Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiếng Việt: Đặc điểm loại hình của Tiếng Việt - Nguyễn Thị Mai Hương

 Chào mừng các thầy, cô giáo và các em học sinhBài giảng: Đặc điểm loại hình tiếng ViệtNgười thực hiện: Nguyễn Thị Mai HươngGiáo viên trường THPT Cao PhongTIẾNG VIỆT TiẾT 88ĐẶC ĐIỂM LOẠI HèNH CỦA TIẾNG VIỆTI. LOẠI HèNH NGễN NGỮ (Vẽ sơ đồ) Em hóy túm tắt nội dung trỡnh bày SGK ?Khỏi niệm về loại hỡnh ngụn ngữCú mấy loại hỡnh ngụn ngữ quen thuộcTrờn thế giới cú trờn 5000 ngụn ngữChia theo ngữ hệ ( Chung nguồn gốc, họ hàng )Ngữ hệ Nam ỏ ( Tiếng Việt, Mường, Xếp theo loại hỡnh ( Căn cứ vào những đặc trưng cơ bản: Ngữ õm, từ vựng, ngữ phỏp )Ngữ hệ Ấn, Âu ( Nga, Anh, Phỏp, )Ngụn ngữ đơn lập ( Tiếng Việt, Thỏi,  )Ngụn ngữ hũa kết ( Tiếng Anh, Phỏp, Nga,)Giỏo viờn, sinh viờn,Teacher, Student,II. ĐẶC ĐIỂM LOẠI HèNH TIẾNG VIỆT Ví dụ 2 “Súng gợn tràng giang buồn điệp điệ Con thuyền xuụi mỏi nước song song” ( Tràng giang – Huy Cận)Xỏc định số tiếng (õm tiết) và từ trong cỏc vớ dụ sau? Câu thơ có 14 tiếng (14 âm tiết), 11 từ ( cú 3 từ cú 2 õm tiết).Vớ dụ 1: “ Sao anh không về chơi thôn Vĩ? Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên (Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mạc Tử) Hai câu thơ có 14 tiếng14 âm tiết, 14 từ+ Về mặt ngữ âm : Tiếng là âm tiết. Đọc và viết đều tách rời nhau.+ Về mặt ngữ pháp: Tiếng là từ và có thể là yếu tố cấu tạo nên từ ( từ láy , từ ghép)=> Đú là những đặc điểm đầu tiờn để chứng minh: tiếng Việt thuộc loại hỡnh ngụn ngữ đơn lập (1-SGK).Em có nhận xét gì về mặt ngữ âm (cách đọc, cách viết) và mặt ngữ pháp?* Tiếng là đơn vị cơ sở ngữ pháp của từ Ví dụ 3 : Xỏc định chức năng ngữ phỏp của từ được gạch dưới trong cõu thơ sau:Mỡnh về mỡnh cú nhớ taTa về ta nhớ những hoa cựng người ( Tố Hữu) Mỡnh 1ta 3 mỡnh 2về cú nhớta 1về nhớ những hoa cựng người Ta 2 ( Tố Hữu)Mỡnh 1mỡnh 2ta 1 Ta 2 ta 3 chủ ngữ chủ ngữ phụ ngữ Ví dụ 4 : Xỏc định chức năng ngữ phỏp của từ được gạch dưới trong cõu thơ sau trong Truyện Kiều của Nguyễn Du:Khi tỉnh rượu, lỳc tàn canhGiật mỡnh, mỡnh lại thương mỡnh xút xa phụ ngữ chủ ngữ phụ ngữ Vớ dụ 5:So sỏnh hai vớ dụ sau và rỳt ra nhận xộtAnh ấy đưa tôi một quyển sách. Tôi đưa anh ấy hai quyển sách.He gives me a book. I give him two book.Tiếng Việt Tiếng AnhVai trũ ngữ phỏp.Anh ấyđưatụimột quyển sỏch.Tụiđưaanh ấymột quyển sỏchHegivesmea book.Igivehima book.Anh ấy1tụi1Tụi2anh ấy2HehimIme Anh ấy1: chủ ngữ anh ấy2: phụ ngữ tụi1: phụ ngữ Tụi2: chủ ngữ He: chủ ngữ him: tõn ngữ me : tõn ngữ I: chủ ngữ Hỡnh thỏi Từ khụng biến đổi hỡnh thỏi Từ biến đổi hỡnh thỏi Loại hỡnh ngụn ngữ đơn lập Loại hỡnh ngụn ngữ hũa kết *Từ tiếng Việt khụng cú sự biến đổi hỡnh thỏi. Đú là một điểm nữa để chứng tỏ tiếng Việt thuộc loại hỡnh ngụn ngữ đơn lập (2-SGK).* Veà maởt ngửừ aõm:tieỏng laứ aõm tieỏt* Veà maởt sửỷ duùng:tieỏng coự theồ laứ tửứ hoaởc yeỏu toỏ caỏu taùo tửứ1)Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ phỏp 2) Từ khụng biến đổi hỡnh thỏi Tiếng Việt khụng biến đổi hỡnh thỏi khi cần biểu thị ý nghĩa ngữ phỏp 3) Biện phỏp chủ yếu biểu thị ý nghĩa ngữ phỏp là sắp đặt từ theo thứ tự trước sau và sử dụng hư từ Vớ dụ 6: Em hóy xem cõu sau: Tụi mời bạn đi chơi Thay đổi trật tự từ trong ngữ liệu và nờu nhận xột về ý nghĩa ngữ phỏp :- Mời bạn tụi đi chơi- Bạn mời tụi đi chơi- Tụi chơi mời bạn đi- Đi chơi tụi mời bạn - Mời đi chơi bạn tụi - Thay đổi trật tự từ trong cõu sẽ làm thay đổi ý nghĩa ngữ phỏp. Biện phỏp chủ yếu để thể hiện ý nghĩa ngữ phỏp là sắp đặt từ theo thứ tự trước sau.* Hóy sử dụng một số hư từ khụng, sẽ, đó, nhộ và đặt vào vị trớ thớch hợp trong ngữ liệu trờn, sau đú nhận xột ý nghĩa và cấu trỳc ngữ phỏp của cỏc cõu vừa tạo ra? khụng Tụi sẽ mời bạn đi chơi đó Tụi mời bạn đi chơi nhộ ! - Thờm hoặc thay đổi hư từ thỡ ý nghĩa ngữ phỏp của cõu sẽ thay đổi. Hư từ cú vai trũ đặc biệt quan trọng trong tiếng Việt, đặc biệt là về mặt ngữ phỏp.III. Củng cố Tiếng Việt thuộc ngôn ngữ đơn lậpTiếng là đơn vị cơ sở của ngữ phápTừ không biến đổi hình thái khi sử dụngNgữ pháp biểu thị bằngtrật tự từ và hư từ IV . Luyện tập.Phân tich 3 đặc điểm loại hình tiếngViệt từ câu văn sau: Em đi học.*Đặc điểm 1: Ba tiếng , ba âm tiết, ba từ. Tạo từ: Em bé, em trai; đi chơi, đi đi; học tập , học văn*Đặc điểm 2: Đi - GoEm đi học - goEm đã đi học - went.Em đang đi học - going*Đặc điểm 3: Học đi em Em đã đi học Học em đi. Em sẽ đi học Đi em học Em đang đi họcBài tập 2 Phõn tớch những từ được gạch chõn trong ngữ liệu sau để chứng minh Tiếng Việt thuộc loại hỡnh ngụn ngữ đơn lậpa) Mỡnh về mỡnh cú nhớ chăngTa về ta nhớ hàm răng mỡnh cười ( Ca dao)b) Thế là người ấy tụi yờuTụi yờu người ấy thành đụi vợ chồng ( Vũ Cao)c) Anh vẫn yờu màu ỏo ấy vụ cựngGiữ hộ anh bài thơ tỡnh lụa trắng ( Nguyờn Sacú nhớ chăngMỡnh1MỡnhmỡnhmỡnhvềTanhớ hàm răngcười ( Ca dao)vềtaa)mỡnh2Ta1mỡnh3ta2Mỡnh1mỡnh2mỡnh3Ta1ta2: chủ ngữ : chủ ngữ : phụ ngữ : chủ ngữ : chủ ngữ * Xột về mặt ngữ õm: Hai câu thơ có 14 tiếng(14 âm tiết) * Xột về mặt sử dụng: 13 từ( có 1 từ mỗi cấu tạo bởi 2 tiếng ) đọc,viết đều tách rời nhau mỗi tiếng là một từ hoặc là một yếu tố cấu tạo từ .* Xột về mặt hỡnh thỏi Từ tiếng Việt khụng cú sự biến đổi hỡnh thỏib)Thế làtụiyờuthành đụi vợ chồng ( Vũ Cao)người ấyTụiyờungười ấyngười ấy1tụi 1người ấy 2Tụi 2người ấy1người ấy 2tụi 1Tụi 2: chủ ngữ : chủ ngữ : phụ ngữ : phụ ngữ