Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tìm hiểu tác phẩm Cô bé bán diêm (An-đec-xen)

Bài 6  Tiết 21, 22Cô bé bán diêm An-đéc-xen(1805 - 1875)I. Giới thiệu:1. Tác giả:- Là nhà văn nổi tiếng với loại truyện kể cho trẻ em.2. Tác phẩm:- Truyện của ông nhẹ nhàng, tươi mát, toát lên lòng yêu thương con người, nhất là những người nghèo khổ và niềm tin vào sự thắng lợi cuối cùng của cái tốt đẹp trên thế gian.- Truyện Em bé bán diêm được sáng tác năm 1845.* Tóm tắt tác phẩm:Có một em bé đầu trần, chân đất đi bán diêm trong đêm giao thừa, giá rét, tuyết rơi.Vì không bán được diêm, em không dám về nhà. Em ngồi nép vào một xó tường và lần lượt quẹt những que diêm để sưởi ấm.Mỗi lần diêm cháy sáng, em lại thấy hiện lên trước mắt lò sưởi, bàn ăn, cây thông và người bà hiền hậu.Sau cùng để níu kéo người bà, em đã quẹt hết số diêm còn lại trong bao và cùng bà bay lên trời về với thượng đế. Em bé đã chết.II. Đọc và tìm hiểu chú thích:Đọc:Chú thích:Đại ý: Truyện kể về một em bé bất hạnh đi bán diêm kiếm sống và chết thảm thương trong đêm giao thừa. Bố cục:Ba phần:Phần 1: Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.Phần 2: Các lần quẹt diêm và những mộng tưởng.Phần 3: Cái chết thương tâm của em bé.III. Tìm hiểu văn bản:1. Em bé trong đêm giao thừa:Gia cảnh của em bé+ Mẹ: chết+ Bà nội: qua đời+ Bố: khó tính+ Nhà nghèoBối cảnh đêm giao thừa+ Cửa sổ mọi nhà sáng rực ánh đèn+ Trong phố sực nức mùi ngỗng quay + Em bé: ngồi nép,thu đôi chân, càng thấy rét buốt. Hình ảnh tương phản(đêm giao thừa, gia cảnh; quá khứ, hiện tại–> làm nổi bật tình cảnh đáng thương của em bé: đói, rét, cô đơnqua đó giúp người đọc hình dung ra sự bất công trong xã hội đương thờiPhần 1 kể chuyện gì về cô bé bán diêm?Hình ảnh đọng lại nhất trong em là hình ảnh nào?LầnMộng TưởngThực tế1Ngồi trước một lò sưởi toả hơi nóng dịu dàng.Lò sưởi biến mất, nghĩ thế nào cũng bị cha mắng.2Bàn ăn thịnh soạn, có cả ngỗng quay, ngỗng nhảy ra khỏi đĩa.Phố xá vắng teo, lạnh buốt, khách qua đường lãnh đạm.3Cây thông Nô-en lộng lẫy với hàng ngàn ngọn nến sáng rực.Các ngọn nến bay lên thành các ngôi sao trên trời và em bé nghĩ đến cái chết.4Bà em đang mỉm cười với em.ảo ảnh biến mất.5Hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn.Em đã chết.2. Thực tế và mộng tưởng:Chứng minh rằng những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm diễn ra theo thứ tự hợp lí. Trong số các mộng tưởng ấy, điều nào gắn với thực tế, điều nào thuần tuý chỉ là mộng tưởng?Những mộng tưởng gắn với thực tế hện lên từ hoàn cảnh thiếu thốn: rét, đói, thiếu tình thương- Những mộng tưởng thuần tuý được chắp cánh bay lên nhờ trí tưởng tượng bay bổng diệu kì (con ngỗng quay nhảy ra khỏi đĩa, hai bà cháu nắm tay nhau bay lên trời* Nghệ thuật:- Yếu tố tưởng tượng- Trùng lặp, tăng cấp- Đan xen, tương phản* Nội dung:Cô bé bán diêm có tâm hồn trong sáng, giàu ước mơ đẹp đẽ.3. Một cảnh thương tâm:Em bé đã chết: trong một xó tường	trong giá rét	trong khi cả ngày chưa được một miếng gì	trong một buổi sáng đầu năm	trong sự thờ ơ, lãnh đạm của mọi người* Câu hỏi thảo luận:Kết thúc truyện, em bé đã chết. Có người cho rằng đó là một kết thúc không có hậu, có người lại cho rằng đó là một kết thúc toại nguyện đối với em bé bán diêm.ý kiến của em thế nào? Vì sao em lại có ý kiến như vậy?* Chốt ý:Em bé chết là một hiện thực rất thương tâm, rất xót xa không thể cưỡng nổi. Cái chết ấy là lời cảnh tỉnh lương tri con người, lên án gay gắt những người sống thờ ơ, vô tình với đồng loại.* Ghi nhớ: Bằng nghệ thuật kể chuỵên hấp dãn, đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng, với các tình tiết diễn biến hợp lí, tác phẩm Cô bé bán diêm của An- đéc- xen truyền cho chúng ta lòng thương cảm sâu sắc đối với một em bé bất hạnh.Bài tập trắc nghiệm:Chọn đáp án đúng về giá trị nội dung của văn bản:Ca ngợi cô bé bán diêm nghèo nhưng tâm hồn trong sáng, giàu ước mơ.Thể hiện niềm xót xa, thương cảm sâu sắc của nhà văn đối với cô bé bán diêm bất hạnh.Lên án lối sống ích kỷ, nhẫn tâm của người đời.Tất cả đều đúng.2. Chọn đáp án đúng về giá trị nghệ thuật của văn bản:Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, yếu tố tưởng tượng bay bổng.Hình ảnh giàu ý nghĩa đan xen, thủ pháp trùng lặp tăng cấp.Tình tiết, diễn biến truyện hợp lý khắc hoạ tình cảnh đáng thương của nhân vật, gây xúc động người đọc.Tất cả đều đúng.* Bài tập về nhà:Viết một đoạn văn ngắn bày tỏ cảm nghĩ về nhân vật “cô bé bán diêm” trong truyện.Học bài, tìm đọc truyện cổ An-đec-xen.Soạn bài “Đánh nhau với cối xay gió”.