Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Đọc văn: Vội vàng (Xuân Diệu)

VỘI VÀNGXuân DiệuBố cục bài họcA. Kiểm tra bài cũB. Bài mớiI. Tìm hiểu chung1. Tác giả2. Tác phẩm II. Đọc hiểu văn bản1. Cảm nhận của tác giả về cuộc sống2. Cách ứng xử của tác giả?III. Tổng kếtC. Củng cốD. Dặn dòI. Tìm hiểu chung1. Tác giả:Cuộc đời và con người Năm sinh: 1916 – 1985 Bút danh Trảo Nha, tên khai sinh Ngô Xuân Diệu Quê cha Hà Tĩnh, quê mẹ Bình Định, lớn lên ở Quy Nhơn Có thơ đăng báo từ năm 19, 20 tuổi. Năm 1938 với tập “thơ thơ” Xuân Diệu trở thành nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới Con người Xuân Diệu có gì đáng chú ý?- Là một thanh niên tây học- Xuất thân trong một gia đình nhà nho- Có sự kết hợp yếu tố cổ điển và hiện đại, phương Đông và phương Tây trong tư tưởng và tình cảm b. Sự nghiệp sáng tác ♣ Quan điểm nghệ thuật Nêu hiểu biết của em về quan điểm nghệ thuật của nhà thơ Xuân Diệu?Trước cách mạng:Nghệ thuật vị nghệ thuật – nghệ thuật chỉ làm đẹp cho nghệ thuật:Là thi sĩ nghĩa là du với gióMơ theo trăng và vơ vẫn cùng mâySau cách mạng:Là nhà thơ chiến sĩ, nhà thơ của nhân dân, tự nguyện gắn bó với cuộc đời lao động và chiến đấu của nhân dân ♣ Thế giới nghệ thuật trong thơ Xuân Diệu Xuân Diệu thường ca ngợi những hình thái chứa đầy sự sống, chứa giàu sự sống: - Mùa xuân - Tuổi trẻ - Tình yêu Đặc biệt với XD tình yêu là sự sống, thế giới là một “vũ trụ tình chứa đầy bí mật” ♣ Tác phẩm tiêu biểu - Thơ: “thơ thơ” 1938; “gửi hương cho gió” 1945 - Văn xuôi: “phấn thông vàng”1939; “trường ca” 1945 - Phê bình và tiểu luận: “những bước đường tư tưởng của tôi” 19582. Tác phẩm vội vàngXuất xứ: Đây là một thi phẩm đặc sắc in trong tập thơ “thơ thơ” xuất bản năm 1938b. Bố cục: 3 phần Phần 1: 2 khổ đầu -> vẻ đẹp của cuộc sống Phần 2: khổ tiếp theo -> cảm nhận của tác giả về thời gian Phần 3: khổ cuối -> cách ứng xử của tác giả c. Chủ đề Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp bất tận của cuộc sống từ đĩ giục giã con người hãy sống hết mình, sống cĩ ý nghĩa đối với cuộc đời tươi đẹp nàyII. Đọc hiểu văn bảnCó ý kiến cho rằng: đọc vội vàng ta bắt gặp hai tâm trạng hoàn toàn trái ngược nhau. Vậy theo em đó là những tâm trạng gì?Cảm nhận của tác giả về cuộc sốngLòng yêu đời, yêu cuộc sốngChán nản, hoài nghi, cô đơnVới đôi mắt của một nhà thơ mới Xuân Diệu đã phát hiện ra những vẻ đẹp gì của cuộc sống?a. Vẻ đẹp của cuộc sống- Tuần tháng mật của ong bướm- Cành tơ phơ phất của đồng nội xanh rì- Khúc tình si của yến anh- Aùnh sáng của bầu trời- Tháng riêng ngon ngọt hấp dẫn của cặp môi gần → vẻ đẹp tổng hợp của cuộc sống với vẻ đẹp của thiên thiên và con người. Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở đây?Điệp từ “này đây” được lặp lại 5 lần → diễn tả sự sống ngồn ngộn phơi bày, vẻ đẹp của cuộc sống như ứa đầy, bao trùm khắp khơng gian vũ trụ. “Này đây” chứ khơng phải là này kia → tất cả vẻ đẹp của cuộc sống đều nằm trong tầm tay của con ngườiEm hãy cho biết cảm nhận của tác giả về thời gian? b. Cảm nhận của tác giả về thời gian- Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua- Xuân cịn non nghĩa là xuân đã già- Xuân hết tơi cũng mấtLịng tơi rộng lượng đời chật→ trong cái tới đã cĩ cái qua, trong cái non đã ngầm chứa cái già. Thời gian là dịng chảy tuyến tính một đi khơng trở lại Nếu cho rằng tâm trạng chán nản hồi nghi cơ đơn cũng chính là lịng yêu đời yêu cuộc sống thì em cĩ đồng ý khơng? Tại sao?→ Vì yêu đời yêu cuộc sống nên mới chán nản, hồi nghi khi thời gian trơi qua nhanh chĩng, nhà thơ quý trọng từng phút giây của cuộc đời, lo lắng, sợ hãi khơng cịn được tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống nữa.Câu thơ: “Tơi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa” cĩ gì đặc biệt khơng? Dấu chấm giữa dịng thơ: → bước chân khựng lại vì nhận ra bước đi của thời gian → Đẩy tâm trạng, cảm xúc của thi sĩ về hai thái cực. Bên kia là hạnh phúc bên này là nỗi đau, sự vội vàng, sợ hãiTrong bài thơ cĩ sự đối lập giữa thiên nhiên và lịng người. Em hãy tìm những chi tiết nĩi lên điều đĩ?Lịng tơi rộng > biểu đạt khát vọng hành động mãnh mẽ. b. Tận hưởng cuộc sống Chẳng bao giờ, ơi! Chẳng bao giờ nữa Mau đi thơi! Mùa chưa ngả chiều hơm, Ta muốn ơm Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn, Ta muốn riết mây đưa và giĩ lượn Ta muốn say cánh bướm với tình yêu Ta muốn thâu trong một cái hơn nhiều Và non nước, và cây, và cỏ rạng, Cho chếnh chống mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng, Cho no nê thanh sắc của thời tươi; - Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!- Động từ: ơm, riết, say, thâu, cắn-> khát vọng ngày càng tăng tiến, cảm xúc dồn nén dâng trào đến tột đỉnh. Khát vọng muốn giao hịa trọn vẹn với thiên nhiên- Cái tơi nhỏ bé chật hẹp đã được thay bằng cái ta rộng lớn tác giả muốn ơm cả vũ trụ với mọi chiều, mọi kích. Hơn nữa khát vọng sống, khát vọng tận hưởng khơng phải của riêng ai mà của tất cả mọi ngườiIII. Tổng kếtHs tự tổng kết nội dung và nghệ thuật của bài thơBài tập: qua bài thơ “vội vàng” em hãy rút ra bài học cho bản thân và qua đĩ hãy nêu lên suy nghĩ của em về nhiệt huyết tuổi trẻKhát vọng chiếm đoạt quyền của tạo hĩaĐắm say trước vẻ đẹp của thiên nhiên, mùa xuânSống vội vàng gấp gáp, tình yêu tha thiết của tác giả đối với cuộc đờiNỗi đau nuối tiếc trước bước đi của thời gianSƠ ĐỒ GHI NHỚCủng cố: một số câu hỏi trắc nghiệm Quan điểm “nghệ thuật vị nghệ thuật” của XD là quan điểm: Trước cách mạng Sau cách mạng2. Thế giới nghệ thuật trong thơ XD là:a. Tình yêu, tuổi trẻb. Tình yêu, mùa xuânc. Tuổi trẻ, mùa xuând. Tình yêu, tuổi trẻ, mùa xuân3. Xuất xứ của “Vội vàng” là:a. Gửi hương cho giĩb. Thơ thơc. Lửa thiêngBài học đến đây là kết thúc. Chúc các em học bài tốt!