Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Chiều tối (Mộ - Hồ Chí Minh) - Nguyễn Thị Thanh Thủy

TRƯỜNG THPT MỸ PHƯỚC TÂYLỚP 11A9GV:NGUYỄN THỊ THANH THUỶKIỂM TRA BÀI CŨ:ĐỌC DIỄN CẢM BÀI THƠ :ĐÂY THÔN VĨ 	DẠ. NÊU CẢM NHẬN CỦA EM VỀ NGHỆ THUẬT MIÊU TẢ CẢNH VẬT CỦA NHÀ THƠ HÀN MẶC TỬ TRONG BÀI THƠ NÀY ?CHỌN ĐỌC 1 KHỔ (TRONG BÀI THƠ ĐÂY THÔN VĨ DẠ ) MÀ EM THÍCH NHẤT, PHÂN TÍCH Ý NGHĨA VÀ ĐẶC ĐIỂM NGHỆ THUẬT CỦA KHỔ THƠ ẤY.NGỮ VĂN LỚP 11.CHIỀU TỐI(MỘ) 	HỒ CHÍ MINH.BuổI chiều nơi xóm núi I. TÌM HIEÅU CHUNG1. Tieåu daãn-Hoàn cảnh, mục đích sáng tác tập thơ: Nhật kí trong tù-Bài thơ ”Chiều tối “Được làm trên đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo vào mùa thu 19422. Văn bảna. Tìm hiểu bản dịch thơNguyên tácBản dịch thơQuyện điểu quy lâm tầm túc thụ,Cô vân mạn mạn độ thiên không;Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng. -Hồ Chí Minh-Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;Cô em xóm núi xay ngô tối,Xay hết, lò than đã rực hồng. - Nam Chân– (dịch)-> Câu 2: Bản dịch đã bỏ rơi nghĩa cô lẻ của đám mây ”mạn mạn“ là chậm chậm chứ không phải là trôi nhẹ-> Câu 3: Nguyên tác không nói tối, bản dịch thêm chữ tối làm mất đi vẻ tự nhiên trong sáng tạo của BácSo vôùi nguyeân taùc baûn dòch thô coù ñieåm naøo chöa phuø hôïp? Từ nội dung phần phiên âm có thể phân chia bố cục bài thơ như thế nào ?Bài thơ viết theo thể 	thơ gì ?2Tác phẩm:a. Tìm hiểu bản dịch thơ(so sánh đối chiếu)bThể loại-Bố cục:*Thể thơ tứ tuyệt, chữ Hán. *Bố cục:hai phần:Hai câu đầu:Bức tranh chiều tối nơi xóm núiHai câu sau: Cảnh cô gái xay ngô tối. Đề tài ?Tả cảnh thiên nhiên và cuộc sống con người Gửi gắm tâm trạng, cảm xúc gì? c.Chủ đề :-Bức tranh chiều tối nơi xóm núiVẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh :luôn lạc quan yêu đời , yêu thiên nhiên, yêu con người sâu sắc thiết tha dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất. -CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH(1890-1969)Ñieåm nhìn cuûa nhaø thô ôû hai caâu thô ñaàu laø ôû ñaâu? Böùc tranh thieân nhieân ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo?Em nhaän thaáy gì trong phong caùch thô ca cuûa taùc giaû? II. ĐỌC - HiỂU BÀI THƠ:1. Hai câu đầu- Điểm nhìnbầu trời:+Một cánh chim mỏi bay về rừng +Một chòm mây cô độc chầm chậm trôi giữa tầng không Bức tranh thiên nhiên vừa có tính ước lệ vừa có ý nghĩa hiện thực: Tả ngoại cảnh tâm cảnh->Gợi tả cảnh chiều tối nơi xóm núi mênh mông, cô quanh, -Tâm trạng cô đơn, mệt mõi,khao khát một mái ấmánh nhìn trìu mến, đồng cảm sâu sắc với cảnh vật=>Phong cách thơ cổ điển: tả cảnh ngụ tìnhPhong thái ung dung ;tự chủ;hoà hợp, cảm thông với vạn vật.=> Cảm nhận thiên nhiên sâu sắc, tinh tế trong hoàn cảnh khắc nghiệt Nhận xét về cách cảm nhận thiên nhiên của Bác ?Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.(Xay hết lò than đã rực hồng)2. Hai câu cuối-Cảnh sống của người dân nghèo nơi xóm núi Hình ảnh cô gái xay ngô bên bếp lửa hồng. Nổi bật trong bức tranh chiều tối . Ta hiểu thêm điều gì về tâm hồn Bác ?+Bác đãQuên cảnh ngộ của mình, Cảm nhận sâu sắc hạnh phúc đơn sơĐồng cảm với nỗi vất vả của ngườI lao độngở hai câu thơ cuối Bác tả cảnh gì?Điểm nhìn bây giờ là ở đâu?2. Hai câu cuốiHình ảnh cô gái  vẻ đẹp 	khoẻ khoắn, hiện đại. Mang lại niềm vui trong cuộc sống+ Làm dịu nỗi cô đơn của người đi đườngHình ảnh rực hồng của lò than sáng bừng, ấm áp  hơi ấm của sự sống, hạnh phúcHình aûnh coâ gaùi xuaát hieän coù taùc duïng gì? Cuoái baøi thô laø hình aûnh naøo, coù taùc duïng gì? ( Qua vieäc tìm hieåu boán caâu thô chuùng ta ruùt ra ñöôïc keát luaän gì veà söï vaän ñoäng?) 1.Hai câu đầu:Nghiêng về cảm hứng thiên nhiên,cảnh hoàng hôn mênh mông,tâm trạng buồn, cô đơn 	2. Hai câu cuốiCảnh vật có sự vận động hướng về sự sống và ánh sángkhông gian, tâm trạng.III/Tổng kết:1/ Nội dung: vẻ đẹp tâm hồn, tình cảm nhân ái và nghị lực kiên cường của người chiến sĩ Cộng sản Hồ Chí MinhVẻ đẹp cổ điểnVẻ đẹp hiện đại-Thể thơ tứ tuyệt, chữ Hán.-Đề tài thiên nhiên, tả cảnh ngụ tình. -Bút pháp chấm phá, cô động, hàm súc. -Thi pháp ước lệ cổ điển-Hình tượng con người chủ thể của bức tranh thiên nhiên.-Mạch thơ,hình ảnh thơvận động, hướng về sự sống , ánh sáng. 2/Nghệ thuật: - Mang vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại LUYỆN TẬP(sgk trang 42)1/Nêu cảm nghĩ của em về sự vận động của cảnh vật và tâm trạng nhà thơ trong bài Chiều tốí ?(Gợi ý:-Sự vận động của cảnh vật và sự vận động của tâm trạng con người ở phần 1 và phần 2 có gì khác nhau?theo chiều hướng như thế nào ?) CỦNG CỐ BÀI HỌC:2/Hình ảnh nào thể hiện tập trung vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh ?(Có thể chọn hình ảnh tuỳ sự cảm nhận và lí giải của cá nhân trên cơ sở hiểu được ý nghĩa và đặc điểm nghệ thuật của hình ảnh )Bài tập 3-trang 42:Gợi ý :Chất thép tinh thần? ý chí ? nghị lực? sự mạnh mẽ cứng rắn vượt lên hoàn cảnh, hướng về sự sống , ánh sáng và tương lai. Chất tình  tình cảm ?cảm xúc ?tâm trạng đối với thiên nhiên, con người, cuộc sống.Trong thơ Bác,thép và tình hoà vào nhaunhà thơ Cách Mạng Hồ Chí Minh vừa là chiến sĩ vừa là thi sĩ; bài thơ vừa có nét cổ điển vừa có tinh thần hiện đại.DẶN DÒ:-Học thuộc bài thơ(Phiên âm - dịch thơ).-Vận dụng kĩ năng phân tích bài thơ trữ tình. Bám sát phần dịch nghĩa.-Đọc- hiểu , soạn bài thơ Từ ấy(Tố Hữu.)-Hoàn chỉnh các bài luyện tập. CHÂN THÀNH CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT HỌCCHÚC CÁC EM HỌC TẬP TIẾN BỘ.