Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 78: Khi con tu hú (Tố Hữu) - Nguyễn Thị Hải

Năm học 2005-2006 - Môn Ngữ văn lớp 8Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp QuậnGiáo viên: 	Nguyễn Thị HảiTrường: 	THCS Nguyễn Trường TộBài 19 - tiết 78 Khi con tu húI. Vài nét về tác giả, tác phẩm : 1. Tác giả :Tố Hữu (1920 - 2002)Thừa Thiên - HuếI. Vài nét về tác giả, tác phẩm : 1. Tác giả : Tố Hữu (1920 - 2002) Quê : Thừa Thiên - Huế.Giác ngộ và hoạt động cách mạng khi còn là học sinh trường Quốc Học (1939). Là lãnh tụ cách mạng - lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến. Tác phẩm chính: Từ ấy (1937-1946), Việt Bắc (1946-1954), Ra trận (1962-1971), Máu và hoa (1972-1977), Một tiếng đờn (1979-1992)2. Tác phẩm : a. Xuất xứ : 	 Sáng tác tháng 7/1939 tại nhà lao Thừa Phủ - Huế. In trong tập thơ "Từ ấy". b. Nhan đề:c. Bố cục : 	- Sáu câu thơ đầu : Cảnh trời đất vào hè trong tâm 	 tưởng người tù cách mạng.	- Bốn câu còn lại : Tâm tư của người tù.II. Tìm hiểu văn bản : 1. Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng của người tù cách mạng:	- Hình ảnh phong phú, tiêu biểu, sống động.	- Màu sắc rực rỡ.	- Âm thanh rộn ràng.  Bằng ngôn ngữ tả cảnh giản dị, tác giả đã tái hiện một bức tranh thiên nhiên vào hè tươi đẹp, qua đó thể hiện khát vọng tự do của người tù cách mạng.  Tâm hồn trẻ trung yêu đời, yêu thiên nhiên, gắn bó máu thịt với quê hương.	Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần	Vườn râm dậy tiếng ve ngânBắp dây vàng hạt đầy sân nắng đào	Trời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào tầng không	Khi con tu hú gọi bầyLúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần	Vườn râm dậy tiếng ve ngânBắp dây vàng hạt đầy sân nắng đào	Trời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào tầng không...2. Tâm tư người tù :- Đau khổ, uất ức.- Muốn phá tan xiềng xích ngột ngạt trở về với cuộc sống.  Bằng ngôn từ biểu cảm, hình ảnh tương phản, cách ngắt nhịp bất thường, khổ thơ thể hiện khát vọng tự do dâng trào mãnh liệt trong tâm hồn người tù cách mạng.	Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!	Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu! 	Ta nghe hè dậy bên lòngMà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!	Ngột làm sao, chết uất thôiCon chim tu hú ngoài trời cứ kêu! 2. Đặc sắc về nội dung và nghệ thuật : a. Nội dung :	Tiếng nói của nhân vật trữ tình - người tù cách mạng trẻ tuổi khát khao tự do để trở về đội ngũ chiến đấu. b. Nghệ thuật :	- Tả cảnh : đẹp, dạt dào sức sống.	- Tả tình : sôi nổi, sâu sắc, da diết.	- Thể thơ lục bát có hiệu quả cao.III. Luyện tập: Bài tập 1:	Bài thơ "Khi con tu hú" được cấu trúc như thế nào?	A. Mượn cảnh để tả tình.	B. Bộc lộ cảm xúc trực tiếp.	C. Phối hợp đan xen giữa tình và cảnh.	D. Một đoạn tả cảnh, một đoạn tả tình.Bài tập 2:	Có ý kiến cho rằng : "Bài thơ "Khi con tu hú" tuy liền mạch, giọng điệu tự nhiên, cảm xúc nhất quán nhưng lại biểu hiện hai trạng thái cảm xúc trái ngược nhau". Em hãy trình bày ý kiến của mình.Bức tranhNội dungGiọng điệu cảm xúcBức tranh thứ nhất(Đoạn 1)Bức tranh thứ hai(Đoạn 2)Khung cảnh thiên nhiên vào hèsống động Sôi nổi, tươi vui, thiết tha. Hình ảnh người tù trong phòng giam chật hẹp, ngột ngạt. Giằn vặt, u uất, căm hờn nung nấu.