích: a) Những người muôn năm cũ Hồn ở bây giờc) biết  Lính bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như Không còn phép tắc nữab) Mày định nói cho cha mày nghe đấy d) Cả đoạn trích là một câu nghi vấn. ( hay sao ? ) à ??đâuCókhông ? đâu ?Saovậy ?gìà ?1/ Ví dụ: a) Những người muôn năm cũ Hồn ở bây giờc) biết  Lính bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như Không còn phép tắc nữab) Mày định nói cho cha mày nghe đấy d) Cả đoạn trích là một câu nghi vấn. ( hay sao ? ) Tiết 79 : Câu nghi vấn(tiếp theo)à ??đâuCókhông ? đâu?Saovậy ?gìà ? bộc lộ tình cảm, cảm xúc.a)b) đe dọa. đe dọa.c)d) khẳng định.1/ Ví dụ: (e) Con gái tôi vẽ đấy ­? Ch¶lÏ l¹i đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy ! bộc lộ tình cảm, cảm xúc.e)g) ->Phđ ®Þnh. -> CÇu khiÕnh)i) bộc lộ tình cảm, cảm xúc. g ) Sao cơ lo xa qu¸ thÕ? Téi g× b©y giê nhÞn ®ãi mµ ®Ĩ tiỊn l¹i ?h )Hay lµ b©y giê em nghÜ thÕ nµy  Song anh cã cho phÐp nãi em míi d¸m nãi i ) §è ai ®Õm ®­ỵc v× sao .§è ai ®Õm ®­ỵc c«ng lao B¸c Hå . ­ ?Ch¶ lÏSaog×Hay lµaiai1/ Ví dụ: e) Con gái tôi vẽ đấy ư ? Chả nhẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy ! g ) Sao cơ lo xa qu¸ thÕ? Téi g× b©y giê nhÞn ®ãi mµ ®Ĩ tiỊn l¹i ?h ) Hay lµ b©y giê em nghÜ thÕ nµy  Song anh cã cho phÐp nãi em míi d¸m nãi  i ) §è ai ®Õm ®­ỵc v× sao.§è ai ®Õm ®­ỵc c«ng lao B¸c Hå.a) Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết... Một người như thế ấy !... Một người đã khóc vì trót lừa một con chó !... Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm, láng giềng 	Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn... (Nam Cao,Lão Hạc)1/ Bài 1: (SGK/22-23) Tìm câu nghi vấn và chức năng: bộc lộ tình cảm, cảm xúc.Dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc (băn khoăn, nghi ngại) Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư ? bộc lộ tình cảm, cảm xúc.Dùng để phủ định và bộc lộ tình cảm, cảm xúcd) Vâng, thử tưởng tượng một quả bong bóng không bao giờ vỡ, không thể bay mất, nó cứ còn mãi như một vật lì lợm (Hoàng Phủ Ngọc Tường, Người ham chơi) Ôi, nếu thế thì còn đâu là quả bóng bay ? 2/ Bài 2: (SGK/23) Xác định câu nghi vấn, đặc điểm hình thức, chức năng và thay thế câu có ý nghĩa tương đương:- Chức năng: Phđ ®Þnh- Thay thế câu có ý nghĩa tương đương:+ Cơ kh«ng ph¶i lo xa qu¸ nh­ thÕ.+ Kh«ng nªn nhÞn ®ãi mµ ®Ĩ tiỊn l¹i .+ ¡n hÕt th× lĩc chÕt kh«ng cã tiỊn ®Ĩ mµ lo liƯu. a- Sao cơ lo xa qu¸ thÕ ? Cơ cßn khoỴ l¾m, ch­a chÕt ®©u mµ sỵ ! Cơ cø ®Ĩ tiỊn Êy mµ ¨n, lĩc chÕt h·y hay! Téi g× b©y giê nhÞn ®ãi mµ tiỊn ®Ĩ l¹i ? p Kh«ng , «ng gi¸o ¹ ! ¡n m·i hÕt ®i th× ®Õn lĩc chÕt lÊy g× mµ lo liƯu ?2/ Bài 2: (SGK/23) Xác định câu nghi vấn, đặc điểm hình thức, chức năng và thay thế câu có ý nghĩa tương đương:- Chức năng: Béc lé c¶m Xĩc : Sù b¨n kho¨n, ngÇn ng¹i.- Thay thế câu có ý nghĩa tương đương:+ Kh«ng biÕt ch¾c lµ th»ng bÐ cã thĨ ch¨n d¾t ®­ỵc ®µn bß hay kh«ng .c- D­íi gèc tre,tua tđa nh÷ng mÇm m¨ng.M¨ng tråi lªn nhän ho¾t nh­ mét mịi gai khỉng lå xuyªn qua ®Êt luü mµ trçi dËy, bĐ m¨ng bäc kÝn th©n c©y non, đ kÜ nh­ ¸o mĐ trïm lÇn trong lÇn ngoµi cho ®øa con non nít. Ai d¸m b¶o th¶o méc tù nhiªn kh«ng cã t×nh mÉu tư ?- Chøc n¨ng : dïng ®Ĩ kh¼ng ®Þnh.b- Nghe con giơc bµ mĐ ®Õn hái phĩ «ng. Phĩ «ng ngÇn ng¹i.C¶ ®µn bß giao cho th»ng bÐ kh«ng ra ng­êi , kh«ng ra ngỵm Êy,ch¨n d¾t lµm sao ?- Thay thế câu có ý nghĩa tương đương: Th¶o méc tù nhiªn cã t×nh mÉu tư.d) Vua sai lính điệu em bé vào, phán hỏi:	- Thằng bé kia, mày có việc gì ? Sao lại đến đây mà khóc ?	 (Em bé thông minh)- Chức năng: dùng để hỏi.Thay thế câu có ý nghĩa tương đương:+ không thể có câu thay thế.Bài 4/22: Các câu “ Anh ăn cơm chưa ?” “Cậu đọc sách đấy à?” “ Em ®i đâu đấy” không dùng để hỏi. Vậy trong những trường đó, câu nghi vấn dùng để làm gì ? Mối quan hệ giữa người nói với người nghe ở đây như thế nào ?dùng để chào, lối chào của người Việt Nam. Người nghe không nhất thiết trả lời,có thể đáp lại bằng câu chào khácThể hiện quan hệ thân mật giữa người nói và người nghe . ĐIỀN VÀO SƠ ĐỒ :CÂU NGHI VẤNĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨCCHỨC NĂNGDẤU KẾT THÚC CÂUCó những từ nghi vấn ( ai, gì, nào, sao, hả, chứ) hoặc từ hay (nối các quan hệ lựa chọn)Chức năng chính: dùng để hỏiChức năng khác : dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúcDấu chấm hỏiDấu chấm, dấu chấm than hoặc dấu chấm lửngĐIỀN VÀO SƠ ĐỒ :CÂU NGHI VẤNĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨCCHỨC NĂNGDẤU KẾT THÚC CÂUCó những từ nghi vấn ( ai, gì, nào, sao, hả, chứ) hoặc từ hay (nối các quan hệ lựa chọn)Chức năng chính: dùng để hỏiChức năng khác : dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúcDấu chấm hỏiDấu chấm, dấu chấm than hoặc dấu chấm lửngLưu ý : Khi nhận diện câu, cần đặt câu trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể