Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 -Tiết 100: Viết đoạn văn trình bày luận điểm - Trần Thị Mỹ Lâm

phßng gi¸o dôc hoµi ®øctr­êng thcs an kh¸nhng÷ v¡n 8Giáo viên: Trần Thị Mỹ Lâm KIỂM TRA BÀI CŨBài tập số 2 (Sgk trang 75) Nếu phải viết một bài TLV để giải thích vì sao có thể nói rằng giáo dục là chìa khoá của tương lai thì: a/ Em sẽ chọn luận điểm nào trong số các luận điểm dưới đây: - Giáo dục có tác dụng điều chỉnh độ gia tăng dân số. - Giáo dục tạo cơ sở cho sự cho sự tăng trưởng kinh tế. - Giáo dục giải phóng con người, giúp con người thoát khỏi áp bức và sự lệ thuộc vào quyền lực của người khác để đạt được sự phát triển chính trị và tiến bộ xã hội. - Giáo dục đào tạo thế hệ người sẽ xây dựng xã hội tương lai. - Nước ta là một nước văn hiến có truyền thống giáo dục lâu đời. - Giáo dục góp phần bảo vệ môi trường sống. - Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai. b/ Em sẽ sắp xếp các luận điểm đã lựa chọn (và đã sửa lại, nếu cần) theo trình tự nào? Vì sao?Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 1a, Đoạn văn a : - Câu chủ đề nêu luận điểm nằm cuối đoạn văn : “Thậtlà chốn muôn đời”- Đoạn văn được trình bày theo cách quy nạp . - Trình tự lập luận:+Lập luận rất mạch lạc, chặt chẽ đầy sức thuyết phục.+ Luận cứ đưa ra rất toàn diện đầy đủ,chính xác.- Trình tự lập luận: + Vốn là kinh đô cũ+ Vị trí trung tâm trời đất+ Thế đất quý hiếm : Rồng cuộn hổ ngồi.+ Dân cư đông đúc, muôn vật phong phú, tốt tươi+ Nơi thắng địa+ Kết luận : Xứng đáng là kinh đô muôn đời.a, “Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc tây đông; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mưc phong phú tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bâc nhất của đế vương muôn đời.”Xác đinh câu chủ đề nêu luận điểm ở đoạn văn a và vị trí của nó trong đoạn văn?Nội dung đoạn văn được trình bày theo cách diễn dịch hay quy nạp? Phân tích trình tự lập luận của đoạn văn?Em có nhận xét gì về trình tự lập luận đó?Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 1a, Đoạn văn a : b, Đoạn văn b : - Câu chủ đề nêu luận điểm là câu đầu đoạn văn : “Đồng bào ta ngày trước.”- Đoạn văn được trình bày theo cách diễn dịch.b, “ Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, ai cũng một lòng nông nàn yêu nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩNhững cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giông nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước.”Xác định câu chủ đề nêu luận điểm ở đoạn văn b và vị trí của nó trong đoạn văn? Nội dung đoạn văn được trình bày theo cách nào?Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 1a, Đoạn văn a : b, Đoạn văn b : - Câu chủ đề nêu luận điểm là câu đầu đoạn văn : “Đồng bào ta ngày trước.”- Đoạn văn được trình bày theo cách diễn dịch.- Trình tự lập luận : Cách lập luận thật toàn diện, đầy đủ,vừa cụ thể vừa khái quát. * Ghi nhớ : 1, 2 sgk +Theo lứa tuổi. + Theo không gian vùng, miền. + Theo vị trí công tác. + Theo ngành nghề. + Theo nhiệm vụ được giao.- Trình tự lập luận :Phân tích trình tự lập luận của đoạn văn và nhận xét ?Qua tìm hiểu ví dụ 1, em cần chú ý gì khi trình bày luận điểm trong đoạn văn nghị luận ?Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 1a, Đoạn văn a : b, Đoạn văn b : “ Ở màn đầu chương XIII, cảnh nhà vợ chồng địa chủ Nghị Quế, Ngô Tất Tố cho bưng vào đấy một cái rổ nhún nhín bốn chó con. [...] Quái thay là Ngô Tất Tố . Mới xem ai cũng thấy vợ chồng địa chủ cũng chỉ là như mọi người khác thích chó, yêu gia súc, tưởng người lành hoặc kẻ bất lương cũng không khác gì lắm trong việc nuôi chó con. Thằng chồng le te, cho chó ăn cơm, ôn tồn hỏi về chó, rồi xem tướng chó. Hắn sung sướng. vợ hắn và hắn bù khúẤy thế rồi là đùng đùng giở giọng chó má ngay với mẹ con chị Dậu đứng đấy. Đoạn này, khá lắm, bác Tố ạ! Cho thằng nhà giàu rước chó vào nhà, nó mới càng hiện chất chó đểu của giai cấp nó ra.” Câu chủ đề nêu luận điểm nằm ở vị trí nào? Từ đó xác định cách trình bày nội dung đoạn văn trên? 2, Tìm hiểu ví dụ 2- Câu chủ đề nêu luận điểm nằm ở cuối đoạn văn: “ Cho thằng nhà giàu giai cấp nó ra.” - Đoạn văn được trình bày theo cách qui nạp.Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM Tác dụng chứng minh, làm rõ luận điểm: Bản chất chó má của giai cấp địa chủ.I/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 1a, Đoạn văn a : 2, Tìm hiểu ví dụ 2b, Đoạn văn b : - Cách lập luận theo lối tương phản.- Cách lập luận theo lối tương phản: Đặt chó bên người, đặt cảnh xem chó, quí chó, vồ vập mua chó, sung sướng, bù khú về chó bên cạnh giọng chó má với người bán chó (chị Dậu). Phân tích cách lập luận trong đoạn văn? Tác dụng?Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 12, Tìm hiểu ví dụ 2Nếu thay đổi trật tự sắp xếp các luận cứ trong đoạn văn thì hiệu quả đoạn văn sẽ ảnh hưởng như thế nào?- Cách sắp xếp luận cứ của tác giả rất chặt chẽ nên không thể đổi, đảo tuỳ tiện. Nếu sắp xếp ngược lại sẽ làm cho luận điểm mờ nhạt, lỏng lẻo hơn. Những cụm từ: “Chuyện chó con”, “giọng chó má”,“thằng nhà giàu rước chó vào nhà”, “chất chó đểu của giai cấp nó” được xếp cạnh nhau nhằm mục đích gì? - Mục đích: xoáy vào luận điểm, vào vấn đề, vừa làm cho bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra, vùa thể hiện thái độ khinh bỉ của người phê bình.Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 12, Tìm hiểu ví dụ 2- Cách sắp xếp luận cứ của tác giả rất chặt chẽ nên không thể đổi, đảo tuỳ tiện. Nếu sắp xếp ngược lại sẽ làm cho luận điểm mờ nhạt, lỏng lẻo hơn. - Mục đích: xoáy vào luận điểm, vào vấn đề, vừa làm cho bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra, vừa thể hiện thái độ khinh bỉ của người phê bình.Như vậy qua việc tìm hiểu ví dụ 2, em rút ra được bài học gì khi trình bày luận điểm?*GHI NHỚ: 3 SgkTiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 12, Tìm hiểu ví dụ 2Khi trình bày luận điểm trong văn nghị luận cầnchú ýDiễn đạt trong sáng, hấp dẫn đểsự trình bày luậnđiểm có sứcthuyết phục.Tìm đủ luận cứ cầnthiết, tổ chức lập luận theo một trật tự hợp lí làm nổi bật luận điểm. Thể hiện rõ ràng, chính xác nội dungcủa luận điểm trong câu chủ đềTiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 12, Tìm hiểu ví dụ 2*GHI NHỚ: SgkII/ Luyện tập1, Bài tập số 1: Đọc hai câu văn sau và diễn đạt ý mỗi câu thành một luận điểm ngắn gọn, rõ.a, “Trước hết là cần phải tránh cái lối viết “rau muống” nghĩa là lằng nhằng “trường giang đại hải”, làm cho người xem như là “chắt chắt vào rừng xanh.” (Hồ Chí Minh, Cách viết)b, “Ngoài việc đam mê viết, cái thích thứ hai của Nguyên Hồng là được truyền nghề cho bạn trẻ.” (Nguyễn Tuân)Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận II/ Luyện tập1, Bài tập số 1 2, Bài tập số 2: Đoạn văn sau đây trình bày luận điểm gì và sử dụng các luận cứ nào? Hãy nhận xét về cách sắp xếp luận cứ và cách diễn đạt của đoạn văn. “Tôi thấy Tế Hanh là mọt người tinh lắm. Tế Hanh đã ghi được đôi nét rất thần tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương. Người nghe thấy cả những điều không hình sắc, không thanh âm như “mảnh hồn làng” trên “cánh buồm giương”, như tiếng hát của hương đồng quyến rũ con đường quê nho nhỏ. Thơ Tế Hanh đưa ta vào một thế giới rất gần gũi thường ta chỉ thấy mờ mờ, cái thế giới những tình cảm ta đã âm thầm trao cho cảnh vật: sự mỏi mệt say sưa của con thuyền lúc trở về bến, nỗi khổ đau chất chứa trên toa tàu nặng trĩu, những vui buồn sầu tủi của một con đường.” (Hoài Thanh, Thi nhân Việt Nam) Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 12, Tìm hiểu ví dụ 2*GHI NHỚ: SgkII/ Luyện tập1, Bài tập số 12, Bài tập số 23, Bài tập số 3: Viết các đoạn văn ngắn triển khai ý các luận điểm sau:a, Học phải kết hợp làm bài tập thì mới hiểu bài.b, Học vẹt không phát triển được năng lực suy nghĩ.Tiết 100 VIẾT ĐOẠN VĂN TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂMI/Trình bày luận điểm thành một đoạn văn nghị luận 1, Tìm hiểu ví dụ 12, Tìm hiểu ví dụ 2*GHI NHỚ: SgkII/ Luyện tập1, Bài tập số 12, Bài tập số 23, Bài tập số 3 4, Bài tập số 4: Để làm sáng tỏ luận điểm “Văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu”, em sẽ đưa ra những luận cứ nào? Những luận cứ ấy cần được sắp xếp theo một trình tự như thế nào đểtăng hiệu quả thuyết phục của đoạn văn?Nắm vững nội dung bài, học thuộc ghi nhớ, làm bài tập còn lại.Soạn bài: Bàn luận về phép học.VÒ nhµChóc c¸c em häc giái!