Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Tiết 48,49,50: Đọc văn: Hai đứa trẻ (Thạch Lam)

về thăm – dự hội giảngChào mừng Quý thầy, cô giáosở giáo dục & đào tạo lạng sơntrung tâm giáo dục thường xuyên huyện cao lộcHAI ĐứA TRẻ- Thạch Lam - Tiết 48 - 49 - 50I. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:Thạch Lam ( 1910 - 1942)a. Cuộc đời:- Tên thật: Nguyễn Tường Vinh (Nguyễn Tường Lân) - Sinh ra tại Hà Nội, trong một gia đình công chức ( Nhất Linh, Hoàng Đạo).- Là người đôn hậu, tinh tế.b. Những tác phẩm chính: sgkc. Đặc điểm chính của truyện ngắn TL:- Truyện không có chuyện ( cốt truyện rất đơn giản).- Truyện như một bài thơ trữ tình.- Truyện hướng đến những con người nhỏ bé, bất hạnh, đau khổ trong cuộc sống.=> Thạch Lam là một trong những cây bút văn xuôi xuất sắc nhất của VHVN giai đoạn 1930 - 1945Truyện của Thạch Lam nằm ở sự giao thoa giữa hiện thực và lãng mạn.2. Tác phẩm:a. Xuất xứ:- Rút từ tập truyện Nắng trong vườn ( 1938)b. Cảm hứng sáng tác:- Từ ký ức tuổi thơ của tác giả: Khi sống ở quê ngoại - ga Cẩm Giàng, Hải Dương. Phố huyện Cẩm Giàng xưa=> Truyện tiêu biểu cho khuynh hướng và phong cách nghệ thuật của Thạch Lamc. Nội dung: - Diễn biến tâm trạng Liên: + Cảnh về khuya và cảnh chờ tàu.- Giá trị hiện thực – giá trị nhân đạo:+ Cảnh phố huyện lúc ngày tàn - chợ tàn.+ Cảnh về đêm và những kiếp người tàn - những đồ vật tàn.Tiến trình tìm hiểu nội dung tác phẩm (Diễn biến tâm trạng nhân vật Liên)Tiết 3: - Cảnh về khuya và cảnh chờ tàu. - Tổng kết: + Giá trị hiện thực – giá trị nhân đạo. + Nghệ thuật viết truyện ngắn của Thạch LamTiết 1: Cảnh phố huyện lúc ngày tàn - chợ tàn.Tiết 2: Cảnh về đêm và những kiếp người tàn – những đồ vật tàn.II – Tìm hiểu văn bản:1. Phố huyện lúc ngày tàn – chợ tàn:a. Cảnh chiều tàn:+ Tiếng trống thu không.+ Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng.+ Tiếng muỗi bắt đầu vo ve.Nghệ thuật lấy động tả tĩnh, gợi tả không gian yên tĩnh.- Âm thanh:+ Đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn.+ Dãy tre làng đen lại, cắt hình rõ rệt trên nền trời.+ Phương tây đỏ rựcHình ảnh ,màu sắc, đường nét:=> Một bức họa đồng quê quen thuộc, gần gũi, gợi cảm và bình dị, nghèo nàn, vắng lặng mà vẫn thấm đẫm hồn quê đất Viêt.- Cảm nhận của nhân vật Liên:=> Tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, giao hòa với thiên nhiên.+ Cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị.+ Chị thấy lòng buồn man mác.b. Cảnh chợ tàn:- Hình ảnh :- Âm thanh:+ Vãn từ lâu.+ Chỉ còn lại rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn...+ Một vài người bán hàng về muộn.+ Mấy đứa trẻ con nhà nghèo lom khom tìm tòi...+ Người về hết, tiếng ồn ào cũng mất.=> chợ nghèo, buồn vắng, tiêu điều và xơ xác.- Cảm nhận của nhân vật Liên:+ Mùi cát bụi quen thuộc, mùi riêng của đất, quê hương.+ Động lòng thương trẻ em nghèo=> Tâm hồn nhạy cảm, nhân hậu.1. Phố huyện lúc ngày tàn – chợ tàn:a. Cảnh chiều tàn:b. Cảnh chợ tàn:c. Kết luận:- Nghệ thuật:+ Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu chất thơ.+ Giọng văn nhẹ nhàng, uyển chuyển, tinh tế và sâu kín. - Nội dung:+ Mở đầu truyện là tâm trạng của Liên - cô gái nhỏ dịu dàng với nỗi buồn man mác trước cảnh vật thiên nhiên lúc chiều tàn; là tấm lòng nhân hậu trước hình ảnh của những đứa trẻ trong chợ tàn. => tâm trạng, tâm tư tình cảm của tác giả Thạch Lam.