Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiếng Việt: Thao tác lập luận bình luận - Biện Thị Quỳnh Hoa

TRƯỜNG THPT CẨM BÌNHTỔ VĂNGiáo viên: Biện Thị Quỳnh Hoa ĐÂY THÔN VĨ DẠNhạc: Võ Tá Hân Thơ: Hàn Mặc TửCa sĩ: Vân Khánh Sao anh không về chơi thôn Vĩ ?Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên Vườn ai mướt quá xanh như ngọc Lá trúc che ngang mặt chữ điền Gió theo lối gió, mây đường mâyDòng nước buồn thiu hoa bắp layThuyền ai đậu bến sông trăng đó Có chở trăng về kịp tối nay ?Mơ khách đường xa, khách đường xa Áo em trắng quá nhìn không ra. Ở đây sương khói mờ nhân ảnh Ai biết tình ai có đậm đà ?LÀM VĂN:Thao tác lập luận bình luậnBình luận thời sựBình luận quân sựBình luận thể thao- Đưa ra ý kiến bàn bạc, đánh giá về sự kiện thời sự. Qua đó thể hiện thái độ, lập trường của người bình luận.- Đưa ra ý kiến đánh giá và bàn bạc về việc bày binh bố trận trong lĩnh vực quân sự. Qua đó thể hiện lập trường, quan điểm của người bình luận.- Đưa ra ý kiến đánh giá và bàn bạc về một trận đấu hoặc một môn thể thao nào đó. Qua đó thấy được ý kiến của người bình luận.=> Các cụm từ chỉ khác nhau về nội dung bàn luận còn cơ bản giống nhau về cách thức tiến hành.Làm văn Thao tác lập luận bình luận* Bình luận là sự bàn bạc và đánh giá về sự đúng sai, thật giả, hay dở, lợi hại của các hiện tượng đời sống như ý kiến, sự việc,chủ trương,tư tưởng con người, tác phẩm văn học,.I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: 1. Khái niệm: A. LÝ THUYẾT:* Bình luận là một nhu cầu phổ biến trong xã hội và có tác động lớn đến người trong cuộc.I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: 1. Khái niệm: A. LÝ THUYẾT:Bình luận có tác dụng rất to lớn: Làm cho xã hội ngày càng tiến bộ hơn.I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: 1. Khái niệm: A. LÝ THUYẾT:Em hãy trả lời các câu hỏi a,b, mục 2-SGK trang 71 ?I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: 2. Mục đích – Yêu cầu: A. LÝ THUYẾT:a. Tìm hiểu ngữ liệu:Đoạn trích: “ Xin lập khoa luật” SGK Ngữ văn 11. T71. Tập I * Có nhận định, đánh giá đúng – sai, hay dở bàn bạc sâu rộng vấn đề được nói đến để nhằm đến cái đích cuối cùng là “ Xin lập khoa luật” với mong muốn đổi mới đất nước.Vậy, mục đích Nguyễn Trường Tộ đưa ra những lời bàn bạc, đánh giá đó là gì? Tác giả đã đề xuất ý kiến và thuyết phục nhà vua lập khoa luật.I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: 2. Mục đích – Yêu cầu: A. LÝ THUYẾT:a. Tìm hiểu ngữ liệu:Đoạn trích: “ Xin lập khoa luật” SGK Ngữ văn 11. T71. Tập ITheo em, đoạn trích “xin lập khoa luật” có phải đoạn giải thích hay chứng minh không ? * Tác giả không làm nhiệm vụ giải thích hay chứng minh về luật, mà chủ yếu là bàn luận về sự cần thiết phải có pháp luật, phải đề cao tư tưởng pháp trị, nhà nước pháp quyền trong xã hội.* Mọi luận điểm luận cứ đều hướng tới mục đích đó. I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: 2. Mục đích – Yêu cầu: A. LÝ THUYẾT:a. Tìm hiểu ngữ liệu:Đoạn trích: “ Xin lập khoa luật” SGK Ngữ văn 11. T71. Tập IMục đích, yêu cầu của thao tác lập lận bình luận là gì?Mục đích:Đề xuất, thuyết phục người khác tán đồng với nhận xét,đánh giá, bàn luận của mìnhvề hiện tượng,vấn đề trong đời sống hoặc trong văn họcChỉ có thể bình luận với những người quan tâm và hiểu vấn đề cần bình luận.Yêu cầu:Ý kiến đưa ra bình luận phải là ý kiến riêng, mới mẽ, xác đáng.Yêu cầu:( Cách tổ chức luận cứ, luận điểm nhằm đạt mục đích đặt ra khi tham gia bình luận.)Yêu cầu:Nắm vững kĩ năng bình luậnI. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: 2. Mục đích – Yêu cầu: A. LÝ THUYẾT:b. Kết luận:* Lưu ý: Chỉ có thể bình luận một vấn đề mà mình đã biết, đã hiểu. b. Kết luận:I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: A. LÝ THUYẾT:Điểm khác nhau giữa bình luận với chứng minh và giải thích ? A. LÝ THUYẾT: A. LÝ THUYẾT: * Khác nhau về mục đích: Chứng minh:- Giúp người nghe tin rằng vấn đề mình đưa ra là có căn cứ trong sự thật.- Do đó chứng minh hướng về đối tượng chưa tin. Giải thích: Giúp người nghe hiểu vấn đề mình đưa ra. Do đó giải thích hướng về đối tượng chưa hiểu. Bình luận: Giúp người nghe đánh giá vấn đề được chính xác, toàn diện, công bằng và bàn luận cùng họ những ý nghĩa sâu rộng rút ra từ vấn đề đó.- Do đó bình luận hướng tới đối tượng đã biết, đã có ý kiến về vấn đề mình đưa ra. Tại sao con người hôm nay cần biết bình luận?+ Mọi người đều có quyền, trách nhiệm tham gia giải quyết các vấn đề xã hội.+ Tham gia bình luận sẽ làm cho xã hội tiến bộ hơn, tốt đẹp hơn. b. Kết luận:I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận: A. LÝ THUYẾT:II. CÁCH BÌNH LUẬN:a. Tìm hiểu Ngữ liệu: Bài tập 2 – SGK trang 73 1. Cách bình luận:Nhóm 1: Đoạn trích nêu vấn đề gì? Nhận xét cách nêu?Nhóm 2: Tác giả đã dùng lí lẽ nào để giải quyếtt vấn đề? Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên?Nhóm 3: Tác giả đã làm cho người đọc tin vào điều mình nói bằng cách nào? Qua đó thể hiện thái độ gì đối với vấn đề được nêu.Nhóm 4: Kết thúc vấn đề, tác giả đã đưa ra lời bàn nào? Giải pháp nào để giải quyết được vấn đề đã nêu ra?* Nêu vấn đề: Thần chết đồng hành cùng với những sát thủ trên đường phố=> Cách nêu trung thực, rõ ràng, khách quan.II. CÁCH BÌNH LUẬN:a. Tìm hiểu Ngữ liệu: Bài tập 2 – SGK trang 73 1. Cách bình luận:* Giải quyết vấn đề:Dùng lí lẽ đánh giá, nhận xét: + Thần chết đã trao lưỡi hái của tử thần cho những trai tráng đi lạng lách hung hăng trên đường phố.+ Những kẻ đầu óc trống rỗng chỉ biết tự hào khủng bố người đi đường bằng những cú tạt ngang, gây ớn lạnh sống lưng và lấy nổi khủng khiếp của kẻ khác làm khoái cảm.+ Những kẻ không biết luật hoặc không thèm biết đến luật giao thông.- Chỉ ra nguyên nhân:+ Hạn chế khách quan.+ Hạn chế chủ quan (chủ yếu). Đó là ý thức tham gia giao thông còn non kém.=> Tác giả đã đi vào giải thích vấn đề.- Dẫn chứng:+ Tiếc thay đó hầu hết lại là những trai tráng từ 15 -> 19 tuổi. + Họ là lực lượng lao động lớn của đất nước. Lực lượng ấy phải gánh lấy trách nhiệm công dân và gia đình.=> Dùng lí lẽ và dẫn chứng để cho người đọc thấy được nguyên nhân và hậu quả của tai nạn giao thông Từ đó dẫn đến thái độ phê phán, không đồng tình với những sát thủ trên đường phố -> Đánh giá vấn đề.* Tác giả đã đưa ra lời bàn: - Vấn đề an toàn giao thông là hạnh phúc, là cơ hội gặt hái thành công để hội nhập, là thể hiện thái độ mến khách.- Hành động cần có: + Tự điều chỉnh mình. + Tự cứu mình và cứu người. + Cần một chương trình truyền thông hiệu quả để lưỡi hái tử thần không còn nghênh ngang trên đường phố.=> Bàn bạc, mở rộng vấn đề.Thông thường, tiến trình bình luận gồm các bước nào?Bước 2:Đánh giá vấn đề cần bình luậnBước 1: Nêu vấn đề cần bình luậnBước 3: Bàn về vấn đề cần bình luận. A. LÝ THUYẾT:II. Cách bình luận:b. Kết luận:Yêu cầu khi tiến hành các bước bình luận ?Bước 1:Trình bày trung thực,rõ ràng, ngắn gọn vấn đề cần bình luận.Bước 2:3 cách đánh giá vấn đề:( Sgk T 72 )Bước 3: 3 cách bàn về vấn đề .( Chú ý bàn về ý nghĩa xa rộng, sâu sắc hơn mà vấn đề được bình luận có thể gợi ra) A. LÝ THUYẾT:II. Cách bình luận:3. Kết luận:B. LUYỆN TẬP:Bài tập : Bình luận vận đề: Tình trạng hút thuốc trong trường học hiện nay. Làm văn: Thao tác lập luận bình luận* Chỉ ra vấn đề:- Hiện nay có nhiều tác động xấu vào trong nhà trường. Một trong những tác động ấy là tình trạng hút thuốc lá của học sinh. * Đánh giá vấn đề: - Tại sao hút thuốc lá là tình trạng báo động với thanh thiếu niên trong nhà trường? Dẫn chứng.- Tác hại của thuốc lá đối với bản thân và người xung quanh. Dẫn chứng.Bài tập : Bình luận vận đề: Tình trạng hút thuốc trong trường học hiện nay. - Nguyên nhân dẫn đến việc hút thuốc lá trong học sinh. Dẫn chứng.- Thái độ của chúng ta với tình trạng học sinh hút thuốc lá như thế nào?* Bàn bạc vấn đề:- Làm thế nào để ngăn chặn tình trạng này?- Hãy bảo vệ chính các bạn và chúng tôi.Bài tập : Bình luận vận đề: Tình trạng hút thuốc trong trường học hiện nay. Bài tập 1: (SGK Trang 73) - Thao tác lập luận bình luận giúp người đọc người nghe đánh giá vấn đề chính xác, toàn diện, công bằng và bàn luận với họ những ý nghĩa sâu rộng có thể rút ra từ từ hiện tượng vấn đề đó bằng những ý kiến sắc sảo và mới mẻ của riêng mình.- Mục đích cao nhất của bình luận: trôi chảy, hấp dẫn, giàu nhiệt tình thuyết phục, giàu tính đấu tranh cho quan điểm, ý kiến đúng đắn.Làm văn: Thao tác lập luận bình luậnMục đích:Đề xuất, thuyết phục người khác tán đồng với nhận xét,đánh giá, bàn luận của mìnhvề hiện tượng,vấn đề trong đời sống hoặc trong văn họcĐứng trước tình huống có vấn đề phải nảy sinh nhu cầu bình luận.Yêu cầu:Ý kiến đưa ra bình luận phải là ý kiến riêng, mới mẽ.Yêu cầu:( Cách tổ chức luận cứ, luận điểm nhằm đạt mục đích đặt ra khi tham gia bình luận.)Yêu cầu:Nắm vững kĩ năng bình luận C. CỦNG CỐ:Bước 2:Đánh giá hiện tượng ( vấn đề ) cần bình luậnBước 1: Nêu hiện tượng ( vấn đề ) cần bình luậnBước 3: Bàn về hiện tượng ( vấn đề ) cần bình luận. C. CỦNG CỐ: