Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Ngữ pháp Tiết 42: Câu ghép

XIN CHÀO QUí THẦY Cễ GIÁO VỀ DỰ TIẾT HỌC TỐT MễN NGỮ VĂNLỚP 8A2Kiểm tra bài cũCõu 1: Thế nào là núi giảm núi trỏnh?Cõu 2: Trong những cõu sau, cõu nào sử dụng biện phỏp núi giảm núi trỏnh? -Bỏc trai đó khỏ rồi chứ? -Lóo hóy yờn lũng mà nhắm mắt. -Lóo đừng lo gỡ cho cỏi vườn của lóo.Trả lời: Cõu 1: Núi giảm núi trỏnh là biện phỏp tu từ dựng cỏch diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, trỏnh gõy cảm giỏc quỏ đau buồn, ghờ sợ, nặng nề; trỏnh thụ tục, thiếu lịch sự. Cõu 2: Cõu văn cú sử dụng biện phỏp núi giảm núi trỏnh là: -Lóo hóy yờn lũng mà nhắm mắt. TIẾT 42: CÂU GHẫPĐọc đoạn trớch sau: Hằng năm cứ vào cuối thu, lỏ ngoài đường rụng nhiều và trờn khụng cú những đỏm mõy bàng bạc, lũng tụi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường. Tụi quờn thế nào được cảm giỏc trong sỏng ấy nảy nở trong lũng tụi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đóng. Những ý tưởng ấy chưa lần nào tụi ghi trờn giấy, vỡ hồi ấy tụi khụng biết ghi và ngày nay tụi khụng nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rố nỳp dưới nún mẹ lần đầu tiờn đi đến trường, lũng tụi lại tưng bừng rộn ró. Buổi mai hụm ấy, một buổi mai đầy sương thu và giú lạnh, mẹ tụi õu yếm nắm tay tụi dẫn tụi đi trờn con đường làng dài và hẹp. Con đường này tụi đó quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiờn thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tụi đều thay đổi, vỡ chớnh lũng tụi đang cú sự thay đổi lớn: hụm nay tụi đi học. (Thanh Tịnh, Tụi đi học)Kiểu cấu tạo cõuCõu cụ thểCõu cú một cụm C-VCõu bCõu cú hai hoặc nhiều cụm C-VCụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn (Cụm C-V) bao nhau)Cõu aCụm C-V khụng bao chứa nhauCõu cVớ dụa. Tụi// quờn thế nào được cảm giỏc /trong sỏng ấy nảy nở trong lũng tụi như mấy cành hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời quang đóngb. Buổi mai hụm ấy, một buổi mai đầy sương thu và giú lạnh, mẹ tụi// õu yếm nắm tay tụi dẫn tụi đi trờn con đường làng dài và hẹp c. Cảnh vật chung quanh tụi/đều thay đổi, vỡ chớnh lũng tụi /đang cú sự thay đổi lớn: hụm nay tụi /đi học.Ghi nhớ: Cõu ghộp là những cõu do hai hoặc nhiều cụm C-V khụng bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế cõu.Vớ dụ :Nắng / ấm, sân / rộng và sạch. C V C VCõu ghộp :Cõu hỏi thảo luận : So sỏnh cõu đơn mở rộng thành phần với cõu ghộp .Giống nhau : Đều cú từ 2 cụm c – v trở lờnKhỏc nhau : *Cõu đơn mở rộng thành phần cú một cụm c – v làm nũng cốt , cỏc cụm c – v cũn lại bị bao chứa bờn trong thành phần nào đú của cõu * Cõu ghộp cú cỏc cụm c – v khụng bao chứa nhau , mỗi cụm c – v làm thành một vế cõu Ví dụ : Phân tích cấu tạo của cỏc cõu ghộp trong đoạn trớchHằng năm cứ vào cuối thu , lỏ ngoài đường rụng nhiều và trờnkhụng cú những đỏm mõy bàng bạc , lũng tụi lại nao nức nhữngkỉ niệm mơn man của buổi tựu trường .Những ý tưởng ấy tụi chưa lần nào ghi lờn giấy , vỡ hồi ấy tụi khụng biết ghi và ngày nay tụi khụng nhớ hết . Con đường này tụi đó quen đi lại lắm lần , nhưng lần nàytự nhiờn thấy lạ . Cảnh vật chung quanh tụi đều thay đổi , vỡ chớnh lũng tụi đang cú sự thay đổi lớn : hụm nay tụi đi học . C1V1C2V2C3V3C1V1C2V2C3V3C1V1v2C1V1C2V2C3V3( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )Ghi nhớ 2 : Có hai cách nối các vế câu. Dùng những từ có tác dụng nối. Cụ thể:	+ Nối bằng một quan hệ từ;	+ Nối bằng một cặp quan hệ từ;	+ Nối bằng một cặp phó từ, đại từ hay chỉ từ thường đi đôi với nhau ( cặp từ hô ứng). Không dùng từ nối: Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.III. Luyện tậpBài tập 1: Tỡm câu ghép trong đoạn sau, cho biết mỗi câu ghép các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào?a.  Dần buông chị ra, đi con!  Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần!  Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa.  Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!  Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.  Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.	 (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)b.  Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.  Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi. 	 (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) ,,,,,,,,Giá,,,c. Rồi hai con mắt long lanh của cụ tụi chằm chặp đưa nhỡn tụi. Tụi lại im lặng cỳi đầu xuống đất : lũng tụi càng thắt lại, khoộ mắt tụi đó cay cay.Bài tập 2 : trang 113Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đõy hóy đặt một cõu ghộp . a/ Vỡ  nờn b/ Nếu thỡ c/ Tuy  nhưng d/không nhữngmà(hoặc không chỉmà)Bài tập 3 : Trang 113Chuyển những cõu ghộp em vừa đặt thành những cõu ghộp mới bằng một trong hai cỏch sau : a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .b/ Đảo lại trật tự cỏc vế cõu .bài tập Bài tập 4 trang 114Đặt cõu ghộp với mỗi cặp từ hụ ứng dưới đõy : a / vừa đó b / chưa đó c/ đõu đấy d/  càng càng  Bài tập 5 trang 114Viết một đoanh văn ngắn về một trong cỏc đề tài sau ( trong đoạn văn cú sử dụng ớt nhất là một cõu ghộp ) :a/ Thay đổi thúi quen sử dụng bao bỡ ni lụngb/ Tỏc dụng của việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm vănHướng dẫn :Bước 1: Lựa chọn đề tài .Bước 2 : xỏc định cấu trỳc đoạn văn ( Quy nạp , diễn dịch, song hành )Bước 3 : Viết cỏc cõu văn Bước 4 : Kiểm tra tớnh liờn kết của đoạn văn Bước 5 : gạch chõn cõu ghộp đó sử dụng trong đoạn văn Bài tập 5: (SGK/ T.114)Viết đoạn văn ngắn, trong đoạn văn có sử dụng câu ghép theo đề bài sau: 1. Thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông. Xin chào quý thầy cụ Chỳc quý thầy cụ thật nhiều sức khoẻ