Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 107: Luyện từ và câu Hội thoại (Tiếp theo)

I THOẠI:2. Nhận xét: Người cô: nói 5 lượt Bé hồng: nói 2 lượt Có 2 lần bé Hồng im lặng không nói khi đến lượt lời của mình Bài tập tình huống: Trong các tình huống sau người con đã phạm vào cách nói nào?Cha mÑ ®ang bµn b¹c víi nhauvÒ vÊn ®Ò kinh tÕ trong gia ®×nh.Ng­êi con ngåi gÇn ®ã nãi xen vµo c©u chuyÖn cña cha mÑkhiÕn cha mÑ rÊt bùc m×nh. 2. - D¹o nµy, bè thÊy ®iÓm m«nAnh cña con h×nh nh­ ch­a ®­îctèt l¾m. S¾p thi råi, con cÇn cè g¾ng h¬n n÷a. Hay lµ con sang ... ¤ng Nam ch­a nãi hÕt c©u, Bắc®· vïng v»ng ®øng dËy vµ lµu bµu:- Th«i, bè ®õng nãi ®Õn chuyÖnhäc hµnh cña con n÷a!NóileoNói cắt lờiMột hôm cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi: Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?() Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và nét mặt rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp  Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến ()Tôi cũng đáp lại cô tôi: Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt: Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu! Tôi lại im lặng cúi dầu xuống đất Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng: Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.() Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi:Sao cô biết mợ con có con?( )Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị: Vậy mày hỏi cô Thông – tên người đàn bà họ nội xa kia – chỗ ở của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước sau cũng một lần xấu, chã nhẽ bán xới mãi được sao?Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi lại chập chừng tiếp:- Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ? Thể hiện thái độ bất bình với người cô Cần tôn trọng tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm lời vào lời người khácTrong cuộc thoại đó mỗi nhân vật nói bao nhiêu lượt?Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng được nói nhưng Hồng không nói?Sự im lặng thể hiện thái độ của Hồng đối với những lời nói của bà cô như thế nào?Vì sao bé Hồng không cắt lời người cô khi bà nói những điều Hồng không muốn nghe?Qua cuộc hội thoại em hiểu thế nào là lượt lời?Trong hội thoại chúng ta cần có thái độ như thế nào với người khác? Giữ thái độ lễ phép, và cậu ý thức được vai nói của mình.1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét: Người cô: có 5 lượt Bé hồng: có 2 lượt  Lượt lời hội thoại* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.TiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: Có 2 lần bé Hồng im lặng không nói khi đến lượt lời của mình  Thể hiện thái độ bất bình với người cô Giữ thái độ lễ phép, và cậu ý thức được vai nói của mình.Lưu ý : Các dạng im lặng: 1. Im lặng để chuyển lời sau khi đã xong một lượt lời: A: Anh xem giúp tôi xem mấy giờ rồi ? ( Im lặng ngắn để chờ B xem đồng hồ ) B : Ba giờ. 2. Im lặng vì vừa nói, vừa nghĩ, do dự: A : Em định thi vào khoa nào ? B : Khoa ....( ngừng ngắn )báo chí, nhưng em vẫn chưa quyết lắm A : Thế em muốn làm phóng viên à ? B : Không, thực ra....( ngừng ngắn ) em vẫn thích sư phạm hơn.3. Im lặng là đồng ý: Bố : Thế con có đồng ý lấy anh Hải không ? Con gái ( đỏ mặt, im lặng) 4. Im lặng là không đồng ý :A : Bạn cho tớ coi bài nhé ? B: ( im lặng) A : Bạn sao thế ? A : Cái gì ? B : Thôi không có gì .TiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét:* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. 3. Bài học: Ghi nhớ (102)Xem xét các tình huống sau? Im lặng thể hiện điều gì?I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI:1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét:3. Bài học: Ghi nhớ (102)Bµi tËp tr¾c nghiÖm: Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt cho mçi c©u hái d­íi ®©y.ThÕ nµo lµ hµnh vi “c­íp lêi” (xÐt theo c¸ch hiÓu vÒ l­ît lêi) ?A. Nãi tranh l­ît lêi cña ng­êi kh¸c.B. Nãi khi ng­êi kh¸c ®· kÕt thóc l­ît lêi cña hä.C. Nãi khi ng­êi kh¸c ch­a kÕt thóc l­ît lêi cña hä.D. Nãi xen vµo khi ng­êi kh¸c kh«ng yªu cÇu.2. “Lượt lời” được hiểu là:Tất cả các lời nói trong một cuộc hội thoạiTổng các lời nói của một người trong cuộc thoại.Lời nói của người chủ trì cuộc thoại .Sự thay đổi luân phiên lần nói giữa những người cùng tham gia hội thoại.caTiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI:1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét:3. Bài học: Ghi nhớ (102)3. Trong mét buæi th¶o luËn ë líp ,c« gi¸o yªu cÇu häc sinh A ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ mét vÊn ®Ò, A ch­a kÞp tr×nh bµy th× häc sinh B véi vµng ®­a ra ý kiÕn cña m×nh vÒ lÜnh vùc ®ã . Trong héi tho¹i hµnh vi cña B ®­îc gäi lµ hµnh vi g×?Nãi leo C. Tranh l­ît lêiB . C¾t lêi D Nãi hçn4 . Trong héi tho¹i , khi nµo ng­êi nãi “ im lÆng” mÆc dï ®Õn l­ît m×nh ?A . Khi muèn biÓu thÞ mét th¸i ®é nhÊt ®Þnh.B. Khi kh«ng biÕt nãi ®Òu g×.C. Khi ng­êi nãi ®ang ph©n v©n, l­ìng lù D. C¶ A,B,CcdTiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI:1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét:3. Bài học: Ghi nhớ (102)II. LUYỆN TẬP: 1. T×m hiÓu tÝnh c¸ch nh©n vËt qua c¸ch miªu t¶ cuéc tho¹i gi÷a c¸c nh©n vËt trong ®o¹n trÝch Tøc n­íc vì bê (T¾t ®Ìn Ng« TÊt Tè)TiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI:Bước 1 : Tìm lượt lời các nhân vật. Bước 2 : Cách thể hiện lời của các nhân vật -> rút ra tính cách của các nhân vật: Nh©nVËtSè l­ît lêiSè lÇnc­íp lêiGiäng ®iÖu, cö chØ, x­ng h«TÝnh c¸chCai lÖChÞ DËuNg­êi nhµ lý tr­ëngAnh DËu6160-ThÐt,qu¸t, hÇm hÌ- ¤ng - th»ng - mµyRun run, thiÕt tha, nghiÕn hai hµm r¨ngCh¸u - «ng, t«i - «ng, bµ - mµyHèng h¸ch,tµn b¹o, mÊt hÕt tÝnh ng­êiNhẫn nhịn, nh­ng s½n sµng vïng dËy khi cÇn thiÕtBµi 1: TiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét:3. Bài học: Ghi nhớ (102)II. LUYỆN TẬP: Bài 2. Phân tích lượt lời hội thoại của nhân vật: Chi Dậu và cái Tí qua trích đoạn “Tức nước vỡ bờ”C¸i Tí ChÞ DËuBan ®Çu VÒ sauBan ®Çu VÒ sauSè l.lLý doT¸c dông1133Cè lµm cho mÑ vui, khoe sù th¸o v¸t...nªn nãi nhiÒu, giäng hån nhiªnSî hãi, ®au ®ín, nªn nãi Ýt, nãi ng¾n §au ®ín v× s¾p mÊt con nªn hÇu nh­ kh«ng nãi, sau nãi rÊt ÝtNãi nhiÒu, nãi dµi ®Ó thuyÕt phôc conT« ®Ëm sự hồn nhiên, hiếu thảo và nçi bÊt h¹nh cña mét ®øa trÎ hån nhiªn, ng©y th¬ s¾p ph¶i rêi tæ Êm gia ®×nh Càng tăng thêm sự xót xa ,®au lßng h¬n khi s¾p ph¶i b¸n con7TiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: ý nghÜa sù im lÆng cña nh©n vËt “t«i” trong ®o¹n trÝch LÇn 1:LÇn 2:Ngì ngµng, h·nh diÖn, xÊu hæXóc ®éng tr­íc t©m hån vµ lßng nh©n hËu cña em g¸iBài 3: Dực vào những điều đã biết về truyện “Bức tranh của em gái tôi” (Ngữ văn 6 tập 2 Tr.30) và vào đoạn trích dưới đây, hãy cho biết sự im lặng của nhân vật tôi biểu thị điều gì?TiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét:3. Bài học: Ghi nhớ (102)II. LUYỆN TẬP: I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI:* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. 1. Ví dụ: SGK/92,93 2. Nhận xét:3. Bài học: Ghi nhớ (102)II. LUYỆN TẬP: 4. Tục ngữ phương Tây có câu: Im lặng là vàng. Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại viết: Khóc là nhục. Rên, hèn. Van yếu đuối Và dại khờ là những lũ người câm Trên đường đi như những bóng âm thầm Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. (Liên hiệp lại)Theo em, mỗi nhận xét trên đúng trong những trường hợp nào?TiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI:* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. - Trong trường hợp phải giữ bí mật hoặc thể hiện sự tôn trọng người đối thoại ...thì im lặng là vàng !- Trong trường hợp phải phát biểu chính kiến để ủng hộ cái đúng, phê phán cái sai thì im lặng...sẽ đồng nghĩa với hèn nhát. Ghi nhớ :* Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có người tham gia hội thoại nói được gọi là một lượt lời.* Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói tranh, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác.* Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ. II. LUYỆN TẬP: * Häc thuộc bài * Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i* Xem trước bµi: “Lựa chọn trật tự từ trong câu”Hướng dẫn về nhàTiÕt 110 Héi tho¹i (tiÕp theo)I. BÀI HỌC:LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: