Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 86: Câu cảm thán - Trường THCS Huỳnh Hữu Nghị

Trường THCS Huỳnh Hữu NghĩaNGỮ VĂN 8LỚP 8A2(?) Trong các câu sau đây, câu nào không phải là câu cầu khiến?A. “Các cháu hãy xứng đáng : Cháu Bác Hồ Chí Minh !” B. “Chớ lấy hại người làm ích kỉ, Hãy năng tích đức để con ăn !”C. Cô đơn thay là cảnh thân tù ! ( Bác Hồ ) ( Tố Hữu )( NguyễnTrãi )hãyHãyChớKieåm tra baøi cuõNgöõ Vaên C. Cô đơn thay là cảnh thân tù !Câu cảm thán!!Tieát : 86 TIEÁNG VIEÄT CAÂU CAÛM THAÙNNgöõ Vaên CAÂU CAÛM THAÙNTieát 86I. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :Tiếng Việta) Hôõi ôi Laõo Haïc ! Thì ra ñeán luùc cuøng laõo cuõng coù theå laøm lieàu hôn ai heátMoät ngöôøi nhö theá aáy ñaõ khoùc vì troùt löøa moät con choù!Moät ngöôøi nhòn aên ñeå tieàn laïi laøm ma, bôûi khoâng muoán lieân luî ñeán haøng xoùm, laùng gieàng Con ngöôøi ñaùng kính aáy baây giôø cuõng theo goùt Binh Tö ñeå coù aên ö ? Cuoäc ñôøi quaû thaät cöù moãi ngaøy moät theâm ñaùng buoàn( Nam Cao, Lão Hạc )Caâu naøo trong ñoaïn trích theå hieän caûm xuùc cuûa oâng giaùo khi nghó veà laõo Haïc?Hôõi ôi Laõo Haïc ! CAÂU CAÛM THAÙNTieát 86I. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :Tiếng Việt- Hỡi ơi lão Hạc !Câu cảm thánTừ cảm thán1. Ví dụ :!I. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :- Than oâi ! Thôøi oanh lieät nay coøn ñaâu ? CAÂU CAÛM THAÙNb) Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ? Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới ? Đâu những bình minh cây xanh nắng gội , Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng ? Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật ? - Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ?	 ( Thế Lữ, Nhớ rừng )Câu cảm thán CAÂU CAÛM THAÙNI. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :- Một số töø caûm thaùn: OÂi , than oâi , hôõi ôi, chao ôi (oâi), trôøi ôi , thay, bieát bao, biết chừng nào, biết mấy, xieát bao, làm sao, - Kết thúc câu bằng dấu chấm than (!) Tiếng ViệtTieát 86a.Đặc điểm hình thức:1. Ví dụ :- Coù töø caûm thaùn :- Hỡi ơi lão Hạc !Ngữ điệu CAÂU CAÛM THAÙNI. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :Tiếng ViệtTieát 86 a.Đặc điểm hình thức: b. Chức năng :1. Ví dụ : Dùng để bộc lộ trực tiếp tình cảm, cảm xúc. - Hỡi ơi lão Hạc ! CAÂU CAÛM THAÙNI. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :Tieát 86 Caâu caûm thaùn thöôøng xuaát hieän trong: - Ngôn ngữ nói hằng ngày. - Ngoân ngöõ vaên chöông.Tiếng Việt* - Trời ơi ! Đừng hét lên thế sẽ làm em bé thức giấc đấy !* Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ !( Thế Lữ, Nhớ rừng )* Ôi Bác Hồ ơi, những xế chiều Nghìn thu nhớ Bác biết bao nhiêu !( Tố Hữu, Bác ơi ) CAÂU CAÛM THAÙNI. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :Tiếng ViệtTieát 86Những văn bản hành chính, văn bản khoa học chỉ sử dụng những ngôn ngữ tư duy logic,trí tuệ, không thích hợp sử dụng ngôn ngữ biểu lộ cảm xúc. CAÂU CAÛM THAÙN2. Ghi nhô:ù SGK/ 44I. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :Tieát 86Tiếng Việt1. Ví dụ : * Câu cảm thán là câu có những từ cảm thán như: ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), trời ơi; thay, biết bao, xiết bao, biết chừng nào,... dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói (người viết); xuất hiện chủ yếu trong ngôn ngữ nói hằng ngày hay ngôn ngữ văn chương. * Khi viết, câu cảm thán thường được kết thúc bằng dấu chấm than.Nhìn tranh vaø ñaët 1 caâu caûm thaùn XUẤT HUYẾT NÃO UNG THƯ VÒM HỌNGHÚT THUỐC GÂY CAÂU CAÛM THAÙNI. ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THÖÙC VAØ CHÖÙC NAÊNG :II. LUYEÄN TAÄP :Tiếng ViệtTieát 86 Những câu trong đoạn trích sau có phải đều là câu cảm thán không ? Vì sao em biết ?a) Than ôi ! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời ! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay ! Nguy thay ! Khúc đê này hỏng mất. Bµi tËp 1 CAÂU CAÛM THAÙN * Các câu còn lại không phải là câu cảm thán, vì không có từ ngữ cảm thán.) * Các câu cảm thán : - Than oâi ! - Lo thay ! - Nguy thay!Ngöõ VaênTieát 86Tiếng ViệtBµi tËp 1 CAÂU CAÛM THAÙNa) Ai làm cho bể kia đầy Cho ao kia cạn cho gầy cò con.Ngöõ VaênTieát 86Tiếng ViệtBµi tËp 2 d) Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ ?* Phân tích tình cảm, cảm xúc . * Có phải là câu cảm thán không ? Vì sao ?THẢO LUẬN CAÂU CAÛM THAÙN* Các câu trên đều bộc lộ cảm xúc nhưng không có từ cảm thán nên không phải là câu cảm thán .Ngöõ VaênTieát 86Tiếng ViệtBµi tËp 2a) Là lời than thở của người nông dân dưới chế độ phong kiến.d) Sự ân hận của Dế Mèn trước cái chết thảm thương, oan ức của Dế Choắt.* Phân tích tình cảm, cảm xúc: CAÂU CAÛM THAÙN Ñaët 2 caâu  caûm thaùn : a. Tröôùc tình caûm cuûa moät ngöôøi thaân daønh cho mình. b. Khi nhìn thaáy maët trôøi moïc . Tình yêu mẹ dành cho con cao cả biết bao !b. Đẹp thay mặt trời buổi bình minh !Bµi tËp 3 CAÂU CAÛM THAÙNNgöõ VaênTieát 86Bµi tËp 4 / Củng cố Trình bày đặc điểm hình thức và chức năng của 3 kiểu câu : a/ Câu nghi vấn b/ Câu cầu khiến c/ Câu cảm thánCaâu nghi vaán _ Coù töø nghi vaán : Ai, gì , naøo, sao, bao nhieâu, baáy nhieâuaø, ö, haû, chöù, (coù) khoâng, (ñaõ)chöa) hoaëc coù töø hay (löïa choïn). _ Cuoái caâu coù daáu chaám hoûi . _ Duøng ñeå hoûi . Caâu caàu khieán:_ Coù töø caàu khieán : Haõy , ñöøng , chôù, ñi, thoâi, naøo, hoaëc duøng ngöõ ñieäu caàu khieán. _ Kết thúc câu bằng dấu chấm than(!). Neáu khoâng nhaán maïnh yù cầu khieán thì duøng daáu chaám(.)._ Dùng để yêu cầu, ra lệnh, sai khiến, khuyên bảo,Caâu caûm thaùn : Có từ cảm thán : Ôi, than ôi, hỡi ơi, chao ơi, trời ơi; thay, biết bao, xiết bao, biết chừng nào, Kết thúc câu bằng dấu chấm than (!). Dùng để bộc lộ trực tiếp tình cảm, cảm xúc. Dùng trong ngôn ngữ nói hay ngôn ngữ văn chương. * Chuẩn bị bài mới : Chuaån bò baøi Caâu traàn thuaät. + Ñoïc caùc ñoaïn trích SGK/45, chæ ra caùc caâu traàn thuaät, ñaëc ñieåm vaø hình thöùc cuûa caâu traàn thuaät. + Làm trước bài tập 1,2 SGK/47.Høöôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø :* Học bài cũ : Nắm vững nội dung bài học trong phần ghi nhớ.Làm hoàn chỉnh các bài tập.- Tập viết đoạn văn có câu cảm thán, câu nghi vấn và câu cầu khiến.Kính chuùc Thaày Coâvaø caùc emnhieàu söùc khoûe!