Bài giảng Ngữ Văn Khối 8 - Tiết 40: Tiếng Việt: Nói giảm, nói tránh

Kiểm tra bài cũ? Thế nào là nói quá ? Cho biết tác dụng của nói quá ? Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh , gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. 	Nói quá có thể được dùng trong các lĩnh vực nào sau đây?A . Thành ngữ, tục ngữ, ca dao.B . Văn thơ trữ tình.C . Văn thơ châm biếm, hài hước.D . Trong đời sống thường ngày.Nói quá có thể được dùng trong tất cả các lĩnh vực trên.3 Em thích nghe câu nói nào hơn? Vì sao?Ừ..!! Con ngựa của mình không được đẹp lắm!Con ngựa của cậu xấu quá.NgaHàTiết: 40Nói giảm nói tránhThứ bảy ngày 7 tháng 11 năm 2009I. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh.1. Ví dụ: ( SGK/ 107, 108)2. Nhận xét:2. Nhận xét5Những từ in đậm trong đoạn trớch cú nghĩa là gỡ? Tại sao người viết lại dựng cỏch diễn đạt đú? + Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, (Hồ Chí Minh, Di chúc) + Bác đã đi rồi sao, Bác ơi! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.	 (Tố Hữu, Bác ơi) + Lượng con ông Độ đây mà ... Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ Phương, Thư nhà) + Công chúa Ha ba na hi sinh anh dũng, thanh kiếm vẫn cầm tay.Để giảm nhẹ, để tránh đi phần nào sự đau buồn.Ví dụ 1	? Vỡ sao trong cõu văn, tỏc giả dựng từ bầu sữa mà khụng dựng một từ ngữ khỏc cựng nghĩa?+ Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng (Nguyên Hồng- Những ngày thơ ấu) Tránh thô tục, tăng cảm giác êm dịu.Ví dụ 2	? So sỏnh hai cỏnh núi và cho biết cỏch núi nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe?+ Con dạo này lười lắm.+ Con dạo này không được chăm chỉ lắm. Tế nhị, nhẹ nhàng, tránh nặng nề.Ví dụ 3A, Hôm sau, lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão bảo ngay: Cậu Vàng đi đời rồi ông Giáo ạ. B - Bài văn của cậu chưa được hay lắmVí dụ 4BạnViết văn dởViết văn chưa hayGây cảm giác nặng nề khó chịu cho người ngheTránh cảm giác nặng nềCó tính thuyết phụcCậu Vàngbị giếtđi đờiCảm giác ghê sợ với người nghe. Tránh gây cảm giác ghê sợvới người nghe.Hàm ý xót xa,luyến tiếc và đượm chút mỉa maiTiết: 40Nói giảm nói tránhThứ bảy ngày 7 tháng 11 năm 2009I. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh.1. Ví dụ: ( SGK/ 107, 108)2. Nhận xét3. Kết luận - Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển. - Tác dụng: + Tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề; + Tránh thô tục, thiếu lịch.1. Ông cụ chết rồi Ông cụ đã quy tiên rồi2. Bài thơ của anh làm dở lắm. Bài thơ của anh chưa được hay lắm.Dùng các từ ngữ đồng nghĩa.Dùng cách nói phủ định từ ngữ trái nghĩa.4. Anh ấy bị thương nặng thế thì không sống được lâu nữa đâu chị ạ. Anh ấy thế thì không được lâu nữa đâu chị ạ. 3. Anh còn kém lắm Anh cần phải cố gắng hơn nữa .Cách nói trống (tỉnh lược).4. Lưu ýCách nói vòng.a. Cách nói giảm nói tránh:b. Trường hợp sử dụng nói giảm nói tránh:c, Bác đã lên đường theo tổ tiên Mác-Lê Nin thế giới người.	 (Bác ơi- Tố Hữu)a, áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành. (Tây Tiến - Quang Dũng)b, Bác Dương thôi đã thôi rồiNước mây man mác ngậm ngùi lòng ta. (Khóc Dương Khuê - Nguyễn Khuyến)c. Trong thơ văn: