Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 18: Tóm tắt văn bản tự sự - Tòng Thị Thanh

N TỰ SỰ:1. Bài tập* Cậu bé Gióng ra đời * Gióng lơn lên kì diệu* Gióng gặp sứ giả xin đi đánh giặc.* Cả làng nuôi Gióng* Gióng đánh giặc cứu nước * Tráng sĩ Gióng bay về trời.* Vết tích còn lại của Gióng? Sự việc nào là sự việc chính? Vì sao em xác định như vậy?* Gióng gặp sứ giả xin đi đánh giặc.* Gióng đánh giặc cứu nước ? Nhân vật nào là nhân vật chính ? * Thánh Gióng Tiết 19 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰI. THẾ NÀO LÀ TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ:1. Bài tập* Văn bản 2: Về thời Hùng Vương thứ 6, nước Văn Lang bị giặc Ân xâm lược. Vua cho sứ giả đi rao người tài giỏi ra giúp nước. Ở làng Phù Đổng, có một cậu bé 3 tuổi nghe tiếng sứ giả bèn vươn thành người cao lớn, xin vua rèn ngựa sắt, nón sắt, roi sắt để đánh giặc. Đuổi xong giặc Ân chàng cưỡi ngựa bay lên trời. Vua Hùng phong là Phù Đổng Thiên Vương, lập miếu thờ ngay ở quê nhà. Hiện nay những vết tích của Gióng vẫn còn. Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰI. THẾ NÀO LÀ TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ:1. Bài tập? So sánh nội dung và hình thức của hai văn bản và chỉ ra sự khác nhau giữa chúng?Văn bản 1: Nội dung chi tiết, lời văn của người kể chuyện, một văn bản dài, có cả nhân vật chính và nhân vật phụ.Văn bản 2: Nội dung là sự việc chính, sử dụng lời văn khác, đoạn văn ngắn gọn, chủ yếu là nhân vật chính Nếu ta muốn ghi lại nội dung chính của văn bản trên để sử dụng hoặc thông báo cho người khác biết thì ta sử dụng văn bản nào? Vì sao Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ- Từ bài tập trên, theo em thế nào là tóm tắt văn bản tự sự? Suy nghĩ và lựa chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau : a) Ghi lại đầy đủ mọi chi tiết của văn bản tự sự. b) Ghi lại một cách ngắn gọn, trung thành những nội dung chính của văn bản tự sự. c) Kể lại một cách sáng tạo nội dung của văn bản tự sự d) Phân tích nội dung, ý nghĩa và giá trị của văn bản tự sự.I. THẾ NÀO LÀ TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ:bGhi nhớ: Tóm tắt văn bản tự sự là dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính (bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng) của văn bản đó.2. Ghi nhớ 1/SGK1. Bài tập? Lấy ví dụ một văn bản tóm tắt em đã được học ? Nhứng này thơ ấu. Tắt đèn Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰII. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tậpVua Hùng thứ mười tám có một người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến một lúc cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai,bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó hàng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.a) Văn bản tóm tắt trên kể lại nội dung của văn bản nào? Dựa vào đâu mà em nhận ra điều đó?- Văn bản Sơn Tinh, Thủy TinhVăn bản tóm tắt trên có nêu được nội dung chính của văn bản ấy không? - Độ dài của văn bản tóm tắt ngắn hơn nhiều so với độ dài của tác phẩm. - Số lượng và nhân vật sự việc ít hơn (chỉ lựa chọn sự việc chính và nhân vật quan trọng) - Văn bản tóm tắt không phải trích nguyên văn mà phải là lời của người tóm tắt. Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰII. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tậpThảo luận nhóm nhỏ 2 phút :Văn bản tóm tắt trên có gì khác so với văn bản được tóm tắt (về độ dài, về số lượng nhân vật sự việc, về lời văn ?Vua Hùng thứ mười tám có một người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến một lúc cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai,bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó hàng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.II. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tập Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ -Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của văn bản được tóm tắt. - Đáp ứng đúng mục đích và yêu cầu cần tóm tắt. - Đảm bảo tính hoàn chỉnh và tính cân đối.II. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tập?Từ việc tìm hiểu trên, hãy cho biết các yêu cầu đối với một văn bản tóm tắt?b.Ghi nhớ 2 /SGK Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰII. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tậpb.Ghi nhớ 2 /SGK2) Các bước tóm tắt văn bản : a. Bài tập? Để biết được nội dung văn bản bước đầu ta phải làm gì?Vua Hùng thứ mười tám có một người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến một lúc cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai,bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó hàng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.- Đọc kỹ tác phẩm được tóm tắt để nắm chắc nội dung, chủ đề của văn bản. Xác định nội dung chính cần tóm tắt: lựa chọn nhân vật quan trọng, những sự việc tiêu biểu.? Nhận xét của em về nội dung của văn bản tóm tắt so với văn bản được tóm tắt ? Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰII. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tậpb.Ghi nhớ 2 /SGK2) Các bước tóm tắt văn bản : a. Bài tậpa. Vua Hùng thứ mười tám có một người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến một lúc cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai,bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó hàng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.b. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó hàng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại. Vua Hùng thứ mười tám có một người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến một lúc cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai,bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. So sánh cách sắp nội dung của hai văn bản tóm tắt trên em có nhận xét gì? Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ Các bước tóm tắt văn bản tự sự: - Đọc kỹ tác phẩm được tóm tắt để nắm chắc nội dung, chủ đề văn bản. - Xác định nội dung chính cần tóm tắt: lựa chọn nhân vật quan trọng, những sự việc tiêu biểu.II. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tậpb.Ghi nhớ 2 /SGK2) Các bước tóm tắt văn bản : a. Bài tập- Sắp xếp nội dung chính ấy theo một trình tự hợp lý.- Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình.Bước thứ ba của quá trình tóm tắt văn bản tự sự là gì?b.Ghi nhớ 3 /SGKa. Tóm tắt: Bánh chưng bánh giầy: Hùng Vương thứ 6 muốn chọn con hiền tài, cho nối ngôi, mới ban lệnh thi cỗ. Các hoàng tử ra sức tìm kiếm sơn hào hải vị bày biện. Riêng lang Liêu không đi xa được, chàng nghĩ cách dùng gạo nếp thơm chế ra bánh chưng, bánh giầy. Vua thấy Lang liêu hiếu thảo siêng năng, sáng chế ra hai loại bánh quí bèn truyền ngôi cho làm Vua Hùng thứ 7.b. Tóm tắt: Bánh chưng bánh giầy: Hùng Vương thứ 6 muốn chọn con hiền tài, cho nối ngôi, mới ban lệnh thi cỗ trong ngày lễ tiên vương. Nếu ai làm vừa ý đức vua, ngài sẽ truyền ngôi cho. Các hoàng tử ra sức lên rừng xuống biển tìm kiếm sơn hào hải vị bày biện. Riêng lang Liêu quanh năm chỉ lo việc đồng áng, không đi xa được, chàng được thần mách bảo dùng gạo làm bánh. Chàng nghĩ cách lấy gạo nếp thơm chế ra một loại bánh hình vuông và một loại bánh hình tròn. Trong ngày lễ tiên vương nhà vua thấy hai thứ bánh của Lang liêu có ý nghĩa, liền đặt tên cho chúng và chọn làm lễ trời đất cùng tiên vương. Lang Liêu siêng năng, thông minh, sáng tạo nên được nhà vua truyền ngôi cho làm Vua Hùng thứ 7.Hai văn bản tóm tắt sau có gì khác nhauVăn bản thứ nhất: tóm tắt khái quátVăn bản thứ 2: tóm tắt chi tiết Lưu ý: Có thể tóm tắt khái quát hoặc tóm tắt chi tiết theo yêu cầu Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰII. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tậpb.Ghi nhớ 2 /SGKa. Bài tập b.Ghi nhớ 3 /SGK2) Các bước tóm tắt văn bản : Tiết 18 TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰII. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ :Những yêu cầu đối với văn bản tóm tắt : 2. Ghi nhớ 1 /SGK 1. Bài tậpTHẾ NÀO LÀ TÓM TẮTVĂN BẢN TỰ SỰ:a. Bài tập b.Ghi nhớ 2 /SGK2) Các bước tóm tắt văn bản : a. Bài tậpb.Ghi nhớ 3 /SGKIII. Luyện tập- Bài tập: Tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờTóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờTóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờChị Dậu phải “ dứt tình” bán con gái đầu lòng cùng đàn chó để nộp sưu caocho chồng, nào ngờ chị còn phải đóng thêm một suất sưu của chú Hợi - em chồng - đã chết từ năm ngoái. Anh Dậu vẫn bị trói, đánh chết đi sống lại nhiều lần và bọn chúng ném trả anh cho chị Dậu trong tình trạng “ thập tử nhất sinh”. Sáng hôm sau vừa tỉnh lại một lát, run rẩy kề bát vào miệng thì bọn cai lệ,người nhà lí trưởng hùng hổ xông vào định trói anh Dậu giải ra đình. Lúc đầu chị Dậu còn cố van nài, nhưng đến khi giới hạn của sự chịu đựng bị phá vỡ “ tức nước vỡ bờ”, chị đã chống cự lại. Sức mạnh của lòng căm thù, tình thương yêu chồng tha thiết đã tiếp thêm nghị lực để chị chiến thắng kẻ thù.Hoạt động tiếp nối: *Học sinhTB- yếu- kém:Học ghi nhớ,nắm chắc nội dung bài, làm bài tập SBT, tìm chép những văn bản tóm tắt.*Học sinh khá giỏi: Ngoài những yêu cầu trên làm BT 3, 4 SBT, Tóm tắt văn bản Con Rồng cháu Tiên* Chuẩn bị bài Luyên tập tóm tắt văn bản tự sự......Tiết học kết thúcChào tạm biệt