Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Ba cống hiến vĩ đại của Các-mác và Ăng-ghen - Trường THPT Trần Cao Vân

TRÖÔØNG THPT TRẦN CAO VÂNGIAÙO AÙN ÑIEÄN TÖÛGV: Trần Thị HạnhBA CỐNG HIẾN VĨ ĐẠI CỦA CÁC MÁC ĂNG - GHENI. TÌM HIỂU CHUNG. 1. Tác giả Ăng – ghen. 2. Các Mác. 3. Văn bản. a. Hoàn cảnh sáng tác. b. Thể loại. c. Bố cục: ba phần.II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN. 1. Phần mở đầu: Sự tiếc thương, trống vắng khi Các Mác qua đời. 2. Phần hai: Những cống hiến vĩ đại của Các Mác đối với sự phát triển của xã hội loài người. “ Giống như Đác – uyn đã tìm ra quy luật phát triển của thế giới hữu cơ, Mác đã tìm ra quy luật phát triển lịch sử của xã hội loài người: cái sự thật đơn giản nhưng đã bị tầng tầng lớp lớp các tư tưởng phủ kín cho đến ngày nay, đó là con người trước hết cần phải có cái ăn cái uống, quần áo và chỗ ở,rồi sau đó mới có thể làm chính trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo; vì vậy việc sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt vật chất trực tiếp, và mỗi giai đoạn phát triển kinh tế nhất định của một dân tộc hay một thời đại tạo ra cơ sở để người ta phát triển các thể chế nhà nước,các quan điểm pháp quyền, nghệ thuật và cả tôn giáo nữa,cho nên phải xuất phát từ cơ sở đó mà giải thích những cái kia, chứ không phải ngược lại, như từ trước đến nay người ta đã làm. ”a. Cống hiến một: Tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người.Theo Mác quy luật phát triển của lịch sử loài người trải qua trình tự nào?- Trình tự Cơ sở hạ tầng: tư liệu sản xuất, phương thức sản xuất, trình độ phát triển kinh tếKiến trúc thượng tầng: chính trị, tư tưởng, khoa học, tôn giáo, nghệ thuật-> Có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, trong đó cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng và kiến trúc thượng tầng tác động trở lại.Qua đoạn văn Ăng – ghen đề cập đến cống hiến nào của Mác ?Để làm nổi bật cống hiến này Ăng –ghen đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào?- Nghệ thuật : + So sánh cống hiến của: Đác- uyn Tìm ra quy luật phát triển của thế giới hữu cơ. -> Từ vô cơ đến hữu cơ Các MácTìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người.-> Từ cơ sở hạ tầng đến kiến trúc thượng tầng.=> So sánh tương đồng tạo ra sự đối sánh song song nhằm nhấn mạnh hai cống hiến vĩ đại như nhau.+ Lập luận chặt chẽ, dễ hiểu: * Sử dụng từ ngữ so sánh “giống như ” * Theo kiểu cấu tạo: Nếu (A) đã  thì (B) cũng  => Đây là phát hiện mới mẻ, là hạt nhân của chủ nghĩa duy vật lịch sử. Nhưng không chỉ có thế thôi.Mác cũng tìm ra quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hiện nay và của xã hội tư sản do phương thức đó đẻ ra.Với việc phát hiện ra giá trị thặng dư trong lĩnh vực này, lập tức một ánh sáng đã xuất hiện, trong khi mọi công trình nghiên cứu trước đây của các nhà kinh tế học tư sản cũng như các nhà phê bình chủ nghĩa đều mò mẫm trong bóng tối. [ ] Sau cống hiến thứ nhất Ăng – ghen tiếp tục giới thiệu cống hiến thứ hai của Mác đó là cống hiến nào? b. Cống hiến thứ hai: Tìm ra quy luật về giá trị thặng dư. - Giá trị thặng dư: Do lao động sống tạo thêm ra ngoài giá trị sức lao động, là lao động không công của người công nhân làm thuê.-> Giai cấp tư sản ngày càng giàu lên,giai cấp công nhân ngày càng kiệt quệ, bần cùng. => Bản chất bóc lột của giai cấp tư sản. Để tiếp tục làm sáng tỏ cống hiến hai của Mác, Ăng – ghen đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?- Nghệ thuật: + So sánh giữa: Công trình nghiên cứu của các nhà kinh tế học tư sản, các nhà phê bình XHCN. -> Mò mẫm trong bóng tối. “ Bộ Tư bản ” với sự phát hiện về giá trị thặng dư.-> Ánh sáng đã xuất hiện.=> Sự so sánh đối lập, tương phản để nhấn mạnh ý nghĩa to lớn mà Mác đã phát hiện.+ Lập luận so sánh tăng cấp: * Qua câu “ Nhưng không chỉ có thế thôi ” * Chứng minh -> làm sáng tỏ tạo sức thuyết phục. -> Khẳng định tầm vĩ đại về triết học của Mác.Em có nhận xét gì về mức độ cống hiến hai so với cống hiến một?=> Giá trị hơn, to lớn hơn cống hiến trước.c. Cống hiến ba: Kết hợp giữa khoa học - lí luận với thực tiễn.Đoạn văn vừa đọc cho ta thấy cống hiến thứ ba của Mác là gì? - Khoa học: Là một động lực lịch sử, là một lực lượng cách mạng.-> Mác nghiên cứu say mê, niềm vui, niềm hạnh phúc vì phát minh có ảnh hưởng đến sự phát triển lịch sử nói chung.- Hoạt động cách mạng của Mác: + Viết báo, viết sách. + Tham gia Lật đổ xã hội tư sản.Đấu tranh giải phóng giai cấp vô sản+ Sáng lập ra “ Hội liên hiệp công nhân quốc tế ”-> “ Mác đấu tranh một cách say sưa, kiên cường và có kết quả ”- Nghệ thuật : + Lập luận so sánh tăng cấp: “ Nhưng đấy hoàn toàn không phải là điều chủ yếu của Mác ” + Liệt kê, chứng minh. + Kết cấu hai đoạn văn.=> Lập luận chặt chẽ thuyết phục.=> Quan niệm đỉnh cao, thành tựu đỉnh cao “ HẠNH PHÚC LÀ ĐẤU TRANH ”Em hãy so sánh mức độ cống hiến thứ ba với hai cống hiến trướcSau khi tìm hiểu ba cống hiến vĩ đại của Mác em hãy nhận xét nghệ thuật dẫn dắt của Ăng – ghen? Tóm lại: - Sắp xếp theo trật tự tăng tiến -> cống hiến sau có giá trị cao hơn cống hiến trước. - Lập luận chặt chẽ biến hoá linh hoạt qua nhiều biện pháp so sánh, liệt kê, chứng minh. - Ngôn từ trang trọng: “ Ánh sáng xuất hiện”=> Nhằm khẳng định, tự hào: “ Mác là nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong những nhà tư tưởng hiện đại ”.3. Phần kết thúc: Ca ngợi, bày tỏ lòng tiếc thương của nhân loại đối với Mác.- Ca ngợi bản lĩnh kiên cường: “ bị căm ghét ” “ bị vu khống ”, “ bị nguyền rủa ”, “ bị trục xuất ” -> Mác vẫn coi khinh.- Tiếc thương vô hạn: Gia đình, dân tộc và hàng triệu người khắp châu Âu, châu Mĩ -> ngưỡng mộ nhân cách cao đẹp của ông.- Tự hào: “ Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi ”- > sự bất tử.=> Ngưỡng mộ, tiếc thương, tự hào, khẳng định sự bất tử.Điều đó chứng tỏ Mác là một bậc vĩ nhân và người hiểu được vai trò của Mác cũng là một bậc vĩ nhân.III. TỔNG KẾT1. Chủ đề: - Ca ngợi những cống hiến vĩ đại của Mác. - Bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn.2. Nghệ thuật: - Bài văn chính luận xuất sắc: bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc sảo. - Kết hợp nhiều thao tác lập luận. - Kết hợp hài hoà giữa tình cảm và lí lẽ.IV.CỦNG CỐ - DẶN DÒ: 1.Kết cấu bài văn Đặt vấn đề( Nỗi đau đớn, tiếc thương)Giải quyết vấn đề ( Ba cống hiến vĩ đại )Cống hiến một-> Cống hiến hai->Cống hiến baKết thúc vấn đề( Ca ngợi, tiếc thương, tự hào) Câu 1: Theo Ăng – ghen cống hiến quan trọng nhất của Mác là: A. Tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người. B. Tìm ra quy luật về giá trị thặng dư. C. Sự kết hợp giữa lí luận và thực tiễn. D. Cả A, B và C.Đáp án C2. Trắc nghiệmCâu 2: Biện pháp nghệ thuật mang lại hiệu quả nổi bật trong lập luận của Ăng – ghen là: A. Điệp ngữ. B. Tăng tiến. C. So sánh. D. Cả A,B và C.Đáp án: B 3. Dặn dò:- Học nội dung bài cũ.- Soạn bài phong cách ngôn ngữ chính luận.