Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiếng Việt: Đặc điểm loại hình của tiếng Việt - Trần Nam Chung

Chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh đến với bài học hôm nay !Hãy nhớ lại nguồn gốc lịch sử của tiếng ViệtSơ đồ nguồn gốc lịch sử tiếng ViệtHọ Nam á Dòng Môn-KhơmeViệt-Mường (Việt cổ)Tiếng ViệtTiếng MườngĐặc điểm loại hình của tiếng ViệtTrường : THPT C Hải Hậu Soạn giảng : Trần Nam Chung Hãy chuyển các ví dụ sau ra tiếng Anh* Tôi là một sinh viên:* Chị ấy yêu thích công việc của chị ấy:  I am a student She loves her work(?) Có sự khác biệt gì về hình thức ngữ âm và chữ viết của những từ in đậm ?( phát âm thành mấy tiếng, viết thành mấy chữ).Tại sao lại có sự khác biệt đó? (hai chữ) ( một chữ ) (hai chữ) ( một chữ )I- Loại hình ngôn ngữ Đọc mục I của Sgk/ 56, trả lời các yêu cầu sau:* Thế nào là loại hình ngôn ngữ ?* Có những loại hình ngôn ngữ nào ? Khái niệm loại hình : “Loại hình:Một tập hợp những sự vật ,hiện tượng cùng có chung những đặc trưng cơ bản nào đó: loại hình nghệ thuật. Loại hình báo chí. Loại hình ngôn ngữ” (Đại từ điển tiếng Việt-NXB Văn hoá -Thông tin-1999) Loại hình ngôn ngữ : Chỉ tập hợp một số ngôn ngữ tuy không cùng nguồn gốc nhưng có những đặc trưng cơ bản ( về ngữ âm-từ vựng-ngữ pháp ) giống nhau. Có hai loại hình ngôn ngữ quen thuộc: * Ngôn ngữ đơn lập ( tiếng Việt,Hán..) * Ngôn ngữ hoà kết(tiếng Nga,Pháp..) II-Đặc điểm loại hình tiếng việtĐặc trưng cơ bản của ngôn ngữ đơn lậpTiếng là đơn vị cơ sở của ngữ phápTừ không biến đổi hình thái khi sử dụngNgữ pháp biểu thị bằngtrật tự từ và hư từ Ví dụ 2 “Sao anh không về chơi thôn Vĩ” Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp Ví dụ 1 “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ Mặt trời chân lí chói qua tim” Hai câu thơ gồm bao nhiêu tiếng (âm tiết), bao nhiêu từ? Chúng có đặc trưng gì về mặt ngữ âm và sử dụng? Hai câu thơ có 14 tiếng (14 âm tiết), 11 từ ( có 3 từ mỗi từ cấu tạo bởi 2 tiếng :nắng hạ; mặt trời;chân lí ), đọc ,viết đều tách rời nhau,mỗi tiếng là một từ hoặc là một yếu tố cấu tạo từ . Câu thơ có 7 tiếng (7 âm tiết) bảy từ ,đọc viết đều tách rời nhau Kết luận : Về mặt ngữ âm, tiếng là một âm tiết (khi đọc và viết đều tách rời nhau)  Về mặt sử dụng ,tiếng có thể là từ hoặc yếu tố tạo từ2) Từ không biến đổi hình tháiVí dụ 1: “Tôi1 tặng anh ấy1 một cuốn sách ,anh ấy2 cho tôi2 một quyển vở” (?) Chỉ ra vai trò ngữ pháp của những từ in đậm? Xét về mặt ngữ âm và sự thể hiện bằng chữ viết chúng có gì đặc biệt? (Chủ ngữ) (Bổ ngữ) (Chủ ngữ) (Bổ ngữ)* Xét về mặt ngữ âm và chữ viết không có sự khác biệt giữa Tôi1 và Tôi2 ,giữa Anh ấy1 và Anh ấy2. Chúng chỉ có sự khác nhau về vị trí và vai trò cú pháp.Hãy chuyển ví dụ 1 ra tiếng Anh( một ngoại ngữ mà anh chị biết.) So sánh chúng với nhau về mặt ngữ âm và chữ viết?“Tôi tặng anh ấy một cuốn sách , anh ấy cho tôi một quyển vở” Tiếng Việt- Ngôn ngữ đơn lậpTiếng Anh- Ngôn ngữ hoà kết“Tôi1 tặng anh ấy1 một cuốn sách , anh ấy2 cho tôi2 một quyển vở”“ I1 gave him1 a book and he2 gave me2 a notebook”*Tôi1 (CN) = Tôi2 (BN)*Anh ấy1(BN) = Anh ấy2 (CN) *Tôi1=I (CN)  Tôi2=Me ( BN)*Anh ấy1=Him(BN) Anh ấy2=He(CN) Kết luận : * Trong tiếng Việt ,từ không biến đổi hình thái khi cần biểu thị ý nghĩa ngữ pháp * Trong tiếng Anh ,để biểu thị những ý nghĩa ngữ pháp khác nhau, từ thường phải biến đổi hình tháiVí dụ mở rộngTiếng ViệtTiếng Anh Tôi1 yêu cô ấy1. Cô ấy2 yêu tôi2I1 love her1 . She2 loves me2 * Tôi1(CN) = Tôi2 (BN)* Cô ấy1(BN) = Cô ấy2 (CN)*Tôi1=I (CN)Tôi2= Me (BN)*Cô ấy1=Her (BN)Cô ấy2=She (CN)Đặc trưng cơ bản của ngôn ngữ đơn lậpTiếng là đơn vị cơ sở của ngữ phápTừ không biến đổi hình thái khi sử dụngNgữ pháp biểu thị bằngtrật tự từ và hư từ Nhiệm vụ về nhà Tìm hiểu phần còn lại của bài học Làm bài tập số 1 phần luyện tập