Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Hạnh phúc của một tang gia (Trích Số đỏ - Vũ Trọng Phụng)

HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIAVũ Trọng PhụngTrích “SỐ ĐỎ”Vũ Trọng Phụng(1912-1939)I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tác giả : Vũ Trọng Phụng ( 1912 – 1939 )-Là người mực thước , chăm học và cần mẫn sáng tạo, không đầy 10 năm cầm bút (1930-1939) nhà văn đã cho ra đời 1 khối lượng tác phẩm phong phú gồm nhiều thể loại : kịch,truyện ngắn,phóng sự và tiểu thuyết-Sáng tác của Vũ Trọng Phụng toát lên niềm căm phẫn mãnh liệt cái XH thực dân PK tư sản tàn bạo và thối nát đương thời . Bằng tài năng lớn và phong cách nghệ thuật độc đáo , ông đã có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển của văn xuôi Việt Nam hiện đại đặc biệt là tiểu thuyết và phóng sự 2.Tiểu thuyết : Số đỏXuất xứ: Được đăng ở Hà Nội báo từ số 40 ngày 7/10/1936 và in thành sách lần đầu năm 1938b.Tóm tắt cốt truyện (SGK)b.Thể loại : tiểu thuyết trào phúng3 Đoạn trích : Hạnh phúc của 1 tang gia a. Vị trí: thuộc chương XVc. Bố cục: gồm 5 phần nhỏ được chia 3 đoạn(1): Cái chết của cụ tổ- > Đoạn 1(2): Niềm hạnh phúc của đám con cháu.(3):Việc chuẩn bị đám tang. -> Đoạn 2(4): Cảnh đưa đám(5): Cảnh hạ huyệt-> Đoạn 3II/ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN*ĐỌC - Giọng đọc : cần thể hiện tiếng cười trào phúng hóm hỉnh ,mạnh mẽ và độc đáoSử dụng tiếng cười để châm biếm trên cơ sở xây dựng những mâu thuẫn trào phúng , xoay quanh những tình huống nối tiếp nhau như 1 chuỗi bi hài kịch bằng tưởng tượng và phóng đại ,bằng ngôn ngữ rất linh hoạt,dân dã và phong phú*HIỂU VĂN BẢN1.Nhan đề và tình huống trào phúng-Mâu thuẫn trào phúng thể hiện ngay ở đầu đề : Tang gia mà lại hạnh phúc ! Nhà có người chết mà vui như hội-Tình huống : cái chết của cụ cố tổ đã đem đến cho đại gia đình bất hiếu này niềm vui sướng vì tờ di chúc của cụ đã tới lúc được thực hiện ,mọi người chờ đợi cái chết của cụ như chờ đợi một hạnh phúc và hạnh phúc đã đến↓Bộc lộ bao nhiêu mâu thuẫn trào phúng khác và làm đậm nét hàng loạt chân dung hài hước Hạnh phúc > Vì đây là lúc họ được thực hiện chúc thư của cụ: được chia nhau cái gia sản kếch sù do cụ tổ để lại** Niềm vui của từng người:Cụ cố Hồng :mới 50 tuổi nhưng mơ ước làm cụ cố , nay sung sướng được diễn trò già nua ốm yếu trước thiên hạ ( mơ màng nghĩ đến lúc cụ được mặc bộ đồ xô gai ,lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu..)Văn Minh chồng và ông TYPN – nhà cải cách y phục Âu hóa được dịp lăng xê những mốt tang phục táo bạo nhấtCô Tuyết thì được dịp mặc bộ y phục ngây thơ ( cái áo dài voan mỏng trong có cooc-xê , trông như hở cả nách và nửa vú.)Cậu Tú Tân thì sướng điên người vì được dùng đến cái máy ảnh mới mua- Ông Phán mọc sừng sung sướng vì không ngờ cặp sừng trên đầu mình có giá trị đến thếb/Hạnh phúc còn lây lan ra cả những người ngoài tang quyếnXuân Tóc Đỏ thì danh giá , uy tín càng to, được nhận làm con rể và sắp được chia gia tài- Cảnh sát Min Đơ và Min Toa đúng lúc thất nghiệp “buồn như nhà buôn vỡ nợ” được thuê giữ trật tự cho đám tang thì “vui sướng đến cực điểm” Xã hội trưởng giả : bạn bè cố Hồng,cô Tuyết, ông Văn Minh được dịp khoe huy chương,phẩm hàm và các thứ râu ria- Hàng phố được xem một đám ma to tát, linh đình, vui vẻ và huyên náo chưa từng có3.Cảnh đưa đám : từ nhà cụ cố Hồng ra đến huyệt cũng rất hài hước a. Cảnh đưa tang:Đám ma như đám hội hết sức vui vẻ+ Đưa đến đâu làm huyên náo đến đó.+ Được phối hợp cả lối Ta, Tây, Tàu với : Kiệu bát cống,kèn Ta, kèn Tây, kèn Tàu thi nhau thổi+ Nhiều vòng hoa, hàng trăm câu đối+ Thi nhau chụp ảnh như ở hội chợ.Người đi đưa đông đúc sang trọng , đám tai to mặt lớn khoe huân chương và các phẩm hàm, có sư chùa Bà Banh, có các kiểu áo tang rất mĩ thuật của tiệm Âu hóa- Đám thanh niên được dịp hẹn hò,bình phẩm nhau,chê bai nhau,ghen tuông nhau bằng vẻ mặt buồn rầu như đưa mab.Giây phút hạ huyệt:Cậu Tú Tân biến đám tang thành nơi tập tuồng Cụ cố Hồng vừa ho vừa khạc, khóc mếu và ngất đi một cách rất đúng qui cách của người con chí hiếu Ông Phán mọc sừng : đang oặt người khóc và dúi vào tay Xuân Tóc Đỏ tờ giấy bạc năm đồng gấp tư trong đầu 	đang mưu tính cuộc doanh thương mới với Xuân Tóc Đỏ=> Đám tang diễn ra như 1 tấn đại hài kịch nói lên sự lố lăng,vô đạo đức của cái XH thượng lưu ngày trước4. Nghệ thuật Cách dùng từ, gọi tên sự vật, đặt tên nhân vật rất hài hước ( Lợn quay đi lộng, kèn bú dích, lốc bốc xoảng; Bắc đẩu bổi tinh, Cao Mên bội tinh,..; ông Typn, Min Đơ, Min Toa,..)Cách dựng đoạn kết hợp đan xen giữa miêu tả viễn cảnh và cận cảnh.Lối so sánh ,ví von rất hóm hỉnh kết hợp giọng văn châm biếm, hài hước , lối nói ngược cùng với những lời nhận xét , bình luận dí dỏm.III. TỔNG KẾT:Nghệ thuật: khai thác mâu thuẫn trào phúng, tự sự kết hợp với miêu tả, giọng điệu kể khôi hài -> nghệ thuật trào phúng phong phú, sâu sắc2. Nội dung: Phê phán thói đạo đức giả trong gia đình và XHTS thành thị trước CM tháng Tám.