Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 41,42: Đọc văn: Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân)

ch÷ ng­êi tö tïNGUYỄN TUÂNTiết 41, 42: Đọc VănI. T×m hiÓu chung 1/. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ 1/ T¸c gi¶: NguyÔn Tu©n (1910-1987)- Sinh trong mét gia ®×nh nhµ nho khi H¸n häc ®· tµn - Quª ë lµng Mäc, nay thuéc ph­êng Nh©n ChÝnh- Thanh Xu©n- Hµ Néi Lµ nhµ v¨n suèt ®êi s¨n t×m c¸i ®Ñp, lµ nghÖ sü tµi hoa, uyªn b¸c, cã c¸ tÝnh ®éc ®¸o. S¸ng t¸c ë nhiÒu thÓ lo¹i song ®Æng biÖt thµnh c«ng ë thÓ tuú bót- Taùc phaåm: Mét chuyeán ñi, Vang boùng moät thôøi, Thieáu queâ höông, chieác lö ñoàng maét cua?Em biÕt g× vÒ t¸c gi¶ NguyÔn tu©n? h·y tr×nh bµy mét c¸ch kh¸I qu¸t vÒ t¸c gi¶?Ký hoạ chân dung nhà văn Nguyễn Tuân của các hoạ sĩ Văn Cao, Thành Chương, Sĩ Ngọc, Quách Đại Hải, Tạ Tỵ, Phạm Minh Hải. - Nh©n vËt chÝnh: PhÇn lín lµ nho sÜ cuèi mïa – nh÷ng con ng­êi tµi hoa, bÊt ®¾c chÝ, dïng c¸i t«i tµi hoa ng«ng nghªnh vµ “thiªn l­¬ng” ®Ó ®èi lËp víi x· héi phµm tôc.I. T×m hiÓu chung1/. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ 2/ Vµi nÐt vÒ tËp “ vang bãng mét thêi”?Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ tËp “Vang bãng mét thêi” - Gåm 11 truyÖn ng¾n, viÕt vÒ mét thêi ®· qua nay chØ cßn vang bãng.2/ Vµi nÐt vÒ tËp “Vang bãng mét thêi”- Mçi truyÖn ®i vµo mét c¸i tµi, mét thó ch¬i tao nh·, phong l­u cña nh÷ng nhµ nho tµi hoa nh­: Ch¬i ch÷, th¶ th¬, th­ëng trµ ... a. XuÊt xø: Rót tõ tËp “ Vang bãng mét thêi”(1940) .Ban ®Çu t¸c phÈm ®­îc in trªn t¹p chÝ “ Tao §µn” víi tªn “Dßng ch÷ cuèi cïng”. Sau ®ã t¸c gi¶ ®æi tªn thµnh: “ Ch÷ ng­êi tö tï”.I. T×m hiÓu chung1/. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ 2/ Vµi nÐt vÒ tËp“ vang bãng mét thêi”?Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt vÒ xuÊt xø “Ch÷ ng­êi tö tï” 3 T¸c phÈmb. Tãm t¾t: Huấn Cao là người nổi tiếng có tài viết chữ đẹp, cầm đầu cuộc nổi loạn chống lại triều đình phong kiến nhưng thất bại, bị bắt giải đến đề lao. Quản ngục là người say mê chữ đẹp, từng ao ước có được chữ của ông Huấn. Đến ngục, Viên quản ngục đã biệt đãi với Huấn Cao . Nhưng, Huấn cao lại có thái độ lạnh nhạt, khinh bạc làm cho quản ngục suy nghĩ nhiều. Vào một buổi chiều lạnh, hiểu được nỗi lòng và sở nguyện của quản ngục, Huấn Cao đồng ý cho chữ và khuyên ngục quan bỏ nghề, về quê và giữ lấy thiên lương cho lành vững. ? H·y tãm t¾t t¸c phÈm “ Ch÷ ng­êi tö tï”3/ Taùc phaåmi. T×m hiÓu chung1/. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ 2/ Vµi nÐt vÒ tËp“ vang bãng mét thêi” 3/ Taùc phaåm1. Xuất xứCh÷ H¸n (Ch÷ nho): Ch÷ t­îng h×nh, viÕt b»ng bót l«ng, mùc tÇu. ViÕt theo khèi vu«ng, trßn, nÐt thanh, nÐt ®Ëm. nÐt cøng, nÐt mÒm kh¸c nhau. Lµm hoµnh phi, c©u ®èi 2. Đọc và tóm tắtMột số hình ảnh về nghệ thuật thư phápChữ CầnChữ Đạo Chữ Lộc II.ĐỌC- HIỂU VĂN BẢNch÷ ng­êi tö tï1. T×nh huèng truyÖnNh©n vËt HuÊn CaoNh©n vËt viªn qu¶n ngôcNg­êi cÇm ®Çu cuéc khëi nghÜa næi lo¹n, mét tªn tö tï Ng­êi ®¹i diÖn cho trËt tù x· héicã quyÒn lùc B×nh diÖn x· héi§èi ®Þch nhauCã tµi viÕt ch÷, coi th­êng khinh bØ nh÷ng kÎ ë chèn nh¬ bÈnYªu ch÷ HuÊn Cao vµ tr©n träng, muèn xin ch÷ HuÊn CaoPh­¬ng diÖn NTTri ©m, tri kØ T×nh huèng ®éc ®¸o, lµm næi bËt tÝnh c¸ch cña hai nh©n vËt, ®ång thêi thÓ hiÖn s©u s¾c chñ ®Ò cña t¸c phÈm.2/ H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.I. T×m hiÓu chung?HuÊn Cao ®­îc nhµ v¨n t« ®Ëm ë nh÷ng phÈm chÊt nµo? T« ®Ëm ë ba phÈm chÊt: - Tµi hoa nghÖ sÜ - KhÝ ph¸ch hiªn ngang. - Thiªn l­¬ng trong s¸ng.II. ®äc hiÓua. HuÊn Cao lµ mét ngheä syõ tµi hoa:- “Tµi viÕt ch÷ nhanh vµ ®Ñp “ - “Ch÷ «ng HC ®Ñp l¾m, vu«ng l¾m Cã ®­îc ch÷ ông HuÊn mµ treo là cã một vËt b¸u ë trªn ®êi” - “Không kịp xin được mấy chữ, thì ân hận suốt đời”?Qua neùt tµi hoa cña HuÊn Cao NguyÔn Tu©n göi g¾m ®iÒu g×?1.T×nh huèng truyÖn2. H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.Hãy tìm những chi tiết chứng minh HC là 1 nghệ sĩ tài hoa?-> Ca ngợi tài hoa của HC, đồng thời NT thể hiện sự ngưỡng mộ đv những bậc tài hoa, trân trọng nghệ thuật thư pháp cổ truyền của dân tộc2/ H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.I. T×m hiÓu chung II. ®äc hiÓub/ Cã khÝ ph¸ch hiªn ngang, bÊt khuÊt.- Ñöùng ñaàu boïn phaûn nghòch chống lại triều đình - Coù taøi beû khoùa vöôït nguïc-Ñeán nguïc: + Khinh bạc bọn lính áp giải + Laïnh luøng chuùc mũi goâng naëng + Th¶n nhiªn nhËn r­îu thÞt..- Khi ®èi mÆt víi viªn qu¶n ngôc, x­ng h« : ta- nhà ngươi, còn đuổi quản ngục ra khỏi đề lao =>Khí phách, bản lĩnh của 1 bậc a/h, không hề khuất phục trước uy quyền và bạo lực1.T×nh huèng truyÖn2. H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.H·y t×m c¸c chi tiÕt thÓ hiÖn khÝ ph¸ch hiªn ngang cña HuÊn Cao? I. T×m hiÓu chung II. ®äc hiÓu1.T×nh huèng truyÖn2. H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.c/ HuÊn Cao lµ mét ng­êi cã thiªn l­¬ng trong s¸ng.a. Ngheä sÜ tµi hoa.b.KhÝ ph¸ch hiªn ngangc.Thiªn l­¬ng trong s¸ng H·y t×m nh÷ng chi tieát thÓ hiÖn HuÊn Cao lµ ng­êi cã thiªn l­¬ng trong s¸ng?- “Tính oâng voán khoaûnh, tröø choã tri kỉ, oâng ít chòu cho chöõ.”- “Kh«ng v× vàng ngọc hay quyÒn thế mµ ép m×nh viÕt c©u ®èi” -> yù thöùc ranh giôùi giöõa danh vaø lôïi- Đời ông mới chỉ viết 2 bộ tứ bình và 1 bức trung đường cho 3 người bạn thân- Khi nhận ra tấm lòng “biệt nhỡn liên tài” của quản ngục->quyết định cho chữ* Huaán cao laø con ngöôøi coù söï thoáng nhaát giöõa caùi taøi vaø caùi taâm. Qua hình töôïng nhaân vaät naøy Nguyeãn Tuaân ñaõ boäc loä quan ñieåm cuûa mình veà caùi taøi, caùi ñeïp. Caùi taøi, caùi ñeïp luoân gaén vôùi caùi taâm caùi thieän.Qua hình tượng nhân vật HC, Ng Tuân muốn gửi gắm quan niệm gì về cái đẹp,cái tài?I. T×m hiÓu chung II. ®äc hiÓu1.T×nh huèng truyÖn2. H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao..a. Nho sÜ tµi hoa.b.KhÝ ph¸ch hiªn ngangc.Thiªn l­¬ng trong s¸ng 3.Nh©n vËt Viªn Qu¶n NgôcLà người có sở thích chơi chữ, sở nguyện xin đc chữ HCBiệt đãi HC vì: trọng nghĩa khí và tài năng,nhân cách của HC Bị HC khinh bạc, ông vẫn nhẫn nhục,cung kính Có tấm lòng “biệt nhỡn liên tài”. -> Đây chính là phẩm chất khiến Huấn Cao cảm kích coi là “một tấm lòng trong thiên hạ” và tác giả thì xem ngục quan là “một thanh âm trong trẻo chen vào giữa bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ”. 3. Nh©n vËt Viªn Qu¶n Ngôc.Nh©n vËt Viªn Qu¶n Ngôc cã phÈm chÊt g× khiÕn HuÊn Cao c¶m kÝch?=>Viên quản ngục là người say mê, quý trọng cái tài, cái đẹp. Qua đó em thấy viên quản ngục là người ntn? CẢNH CHO CHỮI. T×m hiÓu chung II. ®äc hiÓu1.T×nh huèng truyÖn2. H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.3.Nh©n vËt Viªn Qu¶n Ngôc4/ C¶nh cho ch÷.4. C¶nh cho ch÷.a. Cảnh tượng xưa nay chưa từng coù:- Ñòa ñieåm: Taïi đề lao tối tăm,chật hẹp, ẩm ướt. Töôøng ñaày maïng nheän, ñaát böøa baõi phaân chuoät, phaân giaùn.- Thời gian: Đêm khuya -Tư thế của những người cho chữ, nhận chữ: + Người cho chữ :là tử tù coå ñeo goâng chaân vöôùng xieàng đang say mê tô từng nét chữ + VQN: Khuùm nuùm + Thaày thô laïi: Run run böng chaäu möïc -> Vò trí nhö ñöôïc hoaùn ñoåi, toûa saùng trong khung caûnh naøy laø keû töû tuø sự chiến thắng của ánh sáng cái đẹp, cái thiện Nhà văn đã gọi cảnh cho chữ là gì? Vì sao?Em có nhận xét gì về cảnh cho chữ?b. Lời khuyên của Huấn Cao- 	Khuyeân quaûn ngục haõy thay chỗ ôû ñể giöõ thieân löông -> YÙ nghóa: Caùi ñeïp coù theå naûy sinh töø maûnh ñaát cheát nhöng khoâng theå toàn taïi vôùi caùi xaáu, cái ác.- Haønh ñoäng cuûa vieân quaûn nguïc: “Vaùi ngöôøi tuø moät vaùikeû meâ muoäi naøy xin baùi lónh”=> Caùi Ñeïp coù söùc caûm hoùa con ngöôøi. Dù trong hoàn cảnh nào, con người vẫn luôn khát khao hướng tới chân – thiện – mỹ. giá trị nhân văn của tác phẩm.Sau khi cho chữ, HC khuyên quản ngục điều gì?Lời khuyên của HC có ý nghĩa ntn?Hành động của quản ngục trước lời khuyên của HC?I. T×m hiÓu chungII. ®äc hiÓu1.T×nh huèng truyÖn2. H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.3.Nh©n vËt Viªn Qu¶n Ngôc4. C¶nh cho ch÷.III. TỔNG KẾT1/ Giá trị nội dung K/đ, tôn vinh sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện và nhân cách cao cả của con người, đồng thời bộc lộ lòng yêu nc thầm kín của t/g2/ Giá trị nghệ thuậtNgôn ngữ góc cạnh, có tính tạo hình, vừa trang trọng cổ kính, vừa hiện đại.Tạo dựng được tình huống truyện độc đáoSử dụng thành công thủ pháp đối lập, tương phảnKhắc họa tính cách nhân vật độc đáoHãy nêu giá trị nội dung của tác phẩm?Hãy nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của tp?I. TÌM HIỂU CHUNGII. ĐỌC- HIỂU VB1.T×nh huèng truyÖn2. H×nh t­îng nh©n vËt HuÊn Cao.3.Nh©n vËt Viªn Qu¶n Ngôc4. C¶nh cho ch÷.III. TỔNG KẾT IV. Luyện tập: Cảm nghĩ về nhân vật Huấn Cao trong tác phẩm Chữ người tử tù.Hoïc phaàn ghi nhôù SGK Gợi ýHọc sinh viết một đoạn trình bày cảm nghĩ của mình về nhân vật Huấn Cao + Tài hoa + Khí phách + Thiên lươngTiết học đến đây xin tạm dừngCảm ơn quý thầy cô và các em đã theo dõi