Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 79: Câu nghi vấn - Nguyễn Thị Kim Hoàn

Tr­êng thcs Hång PhongNhiÖt liÖt chµo mõng Gi¸o viªn: NguyÔn Thi Kim HoµnthÇy c« vµ c¸c em häc sinh®Õn víi tiÕt häc ngµy h«m naytr­êng thcs Hång PhongTỔ XÃ HỘIKiểm tra bài cũ :1. Cho biết đặc điểm hình thức và chức năng chính của câu nghi vấn ?C©u nghi vÊn lµ c©u:- Cã nh÷ng tõ nghi vÊn: ai, g×, nµo, t¹i sao, ®©u, bao giê, bao nhiªu, µ, ­, h¶, chø, (cã). kh«ng, (®·) ch­a hoÆc cã tõ hay (nèi c¸c vÕ cã quan hÖ lùa chän)- Cã chøc n¨ng chÝnh dïng ®Ó hái.- Khi viÕt : c©u nghi vÊn kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái.(?)2.Đọc và cho biết 2 câu sau có phải là câu nghi vấn không. Vì sao?a.Anh có thể cho tôi mượn quyển vở được không?b.Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng?=>Đó là 2 câu nghi vấn vì có từ nghi vấn: không, chăng ; kết thúc bằng dấu chấm hỏi (?)Mục đích (chức năng) của 2 câu nghi vấn ấy là gì? Câu 1: hỏi để cầu khiến. Câu 2: “ “ phủ định( Tôi cũng chẳng sung sướng gì)Như vậy ngoài chức năng chính dùng để hỏi, câu nghi vấn còn có chức năng khácCÂU NGHI VẤNTiết 79:I. Những chức năng khác:1. Ví dụNhững người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ ? b.Cai lệ không để cho chị được nói hết câu , trợn ngược hai mắt, hắn quát :-Mày định nói cho cha mày nghe đấy à ? Sưu của nhà nước mà dám mở mồm xin khất!d.Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình,thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có thể vui , buồn, mừng giận cùng những người ở đâu đâu , vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao? e.Đến lượt bố tôi ngây người ra như không tin vào mắt mình.-Con gái tôi vẽ đây ư ? Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy !a.Năm nay đào lại nở,Không thấy ông đồ xưa.c.Đê vỡ rồi !...Đê vỡ rồi , thời ông cách cổ chúng mày, thời ông bỏ tù chúng mày ! Có biết không?..Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?đâuàCókhông?há chẳng phảihay sao?ư ?Chả lẽ??đâu ?Saovậy ?à ?gìCác câu nghi vấn trên có dùng để hỏi không? Nếu không dùng để hỏi thì dùng để làm gì?=> Đe doạ.=> Đe doạ.=> Bộc lộ cảm xúc ( sự ngạc nhiên)=> Bộc lộ cảm xúc => Khẳng địnhg, Hay là em nghĩ thế nàySong anh có cho phép nói em mới dám nói.=> Bộc lộ cảm xúc ( sự do dự)Hay làCÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I. Những chức năng khác:1.Ví dụa, Những người.bây giờ? => Bộc lộ t/c, cảm xúc.b, Mày định nói..đấy à? => Đe doạ.c, Có biết không ? Lính đâu? Sao bay dám để nó như vậy? Không còn.nữa à? => Đe doạ.d, Một người .hay sao? => Khẳng địnhe, Con gái tôi. đấy ư? Chả lẽ.lục lọi ấy! => Bộc lộ cảm xúc ( sự ngạc nhiên ) g, Hay là em nghĩ thế này => Bộc lộ cảm xúc ( sự do dự)2. Nhận xéth, Quyển sách này mà đẹp à? i, Bạn có thể giải bài toán này giúp mình được không?k, Thấy mẹ về, Mai chạy ra đón:=> Phủ định=> Cầu khiến=> Chào - Mẹ đi làm về đấy ạ? 3. Ghi nhớ- Trong nhiều trường hợp, câu nghi vấn không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc, cầu người đối thoại trả lời.và không yêuNhận xét về dấu kết thúc câu ở những câu nghi vấn trên ?- Nếu không dùng để hỏi thì trong một số trường hợp, câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm, dấu chấm than hoặc dấu chấm lửng.l. Ai đã nghĩ đầu tiên dùng cốm làm quà sêu tết.=> Khẳng địnhBaøi tập: Nối vế A với vế BA: Caâõu nghi vấn Baùc ngoài ñôïi chaùu moät luùc coù ñöôïc khoâng?b. Baùc ñaõ ñi roài sao, Baùc ôi !Muøa thu ñang ñẹp naéng xanh trời.c. Maøy caõi aø ? Maøy daùm caõi moät baø nhaát phaåm phu nhaân à?d. Maøy muoán coù em thì phaûi kieám vôï khaùc cho cha maøy, chöù cha maøy laø gioáng ñöïc laøm sao ñeû ñöôïc!B: Chức naêng1. Phủ ñịnh, 2. Ñe doïa4. Cầu khiến3. BiÓu c¶mCÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I. Những chức năng khác:1.Ví dụ2. Nhận xét3. Ghi nhớ- Trong nhiều trường hợp, câu nghi vấn không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc, và không yêu cầu người đối thoại trả lời.- Nếu không dùng câu hỏi thì trong một số trường hợp, câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm, dấu chấm tham hoặc dấu chẩm lửng.II. Luyện tập: Bài 1:a, Con ngườiăn ư? => Bộc lộ tình cảm: Ngạc nhiên, thất vọngb, Các câu ( trừ câu “ Than ôi!”) => Phủ định, bộc lộ cảm xúc (nỗi nhớ tiếc không nguôi của con hổ).c, Sao tanhàng rơi ? => Cầu khiến, bộc lộ cảm xúc ( tha thiết chân thành)d, Ôibóng bay ? => Phủ định, bộc lộ cảm xúc ( không đồng tình)CÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I. Những chức năng khác:1.Ví dụ2. Nhận xét3. Ghi nhớ- Trong nhiều trường hợp, câu nghi vấn không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc, và không yêu cầu người đối thoại trả lời.- Nếu không dùng câu hỏi thì trong một số trường hợp, câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm, dấu chấm tham hoặc dấu chẩm lửng.II. Luyện tập:Bài 2:a, Sao cụ lo xa quá thế ? Tội gìđể lại ? Ăn mãigì mà lo liệu ? (- Cụ không phải lo xa thế.Không nên nhịn đói mà để tiền lại. Ăn mãi đến lúc chết không có tiền mà lo liệu.) b, Cả đàn bò.chăn dắt làm sao ? => Phủ địnhNeáu caâu nghi vaán duøng ñeå phuû ñònh thì chuyeån caâu nghi vaán thaønh caâu traàn thuaät phuû ñònhNeáu caâu nghi vaán duøng ñeå boäc loä tình caûm, caûm xuùc thì chuyeån caâu nghi vaán thaønh caâu traàn thuaät hoaëc caâu caûm thaùn(Ta lo thaèng beù khoâng ra ngöôøi khoâng ra ngôïm aáy khoâng chaên daét noåi caû ñaøn boø neáu giao cho noù.)=> Bộc lộ cảm xúc: băn khoăn, ngần ngại.(Giao caû ñaøn boø cho thaèng beù khoâng ra ngöôøi khoâng ra ngôïm aáy chaên daét ta lo lắm!) Bài 1:a, Con ngườiăn ư? => Bộc lộ tình cảmb, Các câu ( trừ câu “ Than ôi!”) => Phủ định, bộc lộ cx c, Sao tanhàng rơi ? => Cầu khiến, bộc lộ cảm xúc d, Ôibóng bay ? => Phủ định, bộc lộ cảm xúcd,- Thằng bé kia, mày có việc gì? Sao lại đến đây mà khóc?=> Hỏi=> Những câu dùng để hỏi không thể thay thế bằng những câu tương đương.CÂU NGHI VẤNTiết 79:(Tiếp theo)I. Những chức năng khác:1.Ví dụ2. Nhận xét3. Ghi nhớ- Trong nhiều trường hợp, câu nghi vấn không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ tình cảm, cảm xúc, và khôngyêu cầu người đối thoại trả lời.- Nếu không dùng câu hỏi thì trong một số trường hợp, câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm, dấu chấm tham hoặc dấu chẩm lửng.II. Luyện tập:Trong giao tiếp : Những câuAnh ăn cơm chưa ?Cậu đọc sách đấy à ?Em đi đâu đấy ?Là lời chào không nhất thiết phải trả lời Quan hệ thân mậtBài 4 :Bài 1:a, Con ngườiăn ư? => Bộc lộ tình cảmb, Các câu ( trừ câu “ Than ôi!”) => Phủ định, bộc lộ cx c, Sao tanhàng rơi ? => Cầu khiến, bộc lộ cảm xúc d, Ôibóng bay ? => Phủ định, bộc lộ cảm xúcBài 2:a, Sao cụ lo xa quá thế? Tội gìđể lại ? Ăn mãigì mà lo liệu ?=> Phủ định( Cụ không phải lo xa thế. Không nên nhịn đói mà để tiền lại. Ăn mãi đến lúc chết không có tiền mà lo liệu.) b, Cả đàn bò.chăn dắt làm sao ?(Ta lo thaèng beù khoâng ra ngöôøi khoâng ra ngôïm aáy khoâng chaên daét noåi caû ñaøn boø neáu giao cho noù. => Bộc lộ CX: băn khoăn, ngần ngại.d,- Thằng bé kia, mày có việc gì? Sao lại đến đây mà khóc? => Hỏi không thể thay thế bằng những câu tương đươngÑIEÀN VAØO SÔ ÑOÀ :CAÂU NGHI VAÁNÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙCCHÖÙC NAÊNGDAÁU KEÁT THUÙC CAÂUCoù nhöõng töø nghi vaán( ai, gì, naøo, sao, µ, ­,chöù) Hoaëc coù töø hay (noái caùc veá coù quan heä löïa choïn)Chöùc naêng chính: duøng ñeå hoûiDaáu chaám hoûiChöùc naêng khaùc: Duøng ñeå caàu khieán, khaúng ñònh, phuû ñònh, ñe doïa, boäc loä tình caûm caûm xuùc,Löu yù : Khi nhaän dieän caâu caàn ñaët caâu trong hoaøn caûnh giao tieáp cuï theå. Daáu chaám, daáu chaám than hoaëc daáu chaám löûngHướng dẫn học bài - Học bài theo ghi nhớ, hoàn thành các bài tập - Chuẩn bị bài :Câu cầu khiến