Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 44: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh - Trường THCS An Thanh

huy áo, làm gáo, làm muôi. Vỏ dừa bện dây rất tốt đối với người đánh cá vì nó mềm, dẻo, dai, chịu mưa, chịu nắng. Cây dừa gắn bó với đời sống hằng ngày là như thế đấy. Dân Bình Định có câu ca dao: Dừa xanh sừng sững giữa trời Đem thân mình hiến cho đời thuỷ chung. ở Bình Định, dừa là chủ yếu, dừa là tất cả. Dừa ở đây như rừng, dừa mọc ven sông, men bờ ruộng, leo sườn đồi, rải theo biển. Trên những chặng đường dài suốt 50, 60 km chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng, ( Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu địa lí)Văn bản 2. Tại sao lá cây có màu xanh lụcLá cây có màu xanh lục vì các tế bào của lá chứa nhiều lục lạp. Một milimét lá chứa bốn mươi vạn lục lạp. Trong các lục lạp này có chứa một chất gọi là diệp lục, tức là chất xanh của lá. ánh sáng của mặt trời gồm bảy màu: tím, chàm, lam, lục, vàng, cam, đỏ. Sở dĩ chất diệp lục có màu xanh lục vì nó hút các tia sáng có màu khác, nhất là màu đỏ và màu lam, nhưng không thu nhận màu xanh lục,và lại phản chiếu màu này, do đó mắt ta mới nhìn thấy màu xanh lục. Nếu ta chiếu chất diệp lục của lá cây bằng một nguồn sáng màu đỏ, chất này sẽ thu nhận tất cả các tia màu đỏ, nhưng vì không có tia sáng màu xanh lục để phản chiếu lại, nên kết quả ta nhìn vào lá cây chỉ thấy một màu đen sì Như vậỵ lá cây có màu xanh là do chất diệp lục trong lá cây. ( Theo Vũ Văn Chuyên, Hỏi đáp về thực vật)bài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhHuế là một trong những trung tâm văn hoá, nghệ thuật lớn của Việt Nam. Huế là một thành phố đẹp. Huế đẹp của thiên nhiên Việt Nam. Huế đẹp của thơ. Huế đẹp của những con người sáng tạo, anh dũng. Huế là sự kết hợp hài hoà của núi, sông và biển. Chúng ta có thể lên núi Bạch Mã để đón gió biển. Từ đèo Hải Vân mây phủ, chúng ta nghe tiéng sóng biển rì rào. Từ đây buổi sáng chúng ta có thể lên Trường Sơn, buổi chiều tắm biển Thuận An và ban đêm ngủ thuyền trên sông Hương. Huế đẹp với cảnh sấc sông núi. Sông Hương đẹp như một dải lụa xanh bay lượn trong tay nghệ sĩ múa. Núi Ngự Bình như cái yên ngựa nổi bật trên nền trời trong xanh của Huế. Chiều đến, những chiếc thuyền nhỏ nhẹ nhàng lướt trên dòng nước hiền dịu của sông Hương. Những mái chèo thong thả buông, những giọng hò Huế ngọt ngào bay lượn trên mặt sóng, trên những ngọn cây thanh trà, phượng vĩ. Huế có những công trình kiến trúc nổi tiếng được Liên hợp quốc xếp vào hàng di sản văn hoá thế giới. Huế nổi tiếng với các lăng tẩm của các vua Nguyễn, với chùa thiên mụ, chùa chúc lâm, với đài Vọng Cảnh, điện Hòn chén, chợ Đông Ba,Huế được yêu vì những sản phẩm đặc biệt của mình. Huế là thành phố của những mảnh vườn xinh đẹp. Những vườn hoa, cây cảnh, những vườn chè, vườn cây ăn quả của Huế xanh mướt như những viên ngọc. Những chiếc nón Huế càng làm cho các cô gái Huế đẹp hơn, duyên dáng hơn. Huế còn nổi tiếng với những món ăn mà chỉ riêng Huế mới có Huế còn là thành phố đấu tranh kiên cường. Tháng Tám năm 1945, Huế đã đứng lên cùng cả nước, chế độ phong kiến ngàn năm sụp đổ dưới chân thành Huế. Huế đẹp và thơ đã đi vào lịch sử của những thành phố anh hùng.Văn bản 3: HuếSoõng HửụngNuựi Ngửù BỡnhChuứa Thieõn MuùLaờng Tửù ẹửựcbài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhI/ Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh1. Văn bản thuyết minh trong đời sốngVăn bản 1: Cây dừa Bình ĐịnhVăn bản 2: Tại sao lá cây có màu xanh lụcVăn bản 3: HuếCác văn bản trên trìnhbày, giới thiệu, giải thích về điều gì? Văn bản 1: Cây dừa Bình Định: -Trình bày về lợi ích của cây dừa Bình Định Văn bản 2: Tại sao lá cây có màu xanh lục- Giải thích về tác dụng của chất diệp lục với màu xanh của lá cây Văn bản 3 : HuếGiới thiệu Huế như là một trung tâm văn hoá nghệ thuật lớn của Việt Nam Giới thiệu về một vùng đất, một danh lam thắng cảnh Giới thiệu về một tác phẩm, một đoạn trích- Trình bày một sự kiện lịch sử xã hội Trình bày tiểu sử sự nghiệp của một danh nhân Hướng dẫn sử dụng đơn thuốc Hướng dẫn chế biến món ăn, làm thí nghiệm Quảng cáo giới thiệu sản phẩm.Văn bản thuyết minh thông dụng trong mọi lĩnh vực của đời sốngbài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhI/ Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh1. Văn bản thuyết minh trong đời sốngVăn bản 1: Cây dừa Bình ĐịnhVăn bản 2: Tại sao lá cây có màu xanh lụcVăn bản 3: Huếbài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhI. Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh1. Văn bản thuyết minh trong đời sống2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minhcâu hỏi thảo luậnKhi trình bày, giải thích, giới thiệu về các đối tượng ba văn bản trên đã đưa ra những phương diện nào? ( thảo luận nhóm 5 phút)Văn bản 1: Cây dừa Bình ĐịnhLợi ích:+ Thân: làm máng, lá làm tranh, cọng làm vách, gốc làm chõ đồ xôi+ Nước: Để uống, kho cá, thịt, nấu canh, làm nước mắm. + Cùi dừa: ăn sống, làm mứt, bánh kẹo, ép dầu, nấu xà phòng.+ Sọ dừa: Làm khuy áo, làm gáo, muôi+ Vỏ dừa: Bện dây.Văn bản 2: Tại sao lá cây có màu xanh lục Nguyên nhân: + Lá cây có màu xanh lục do lá có chứa chất diệp lục - chất xanh của lá.+ Chất diệp lục có màu xanh vì nó hút các tia sáng màu khác, không nhận màu xanh lục và lại phản chiêú lại màu nàyVăn bản 3: HuếĐặc điểm :Thiên nhiên : Núi Bạch Mã, núi Ngự Bình, đèo Hải Vân, biển Thuận An, sông Hương Công trình kiến trúc : lăng tẩm các vua Nguyễn, chùa Thiên Mụ, chùa Trúc Lâm, đài Vọng Cảnh, điện Hòn Chén, chợ Đông Ba. Sản phẩm đặc biệt : Vườn hoa, vườn chè, vườn cây ăn quả, cây cảnh, nón Huế. Món ăn Huế. Truyền thống : Đấu tranh kiên cường.Văn bản thuyết minh thông dụng trong mọi lĩnh vực của đời sốngbài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhI. Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh1. Văn bản thuyết minh trong đời sống2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minhVB thuyết minhCung cấp tri thức đặc điểm, nguyên nhân, lợi ích của đối tượng để người đọc, người nghe hiểuVB nghị luậnTrình bày các luận điểm theo mạch suy luận có lý lẽ, dẫn chứngVăn bản biểu cảmBộc lộ tình cảm , cảm xúc của người viếtVăn bản miêu tảTái hiện lại sự vật, sự việc để người đọc, người nghe cảm thấyVăn bản tự sựTrình bày một chuỗi các sự việc có mở đầu, diễn biến, kết thúc=> Văn bản thuyết minh thông dụng trong mọi lĩnh vực của đời sốngbài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhI. Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh1. Văn bản thuyết minh trong đời sống2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minhVB thuyết minhCung cấp tri thức đặc điểm, nguyên nhân, lợi ích của đối tượng để người đọc, người nghe hiểuVB nghị luậnTrình bày các luận điểm theo mạch suy luận có lý lẽ, dẫn chứngVăn bản biểu cảmBộc lộ tình cảm , cảm xúc của người viếtVăn bản miêu tảTái hiện lại sự vật, sự việc để người đọc, người nghe cảm thấyVăn bản tự sựTrình bày một chuỗi các sự việc có mở đầu, diễn biến, kết thúc=> Văn bản thuyết minh thông dụng trong mọi lĩnh vực của đời sốngVB thuyết minh cung cấp tri thức đặc điểm, nguyên nhân, lợi ích của đối tượng để người đọc , người nghe hiểu về đối tượng- Tri thức khách quan, xác thực, hữu ích cho con người Phương thức thuyết minh: Trình bày, giới thiệu, giải thíchNgôn ngữ của văn bản thuyết minh có đặc điểm gì ? Chọn đáp án đúng nhất ? Giải thích ?Ngôn ngữ của văn bản thuyết minh có tính hình tượng, giàu giá trị biểu cảmNgôn ngữ của văn bản thuyết minh có tính chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫnNgôn ngữ của văn bản thuyết minh có tính đa nghĩa, giàu cảm xúcNgôn ngữ của văn bản thuyết minh có tính cá thể, giàu hình ảnh- Ngôn ngữ của văn bản thuyết minh có tính chính xác, rõ ràng, chặt chẽ, hấp dẫn* Ghi nhớ: SGK/ 117I/ Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minhbài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh1. Văn bản thuyết minh trong đời sống2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minhII/ Luyện tậpBài tập 1: Dựa vào kiến thức đã học em hãy tím xem trong chương trình đã học có những đoạn văn nào là đoạn văn thuyết minh Bài tập 2: Văn bản sau có phải là văn bản thuyết minh không ? Vì sao? Khởi nghĩa Nông Văn Vân ( 1883- 1835) Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức tri châu Bảo Lạc ( Cao Bằng). Không chịu nổi sự chèn ép của triều đình nhà Nguyễn, Nông Văn Vân cùng một số tù trưởng tập hợp dân chúng nổi dậy.(.) Cuộc khởi nghĩa lan khắp miền núi Việt Bắc và một số làng người Mường, người Việt ở trung du. Nhà Nguyễn đã hai lần cử những đạo quân lớn kéo lên đàn áp, nhưng không hiệu quả. Lần thứ ba (năm1835), quân triều đình tấn công dữ dội từ nhiều phía và bao vây đốt rừng. Nông Văn Vân chết trong rừng. Cuộc khởi nghĩa bị dập tắt. ( Lịch sử 7)=> Là văn bản thuyết minh vì cung cấp kiến thức chính xác, khách quan về một sự kiện lịch sử đã diễn ra đó là cuộc khởi nghĩa do người tù trưởng Nông Văn Vân lãnh đạoBài tập 3: Cho biết văn bản “ Thông tin về ngày trái đất năm 2000” thuộc loại văn bản nào? Phần nội dung thuyết minh trong văn bản có tác dụng gìVăn bản “ Thông tin về ngày trái đất năm 2000”thuộc loại văn bản nghị luậnTrong văn bản có sử dụng yếu tố thuyết minh: Thuyết minh về tác hại của bao bì ni lông- Tác dụng: Nhấn mạnh tác hại của bao bì ni lông làm cho đề nghị có sức thuyết phục caoBài tập 4: Viết một đoạn văn giới thiệu về quyển sách Ngữ Văn 8 tập 1.Hình thức: Chọn cách trình bày nội dung đoạn văn cho phù hợp.Nội dung: Giới thiệu được hình thức, nội dung quyển sách Ngữ Văn 8 ( Bám sát vào đặc điểm văn thuyết minh)bài 11: tiết 44Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minhI. Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh1. Văn bản thuyết minh trong đời sống2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minhII/ Luyện tậpBài tập 1: Dựa vào kiến thức đã học em hãy tím xem trong chương trình đã học có những đoạn văn nào là đoạn văn thuyết minh Bài tập 2: Văn bản sau có phải là văn bản thuyết minh không ? Vì sao? Học thuộc ghi nhớ trong SGK/ 117, nắm chắc các đặc điểm của văn thuyết minhHoàn thành bài tập 1b/ 117. bài 3/ 118 và bài tập 4Sưu tầm những đoạn văn thuyết minh trong chương trìnhĐọc và soạn bài phần đọc hiểu văn bản “ Ôn dịch thuốc lá”Hướng dẫn về nhàgiờ học kết thúccảm ơn các thầy cô giáo và các emđã tham gia tiết học này