Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 106: Ngữ pháp Hành động nói (Tiếp theo)

XIN CHÀO CÁC EM HỌC SINH THÂN YÊUKiểm tra bài cũThế nào là hành động nói ? Nêu một số kiểu hành động nói thường gặp.- Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định.- Một số kiểu hành động mói thường gặp: hỏi, điều khiển, hứa hẹn, trình bày, bộc lộ cảm xúc,TIẾT : 106Hµnh ®éng nãi (tiÕp theo) 1. VÝ dô(1) Tinh thÇn yªu n­íc còng nh­ c¸c thø cña quý. (2) Cã khi ®­îc tr­ng bµy trong tñ kÝnh, trong b×nh pha lª, râ rµng dÔ thÊy . 3) Nh­ng còng cã khi cÊt giÊu kÝn ®¸o trong r­¬ng, trong hßm .(4) Bæn phËn cña chóng ta lµ lµm cho nh÷ng cña quý kÝn ®¸o ấy ®Òu ®­îc ®­a ra tr­ng bµy. (5) NghÜa lµ ph¶i ra søc gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn, tæ chøc, l·nh ®¹o, lµm cho tinh thÇn yªu n­íc cña tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu ®­îc thùc hµnh vµo c«ng viÖc yªu n­íc, c«ng viÖc kh¸ng chiÕn.KiÓu c©uMôc ®Ých nãiHµnh ®éng nãiC¸ch dïngC©u 1C©u 2C©u 3C©u 4C©u 5TrÇn thuËtTrÇn thuËtTrÇn thuËtTrÇn thuËtTrÇn thuËtTr×nh bµyTr×nh bµyTr×nh bµyTr×nh bµyTr×nh bµyTr×nh bµyYªu cÇuYªu cÇuTrùc tiÕpTrùc tiÕpTrùc tiÕp§iÒu khiÓn§iÒu khiÓnGi¸n tiÕpGi¸n tiÕp Béc lé c¶m xócHøa hÑn§iÒu khiÓnTr×nh bµyHáiC¶m th¸nNghi vÊnCÇu khiÕnTrÇn thuËtKiÓu c©uHµnh ®éng nãi++++T T++++GTGTGTGT+T TT TT TT TBµi tËp nhanh:H·y tr×nh bµy quan hÖ gi÷a c¸c kiÓu c©u trÇn thuËt, nghi vÊn, cÇu khiÕn, c¶m th¸n víi nh÷ng kiÓu hµnh ®éng nãi mµ em biÕt b»ng c¸ch ®¸nh dÊu (+) vµo « thÝch hîp vµo b¶ng d­íi ®©y. 2. Ghi nhí:Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác (cách dùng gián tiếp).* CÇn nhí :Hµnh ®éng nãiKh¸i niÖmC¸c kiÓu hµnh ®éng nãiC¸ch thùc hiÖn hµnh ®éng nãi HáiTr×nh bµy§iÒu khiÓnBéc lé c¶m xócGi¸ntiÕpTrùctiÕpHøa hÑnII. LuyÖn tËpBµi 1: T×m c¸c c©u nghi vÊn trong bµi "HÞch t­íng sÜ" cña TrÇn Quèc Tuấn. Cho biÕt nh÷ng c©u Êy ®­îc dïng ®Ó lµm g×? Tr¶ lêi:1. Tõ x­a c¸c bËc trung thÇn nghÜa sÜ bá m×nh v× n­íc, ®êi nµo kh«ng cã ? (thùc hiÖn hµnh ®éng kh¼ng ®Þnh)2. Lóc bÊy giê, dÉu c¸c ng­¬i muèn vui vÎ pháng cã ®­îc kh«ng? ( thùc hiÖn hµnh ®éng phñ ®Þnh)3. Lóc bÊy giê, dÉu c¸c ng­¬i kh«ng muèn vui vÎ pháng cã ®­îc kh«ng ? (thùc hiÖn hµnh ®éng kh¼ng ®Þnh)4. V× sao vËy ? (thùc hiÖn hµnh ®éng g©y sù chó ý)5. NÕu vËy, råi ®©y sau khi giÆc gi· dÑp yªn, mu«n ®êi ®Ó thÑn, h¸ cßn mÆt mòi nµo ®øng trong trêi ®Êt n÷a? (thùc hiÖn hµnh ®éng phñ ®Þnh)Bài 2 :a. V× vËy, nhiÖm vô thiªng liªng cña toµn d©n ta lóc nµy lµ ph¶i n©ng cao tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng, quyÕt t©m gi¶i phãng miÒn Nam, b¶o vÖ miÒn B¾c, tiÕn tíi hoµ b×nh thèng nhÊt Tæ quèc. HÔ cßn mét tªn x©m l­îc trªn ®Êt n­íc ta, th× ta cßn ph¶i tiÕp tôc chiÕn ®Êu, quÐt s¹ch nã ®i. §ång bµo vµ chiÕn sÜ miÒn Nam anh hïng, d­íi ngän cê vÎ vang cña mÆt trËn D©n téc Gi¶i phãng, liªn tôc tiÕn c«ng, liªn tôc næi dËy, kiªn quyÕt tiÕn lªn, giµnh lÊy th¾ng lîi hoµn toµn. Qu©n vµ d©n miÒn B¾c ra søc thi ®ua yªu n­íc, x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ lµm trßn nghÜa vô cña m×nh ®èi víi ®ång bµo miÒn Nam ruét thÞt().b. Cuèi cïng, t«i ®Ó l¹i mu«n vµn t×nh th©n yªu cho toµn d©n, toµn §¶ng, cho toµn thÓ bé ®éi, cho c¸c ch¸u thanh niªn vµ nhi ®ång.() §iÒu mong muèn cuèi cïng cña t«i lµ : Toµn §¶ng, toµn dân ta ®oµn kÕt phÊn ®Êu, x©y dùng mét n­íc ViÖt Nam hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ vµ giàu m¹nh, vµ gãp phÇn xøng ®¸ng vµo sù nghiÖp c¸ch m¹ng thÕ giíi. ( Di chúc ) => C¸ch dïng gi¸n tiÕp nµy nh­ nh÷ng lêi t©m sù cña B¸c víi mäi ng­êi, t¹o ra sù ®ång c¶m s©u s¾c, nã khiÕn cho nh÷ng nguyÖn väng cña l·nh tô trë thµnh nguyÖn väng cña mçi ng­êi. Bµi 3: T×m c¸c c©u cã môc ®Ých cÇu khiÕn trong ®o¹n trÝch sau. Mçi c©u Êy thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt vµ tÝnh c¸ch nh©n vËt nh­ thÕ nµo? DÕ Cho¾t tr¶ lêi t«i b»ng mét giäng rÊt buån rÇu:- Th­a anh, em còng muèn kh«n nh­ng kh«n kh«ng ®­îc. §ông ®Õn viÖc lµ em thë råi, kh«ng cßn h¬i søc ®©u mµ ®µo bíi n÷a [.]. Hay b©y giê em nghÜ thÕ nµy.Song anh cho phÐp em míi d¸m nãi.. Råi DÕ Cho¾t loanh quanh, b¨n kho¨n. T«i ph¶i b¶o:- §­îc, chó mµy cø nãi th¼ng thõng ra nµo. DÕ Cho¾t nh×n t«i mµ r»ng:Anh ®· nghÜ th­¬ng em nh­ thÕ th× hay lµ anh ®µo gióp cho em mét c¸i ng¸ch sang bªn nhµ anh, phßng khi tắt löa tối ®Ìn cã ®øa nµo ®Õn b¾t n¹t th× em ch¹y sang Ch­a nghe hÕt c©u , t«i ®· hÕch r¨ng lªn, x× mét h¬i râ dµi. Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng:- Høc ! Th«ng ng¸ch sang nhµ ta? DÔ nghe nhØ! Chó mµy h«i nh­ có mÌo nh­ thÕ nµy, ta nµo chÞu ®­îc. Th«i, im c¸i ®iÖu h¸t m­a dÇm sïi sôt Êy ®i. §µo tæ n«ng th× cho chÕt! T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m=> DÕ Cho¾t yÕu ®uèi nªn cÇu khiÕn nh· nhÆn, mÒm máng, khiªm tèn. DÕ MÌn û thÕ m¹nh giäng ra lÖnh, h¸ch dÞch.Bµi 4: Trong nh÷ng c¸ch hái ®­êng sau ®©y, em nªn dïng nh÷ng c¸ch nµo ®Ó hái ng­êi lín? a. B¸c cã biÕt b­u ®iÖn ë ®©u kh«ng ¹? e. B¸c cã thÓ chØ gióp ch¸u b­u ®iÖn ë ®©u kh«ng ¹?c. B­u ®iÖn ë ®©u, h¶ b¸c?b. B¸c lµm ¬n chØ giïm ch¸u b­u ®iÖn ë ®©u ¹.d. ChØ giïm ch¸u b­u ®iÖn ë ®©u víi!Bµi 5: Trong quán ăn, một người nói với người bên cạnh : “ Anh có thể chuyển giúp tôi lọ gia vị không ạ ?”. Theo em, trong những hành động dưới đây, người nghe nên chọn hành động nào ?a. Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia. b. Trả lời người kia : “ Có chứ ạ. Cái lọ ấy không nặng đâu mà !”.c. Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “ Mời anh”. ( Hoặc “Mời chị”, “ Mời bác”,...)Hướng dẫn hoc bài và chuẩn bị bài:- Học ghi nhớ, cho được ví dụ. - Làm tất cả các bài tập vào vở. - Chuẩn bị bài mới : Hội thoại. + Đọc kĩ đoạn trích và trả lời các câu hỏi: * Quan hệ giửa các nhân vật ? * Tìm những chi tiết nói lên sự kiềm chế của chú bé Hồng ?CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN - HỌC GIỎI