Bài giảng Ngữ văn 9 tiết 117: Viếng lăng bác - Viễn Phương

KÍNH CHAØO QUÍ THAÀY COÂ VAØ CAÙC EM HOÏC SINH NGÖÕ VAÊN 9Thöïc hieän tieát daïy: Nguyeãn Höõu SônNOÄI DUNG 1. Kiểm tra bài cũ2. Bài mới3. Củng cố 4. Dặn dòKiểm tra bài cũ Đọc thuộc lòng hai khổ thơ 4,5 trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải ? Nêu ý nội dung và nghệ thuật của hai khổ thơ đó ? Em trả lời đúng rồi, thầy đề nghị cả lớp cho một tràng vỗ tayTRẢ LỜI KẾT QUẢChọn sai rồi, xin đừng buồn hãy cố gắng hơn! TRẢ LỜI KẾT QUẢHai khổ thơ 4 và 5“Ta làm con chim hótTa làm một cành hoaTa nhập vào hòa caMột nốt trầm xao xuyến.Một mùa xuân nho nhỏLặng lẽ dâng cho đờiDù là tuổi hai mươiDù là khi tóc bạc.”(Trích mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải)Ý nghĩa nội dung và nghệ thuật Điệp ngữ, hình ảnh giản dị, tự nhiên, giàu ý nghĩa  Khát vọng dâng hiến cho đời “một mùa xuân nho nhỏ” khiêm tốn thầm lặngKẾT QUẢHOÀ CHÍ MINH(19/5/1890 – 2/9/1969)Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta,Thương cuộc đời chung, thương cỏ hoa.Chỉ biết quên mình cho hết thảyNhư dòng sông chảy nặng phù xa.VIEÁNG LAÊNG BAÙCVIEÃN PHÖÔNGTieát: 117I. Tìm hiểu chungCác em mở sgk/58 đọc bài thơ VIẾNG LĂNG BÁC 	Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác	Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát	Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam	Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăngThấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùaxuân.. Bác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiềnVẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim !	Mai về miền Nam thương trào nước mắt	Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác	Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây	Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.	4 – 1976	 	Viễn PhươngChúng ta cùng tìm hiểu phần chú thích sgk/59&60 I. Tìm hiểu chung 1) Tác giả: (Chú thích SGK/59)  2) Tác phẩm: (chú thích SGK/59) Từ khó: (Chú thích SGK/60) Thể thơ: 8 chữ (chú ý có câu 7 và 9 chữ) II. Đọc – Hiểu văn bảnCảm xúc bao trùm của tác giả trong bài thơ là gì?  Niềm cảm xúc , lòng thành kính pha lẫn nỗi đau xót khi tác giả ra viếng lăng Bác Cảm xúc của tác giả diễn tả theo trình tự nào?  Theo trình tự từ ngoài vào trong lăngCảm xúc khi đứng trước lăng “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác	Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát	Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam	Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.”II. Đọc - Hiểu văn bản1)Cảm xúc khi đứng trước lăng  “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác	Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát	Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam	Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.” Tìm từ ngữ xưng hô ở khổ thơ trên và nêu ý nghĩa của từ đó? Hãy phân tích hình ảnh hàng tre bên lăng Bác? -Từ xưng hô:“Con – Bác”  gần gũi, kính trọng - hình ảnh:“Tre”  hình ảnh thân thuộc, nó là biểu tượng của con người Việt Nam bền bỉ, bất khuấtHãy phân tích nội dung nghệ thuật trong khổ thơ trên?  Ẩn dụ, nhân hóa, từ ngữ xưng hô, tả thực  Tre là biểu tượng là niềm tự hào của con người Việt Nam Đọc khổ thơ thứ hai II. Đọc - Hiểu văn bản1)Cảm xúc khi đứng trước lăng 	 “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng	Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.” Thảo luận: Hãy cho biết ý nghĩa hình ảnh mặt trời trong hai câu thơ trên ?  -“Mặt trời đi..”  mặt trời thực, mặt trời của vũ trụ - “Mặt trời trong..”  hình ảnh ẩn dụ, bởi Bác là ánh sáng soi đường cho cho đất nước cho dân tộcHãy nêu nội dung nghệ thuật trong 2 câu thơ trên?  Ẩn dụ, nhân hóa, hình ảnh sóng đôi  Sự tôn kính của nhà thơ và của dân tộc đối với Bác  “Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết trang hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân..” II. Đọc - Hiểu văn bản1)Cảm xúc khi đứng trước lăng “Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ Kết trang hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân..”Em hiểu như thế nào về câu thơ“Kết trang hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” ?-Tạo hình bằng trí tưởng tượng (dòng người kết thành tràng hoa; 79 mùa xuân...)Nêu ý nghĩa nội dung, nghệ thuật hai câu thơ trên? Từ láy, hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo  Lòng thành kính của nhà thơ và cũng là của cả dân tộc Việt Nam đối với BácĐọc khổ thơ thứ ba2) Cảm xúc khi vào trong lăngII. Đọc - Hiểu văn bản2) Cảm xúc khi vào trong lăng 	Bác nằm trong giấc ngủ bình yên	Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Suy nghĩ của em về khung cảnh ở 2 câu thơ trên?- Gợi tả khung cảnh trang nghiêm, yên tĩnh, ánh sáng dịu của vầng trăng  Tâm hồn cao cả trong sáng của Bác 	Vẫn biết trời xanh là mãi mãi	Mà sao nghe nhói ở trong tim ! Em hiểu như thế nào về hai câu thơ này?-Bác vẫn sống mãi với non sông , nhưng ta không thể không đau xót vì sự ra đi của BácHãy cho biết nội dung, nghệ thuật khổ thơ trên ?  Hình ảnh ẩn dụ, từ láy,động từ  Bác ngủ bình yên trong thương nhớ - Bác sống mãi với đất nước. Nhưng nhân dân Việt Nam luôn đau xót bởi giấc ngủ ngàn thu của NgườiĐọc khổ thơ cuốiII. Đọc - Hiểu văn bản3) Cảm xúc khi rời lăng	“Mai về miền Nam thương trào nước mắt	Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác	Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây	Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.” Trước khi rời lăng Bác, tâm trạng của nhà thơ như thế nào?-Lưu luyến, muốn ở mãi bên Bác Ước muốn hóa thân của nhà thơ là gì? Để làm gì?-Làm con chim để hót, bông hoa để tỏa hương, cây tre để canh giấc ngủ cho Bác Qua tâm trạng và ước muốn trên, thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với Bác Hồ kính yêu?Lòng thành kính của người con Nam Bộ và cũng là lòng thành kính của người dân Việt Nam đối với Người Nêu nghệ thuật và nội dung của khổ thơ cuối?II. Đọc - Hiểu văn bản3) Cảm xúc khi rời lăng	“Mai về miền Nam thương trào nước mắt	Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác	Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đay	Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.”  Điệp ngữ, kết cấu đầu cuối tương ứng  Tâm trạng lưu luyến và ước nguyện được ở bên Bác, hóa thân vào cảnh vật để bước tiếp lý tưởng của NgườiQua phân tích ở trên, em hãy nêu ý nghĩa nội dung và nghệ thuật của bài thơ ?	III. Tổng kếtGhi nhớ (SGK/60)Học qua bài thơ “viếng lăng Bác”, em có ước nguyện gì và suy nghĩ như thế nào? IV. Luyện tập củng cốViết một đoạn văn bình khổ thơ 2 hoặc khổ thơ 3 (khoảng 10 đến 15 dòng) V. Dặn dò- Về nhà học thuộc lòng bài thơ và nắm ý nghĩa nội dung nghệ thuật của bài thơ.- Chuẩn bị bài: “Nghị luận về một tác phẩm truyện (đoạn trích)Xin chaân thaønh caûm ôn quùy thaày coâ vaø caùc em hoïc sinh ñaõ ñeán tham döï tieát hoïc naøy!Viễn Phương (1928 – 2005) Nhà thơ Viễn Phương tên là Phan Thanh Viễn, sinh năm 1928, quê ở An Giang. Ông tham gia hoạt động văn nghệ thời chống Pháp và Chống Mỹ. Sau 1975 giữ nhiều chức vụ quan trọng, nguyên là Ủy viên Ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam. Sau một thời gian bệnh nặng, ông đã trút hơi thở cuối cùng vào lúc 15g15 ngày 21/12/2005.Heát giôø !Baét ñaàuThôøi gian thaûo luaän2 phuùtHaõy cho bieát yù nghóa hình aûnh maët trôøi trong hai caâu thô treân ?THAÛO LUAÄN