Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Hai đứa trẻ (Thạch Lam)

Hai ®øa trÎ- Th¹ch Lam - Bài giảng có sự tham khảo tư liệu của một số thầy cô giáo trên trang Bạch Kim. Xin trân trọng cảm ơn.HAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAMA. Giới thiệu chungI. Tác giảII. Tác phẩmB. Tìm hiểu tác phẩmI. Bức tranh phố huyệnKIỂM TRA BÀI CŨ Nhận xét ngắn gọn về bøc tranh phè huyÖn được nhµ v¨n t¸i hiÖn trong tác phẩm?Cuộc sống phố huyệnLụi tànQuẩn quanhTăm tốiTHẠCH LAMHAI ĐỨA TRẺ - An và Liên đã buồn ngủ ríu cả mắt vẫn cố thức. An nằm xuống còn dặn chị: "Tàu đến chị đánh thức em dậy nhé" Tâm trạng chờ đợi đầy kiên nhẫn và háo hức II. Tâm trạng đợi tàu của hai đứa trẻ1. Trước khi tàu đếnThạch Lam thấu hiểu và trân trọng nỗi chờ đợi thiết tha, khắc khoải ấy nơi nỗi lòng con trẻLÝ do ®îi tµu- §Ó b¸n hµng (theo lêi mÑ dÆn)- §Ó ®­îc nh×n chuyÕn tµu- ho¹t ®éng cuèi cïng cña ®ªm khuya (Mục đích chính)THẠCH LAMHAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAMHAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAMII. Tâm trạng đợi tàu của hai đứa trẻ1. Trước khi tàu đến Nhu cầu bức thiết về mặt tinh thần: muốn thoát khỏi cuộc sống tăm tối hiện tại; khát vọng ®­îc sèng trong mét thÕ giíi kh¸c tèt ®Ñp h¬n.Ga xép Cẩm Giàng¢m thanhCon tµuPhè huyÖn Trèng thu kh«ng tõng tiÕng mét TiÕng Õch nh¸i râm ran TiÕng muçi bay vo ve TiÕng ®µn bÇu bËt trong yªn lÆng=>¢m thanh ®¬n ®iÖu, l¹c lâng, hoang v¾ng, buån b·. Cßi xe löa kÐo dµi TiÕng dån dËp TiÕng rÝt m¹nh vµo ghi Cßi rÝt lªn Tµu rÇm ré ®i tíi=> ¢m thanh m¹nh mÏ, s«i ®éng> ¸nh s¸ng m¹nh mẽ và rùc rì> Ánh sáng rực rỡ, xua đi bóng tối mênh mangHAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAM2. Khi tàu đếnKhe s¸ngVệt sángQuÇng s¸ngChÊm nhá vµ vµngTh­a thít tõng hét s¸ng=> ¸nh s¸ng yÕu ít vµ ®¬n ®écTµu ®ÕnHAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAM ¢m thanhÁnh s¸ngÁnh sáng xua đi bóng tối mênh mangCon tµu nh­ ®· ®em đến mét chót thÕ giíi kh¸c 2. Khi tàu đếnCßi xe löa kÐo dµiTiÕng dån dËp TiÕng rÝt m¹nh vµo ghi Cßi rÝt lªn Tµu rÇm ré ®i tíi=>¢m thanh m¹nh mÏ, s«i ®éngNgän löa xanh biÕcKhãi bõng s¸ng tr¾ng §Ìn s¸ng tr­ng §ång vµ kÒn lÊp l¸nh C¸c cöa kÝnh s¸ng=>Ánh sáng rực rỡ, xua đi bóng tối mênh mangTHẠCH LAMHAI ĐỨA TRẺ Con tµu như đem đến mét chót thÕ giíi khác - một thế giới tưng bừng hơn, vui vẻ hơn, sang trọng hơn và đầy ánh sáng. Ý nghĩa của hình ảnh con tàu HAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAM Th¹ch Lam ®· ®¸nh thøc nh÷ng t©m hån mÖt mái vµ cam chÞu, kh¬i dËy ë hä niÒm kh¸t khao sèng mét cuéc sèng có ý nghÜa. Tinh thÇn nh©n ®¹o míi mÎ, s©u s¾c cña Th¹ch LamHà Nội sáng rực và lấp lánhCon tàu nuôi dưỡng kỉ niệm tuổi thơ tươi đẹp, hạnh phúc.Con tàu là ước vọng tương lai - §èm than ®á bay tung trªn ®­êng s¾t - ChÊm nhá cña ®Ìn xanh trªn toa sau cïng - Con tµu khuÊt h¼n sau rÆng treHAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAM3. Khi tàu đã đi quaD­ ¶nh, d­ ©m cña con tµu:D­ ¶nh:D­ ©m:- TiÕng vang ®éng nhá dÇn- L¾ng tai còng kh«ng thÊy n÷a ¸nh m¾t dâi theo vµ c¶m gi¸c tiÕc nuèiKhung c¶nh phè huyÖn:* Con ng­êi: L¹i trë vÒ víi khung c¶nh quen thuéc: tÞch mÞch, ®Çy bãng tèi. L¹i trë vÒ víi cuéc sèng hµng ngµy quanh quÈn vµ ®i vµo giÊc ngñ yªn tÜnh, ®Çy bãng tèi.HAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAM3. Khi tàu đã đi qua *Thiªn nhiªn:T©m tr¹ng nh©n vËt Liªn* Liªn nh×n quanh ®ªm tèi* Liªn l¾ng l¹i nh÷ng c¶m gi¸c ban ngµy trong t©m hån* H×nh ¶nh thÕ giíi mê dÇn trong m¾t* ThÊy m×nh sèng gi÷a bao sù xa x«iHAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAM3. Khi tàu đã đi qua *Liªn nghÜ tíi ngän ®Ìn con cña chÞ TÝ “chØ chiÕu s¸ng mét vïng ®Êt nhá” - C¶m gi¸c buån thÊm thÝa vµ s©u l¾ng của một t©m hån nh¹y c¶m.- Sù tinh tÕ cña ngßi bót Th¹ch Lam trong viÖc miªu t¶ nh÷ng c¶m xóc mong manh, mơ hồ của nh©n vËt.1. NghÖ thuËt:TruyÖn kh«ng cã cốt truyện, chØ lµ nh÷ng nÐt t©m tr¹ng m¬ hå, b©ng khu©ng, tha thiÕt cña nh©n vËt. NghÖ thuËt miªu t¶: c¸c chi tiÕt cña ngo¹i c¶nh kÕt hîp víi nh÷ng c¶m xóc, c¶m gi¸c cña nh©n vËt ®Æc biÖt tinh tÕ.Giäng v¨n: trầm lắng, nhỏ nhẹ.Ngôn ngữ: giàu hình ảnh, trong sáng, giản dị.NghÖ thuËt t­¬ng ph¶n: ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó vµ hiÖu qu¶.HAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAMIII. Tổng kếtIII. Tổng kết1. Nghệ thuật 2. Néi dung:- Giá trị hiện thực: Phản ánh cuộc sống tăm tối của người dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám. - Giá trị nhân đạo: + NiÒm c¶m th­¬ng vô hạn ®èi víi nh÷ng kiếp ng­êi lay lắt trong cuộc sống nghèo khó, bế tắc.+ Tr©n träng khát vọng của con người về một ngày mai tươi sáng hạnh phúc.HAI ĐỨA TRẺTHẠCH LAM “T«i l¹i nghÜ ®Õn nh÷ng ng­êi nghÌo khæ ®ang lÇm than trong c¸i ®ãi rÐt c¶ mét ®êi... ChØ mét chót ©u yÕm, mét chót t×nh th­¬ng còng ®ñ n©ng ®ì, an ñi nh÷ng ng­êi khèn cïng Êy.” ( Th¹ch Lam) Th¶o luËnNhận xét kết cấu của truyện?KÕt cÊuLóc chiÒu bu«ngKhi ®ªm xuèngLóc khuya vÒ,chuyÕn tµu ®i quaTheo sù vËn ®éng cña thêi gianBuån man m¸c tr­íc c¶nh ngµy tµnBuån kh¾c kho¶i trong c¶nh ®îi chêBuån thÊm thÝa, l¾ngs©u vÒ kiÕp ®êi t¨m tèiSù vËn ®éng cña c¶m xóc trong nh©n vËt LiªnBµi tËp tr¾c nghiÖm.C©u 1. “Hai ®øa trÎ ” lµ bøc tranh t©m tr¹ng chñ yÕu cña:A. Liªn.B. AnC. C¶ hai.C©u 2. Chän ý kh«ng ®óng: H×nh t­îng ¸nh s¸ng cña “Hai ®øa trΔ:M« t¶ bãng tèi.Èn chøa kh¸t väng, hy väng.§èi lËp hai thÕ giíi, phè huyÖn tiªu ®iÒu, x¬ x¸c vµ Hµ Néi hoa lÖ, huyªn n¸o.Lµm cho c©u chuyÖn nªn th¬.Tñn mñn, vôn vÆt, kh«ng gi¸ trÞ. Th¶o luËnPhân tích nghệ thuật tương phản (một đặc trưng của bút pháp lãng mạn) được sử dụng trong truyện?NghÖ thuËt t­¬ng ph¶n * Kh«ng gian tÜnh (phè huyÖn) > khuya)*¢m thanh ®¬n ®iÖu, xa v¾ng > < Th¶o luËnNh÷ng nÐt ®Æc s¾c của truyện ngắn Th¹ch Lam?- ThÕ giíi nh©n vËt lµ nh÷ng líp ng­êi nghÌo, cã cuéc sèng c¬ cùc, bÕ t¾c.- Kh«ng gian lùa chän lµ n¬i phè huyÖn tiªu ®iÒu x¬ x¸c hoÆc nh÷ng xãm nghÌo ngo¹i « Hµ Néi.- TÊm lßng th­¬ng c¶m s©u s¾c cña mét t©m hån ®«n hËu, nh¹y c¶m tinh tÕ víi nh÷ng biÕn th¸i t©m tr¹ng con ng­êi. - Yếu tố hiện thực và trữ tình đan xen. - Sở trường truyện ngắn tâm tình: truyện không có cốt truyện; thường khai thác thế giới nội tâm nhân vật.- Giọng văn nhỏ nhẹ, điềm tĩnh, sâu lắng, nhiều dư vị, giàu hình ảnh, nhạc điệu . Xin ch©n thµnh c¶m ¬nc¸c thÇy c« gi¸ovµ c¸c em häc sinh.