Bài giảng Ngữ văn 9: Mây và sóng - R. Ta - go

KIỂM TRA BÀI CŨ Đọc thuộc lòng đoạn 2 của bài thơ “Nói với con” của nhà thơ Y Phương. Nêu ý nghĩa của bài thơ.Hướng dẫn đọc Đọc to, rõ, ngừng nghỉ đúng nơi, đúng chỗ, chú ý các từ ngữ, hình ảnh tượng trưng Lưu ý ngữ điệu và nhấn mạnh các từ ngữ thể hiện tâm trạng của nhân vật (nũng nịu/ băn khoăn/ trìu mến, tha thiết) Mẹ ơi, trên mây có người gọi con: “Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà, bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc”. Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình lên đó được?”. Họ đáp: “Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng mây”. “Mẹ mình đang đợi ở nhà” – con bảo – “Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”. Thế là họ mỉm cười bay đi. Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn, mẹ ạ. Con là mây và mẹ sẽ là trăng. Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm.Văn bản: MÂY VÀ SÓNG (Rabindranath Tagore) Trong sóng có người gọi con: “Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao”. Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”. Họ nói: “Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi”. Con bảo: “Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?”. Thế là họ mỉm cười, nhảy múa lướt qua. Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn. Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ, Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.(Nguyễn Khắc Phi dịch)Văn bản: MÂY VÀ SÓNG (Rabindranath Tagore)I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giảVăn bản: MÂY VÀ SÓNG Ra-bin-đra-nát Ta-go (1861-1941) là nhà thơ hiện đại lớn nhất của Ấn Độ, là nhà văn đầu tiên của châu Á được nhận giải thưởng Nô-ben về văn học (Năm 1913)Rabindranath Tagore (1861-1941) Sinh ra trong một gia đình quý tộc nhưng bản thân Ta-go gặp nhiều điều không may trong cuộc sống gia đình. Trong sáu năm từ 1902-1907, ông đã liên tục mất năm người thân: Mất vợ (1902), con gái thứ hai (1904), cha và anh (1905), con trai đầu (1907). Rabindranath Tagore (1861-1941) Đặc biệt, khi viết về trẻ thơ, Ta-go luôn hướng trẻ thơ đến tình mẫu tử, hướng trẻ thơ đến thế giới của mẹ hiền với sự bao dung độ lượng đến khôn cùng.Rabindranath Tagore (1861-1941)I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩmVăn bản: MÂY VÀ SÓNG a. Xuất xứ b. Nội dung chính Bài thơ “Mây và sóng” được viết bằng tiếng Ben-gan, in trong tập thơ Si-su (Trẻ thơ), xuất bản năm 1909 và được chính Ta-go dịch ra tiếng Anh, in trong tập Trăng non, xuất bản năm 1915 Bài thơ là lời kể của em bé với mẹ về cuộc đối thoại giữa mình với mây và sóng qua những hình ảnh giàu ý nghĩa tượng trưng.Clouds and Waves (Rabindranath Tagore) Mother, the folk who live up in the clouds call out to me-"We play from the time we wake till the day ends.We play with the golden dawn, we play with the silver moon."I ask, "But how am I to get up to you ?"They answer, "Come to the edge of the earth, lift up yourhands to the sky, and you will be taken up into the clouds.""My mother is waiting for me at home, "I say, "How can I leave her and come?"Then they smile and float away.But I know a nicer game than that, mother.I shall be the cloud and you the moon.I shall cover you with both my hands, and our house-top will be the blue sky. The folk who live in the waves call out to me-"We sing from morning till night; on and on we travel and know not where we pass."I ask, "But how am I to join you?"They tell me, "Come to the edge of the shore and stand withyour eyes tight shut, and you will be carried out upon the waves."I say, "My mother always wants me at home in the everything- how can I leave her and go?"They smile, dance and pass by.But I know a better game than that.I will be the waves and you will be a strange shore.I shall roll on and on and on, and break upon your lap with laughter.And no one in the world will know where we both are. MÂY VÀ SÓNG Mẹ ơi, trên mây có người gọi con: “Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà, bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc”. Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình lên đó được?”. Họ đáp: “Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng mây”. “Mẹ mình đang đợi ở nhà” – con bảo – “Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?”. Thế là họ mỉm cười bay đi. Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn, mẹ ạ. Con là mây và mẹ sẽ là trăng. Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm. Trong sóng có người gọi con: “Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao”. Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”. Họ nói: “Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi”. Con bảo: “Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?”. Thế là họ mỉm cười, nhảy múa lướt qua. Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn. Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ, Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.(Nguyễn Khắc Phi dịch)I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩmII. PHÂN TÍCH VĂN BẢN 1. Lời rủ rê của những người ở “trên mây” và “trong sóng”Văn bản: MÂY VÀ SÓNG a. Xuất xứ b. Nội dung chínhLời của mâyLời của sóng- “Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà, bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc”.- “Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng mây”. “Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao”.- “Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi”.I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩmII. PHÂN TÍCH VĂN BẢN 1. Lời rủ rê của những người ở “trên mây” và “trong sóng” 2. Thái độ của em béVăn bản: MÂY VÀ SÓNG a. Xuất xứ b. Nội dung chính- “Nhưng làm thế nào mình lên đó được?”- “Nhưng làm thế nào mình ra ngoài đó được?”Mẹ mình đang đợi ở nhà Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?Buổi chiều, mẹ luôn muốn mình ở nhà Làm sao có thể rời mẹ mà đi được?I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩmII. PHÂN TÍCH VĂN BẢN 1. Lời rủ rê của những người ở “trên mây” và “trong sóng” 2. Thái độ của em béVăn bản: MÂY VÀ SÓNG 3. Trò chơi sáng tạo của em bé “Con là mây và mẹ sẽ là trăng. Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm.” “Con là sóng, mẹ sẽ là bến bờ kì lạ, Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.”Trò chơi của em bé:Trò chơi thứ nhấtTrò chơi thứ haiTHẢO LUẬN NHÓM- “Con là mây và mẹ sẽ là trăng. Hai bàn tay con ôm lấy mẹ và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm.”- “Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ. Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ. Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.” Phân tích nghệ thuật và ý nghĩa tượng trưng của các hình ảnh trong các câu thơ dưới đây và cho biết qua đó em có suy nghĩ, cảm nhận gì về mẹ và về tình mẫu tử trong cuộc sống của con người.Văn bản: MÂY VÀ SÓNGI. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Xuất xứ b. Nội dung chínhII. PHÂN TÍCH VĂN BẢN 1. Lời rủ rê của những người ở “trên mây” và “trong sóng” 2. Thái độ của em bé 3. Trò chơi sáng tạo của em béIII. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật- Bố cục bài thơ thành hai phần giống nhau nhưng không trùng lặp về ý và lời.- Sáng tạo nên những hình ảnh thiên nhiên bay bổng, lung linh, kì ảo song vẫn rất sinh động và chân thực, gợi nhiều liên tưởngVăn bản: MÂY VÀ SÓNGI. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Xuất xứ b. Nội dung chínhII. PHÂN TÍCH VĂN BẢN 1. Lời rủ rê của những người ở “trên mây” và “trong sóng” 2. Thái độ của em bé 3. Trò chơi sáng tạo của em béIII. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật- Bố cục bài thơ thành hai phần giống nhau nhưng không trùng lặp về ý và lời.- Sáng tạo nên những hình ảnh thiên nhiên bay bổng, lung linh, kì ảo song vẫn rất sinh động và chân thực, gợi nhiều liên tưởng 2. Ý nghĩa văn bảnBài thơ ca ngợi ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử. Hãy đọc một số câu thơ, câu văn nói về tình mẫu tử, về sự gắn bó, quyến luyến giữa mẹ và con.“Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trên trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.”(Trích “Trong lòng mẹ” – Nguyên Hồng) “Con dù lớn vẫn là con của mẹĐi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con”Văn bản: MÂY VÀ SÓNGI. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Xuất xứ b. Nội dung chínhII. PHÂN TÍCH VĂN BẢN 1. Lời rủ rê của những người ở “trên mây” và “trong sóng” 2. Thái độ của em bé 3. Trò chơi sáng tạo của em béIII. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật- Bố cục bài thơ thành hai phần giống nhau nhưng không trùng lặp về ý và lời.- Sáng tạo nên những hình ảnh thiên nhiên bay bổng, lung linh, kì ảo song vẫn rất sinh động và chân thực, gợi nhiều liên tưởng 2. Ý nghĩa văn bảnBài thơ ca ngợi ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử. Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẫu tử, bài thơ còn gợi cho ta suy ngẫm về điều gì?Văn bản: MÂY VÀ SÓNGI. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm a. Xuất xứ b. Nội dung chínhII. PHÂN TÍCH VĂN BẢN 1. Lời rủ rê của những người ở “trên mây” và “trong sóng” 2. Thái độ của em bé 3. Trò chơi sáng tạo của em béIII. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật- Bố cục bài thơ thành hai phần giống nhau nhưng không trùng lặp về ý và lời.- Sáng tạo nên những hình ảnh thiên nhiên bay bổng, lung linh, kì ảo song vẫn rất sinh động và chân thực, gợi nhiều liên tưởng 2. Ý nghĩa văn bảnBài thơ ca ngợi ý nghĩa thiêng liêng của tình mẫu tử.DẶN DÒ:Học bài, làm bài tập. Sưu tầm thêm các câu thơ, câu văn, bài hát về tình mẫu tử. Viết đoạn văn nêu nhận xét về em bé trong bài thơ. Soạn bài: Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo)