Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 42: Tiếng vọng trưa hè - Lê Ngọc Hưng

 lòngBuông vội xa quay chỉ đứt nửa chừngChị tôi đến ngọt ngào xoa nựng“ À nín chị thương!E tôi giỏi lắmƠ hời én liệng cò bayEm tôi khát sữa bú tayMẹ đi mót lúa chiều nay mẹ về”Năm dài tháng chậm lê thêTiễng võng dẻo dai nghiến mòn thân cộtMẹ cũng gầy theo chuỗi ngày chua xótGóa bụa nuôi con xuôi ngược tảo tầnChiếc võng rách lưng chắp nối bao lầnDây chuối, dây dừa quyến luyếnMười bảy tuổi đầu tôi theo kháng chiếnQua nhiều làng xóm thân yêuThương những mái nhà đạn xé lửa thiêuTiếng võng tản cư từng đêm ước vọngMang theo câu hát căm thùCháy bỏng mũi gươm đầu súngGiục giã chân tôi trên các nẻo đườngCho đến bây giờ lòng nặng nhớ thươngTôi bước bên này mái trời Tổ QuốcChắc phía trong kia núi chắn mây mờVừng trán mẹ tôi thêm những vết hằn cay cựcNhìn dấu cột mòn nhớ thằng con útBao năm tập kết chưa vềNơi đây tiếng võng trưa hèĐiểm nhịp bài ca cuộc sốngHay tiếng mẹ tôi băng ngàn vượt sóngGiục giã tôi trên các nẻo đườngTừng bước thêm gần mẹ yêu thương. Nguyên Hồ Thanh Hóa- Hè 19581. Em hiểu như thế nào là Liếp nứa, mái gồi ?AĐồ đan bằng gỗ, thành tấm để che chắn, gồi là lá tranh.BĐồ đan bằng tre, ken dày thành tấm dùng đểđể che chắn, gồi là lá cọ.CĐồ đan bằng mây, dày thành tấm, dùng để che chắngồi là lá cọ.DĐồ đan bằng tranh ,dày thành tấm ,để che chắn, gồilà lá chuối.Sai rồi!Đúng Sai rồi!Sai rồi! Tháp Nhạn- Thành phố Tuy Hoà –Phú Yên Núi Đá bia – Huyện Đông Hoà – Phú Yên Bến Xuân Hải – Thị xã Sông Cầu- Phú Yên Gành Đá dĩa – xã Xuân Hải- Huyện Tuy An- Phú Yên Đập Tam Giang- Tuy An- Phú Yên Chiếc võng Trường Sơn theo các chiến sĩ trên đường chiến đấu. Sông Ba- Phú Yên, bắt nguồn từ Gia Lai, Kon Tum chảy qua huyện Sơn Hòa, Sông Hinh, Tuy Hòa và đổ ra biển Đông tại cửa Đà Rằng.Tiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.Phải xa quê đi chiến đấu, nhà thơ đã nhớ về những gì ở quê nhà ?-Cánh đồng lúa trải nắng vàng-Hàng tre trùm mát ngõ-Liếp nứa, mái gồiNhớ bến đò, dòng sông Ba, -Cánh Đồng Dài TIẾNG VÕNG TRƯA HÈTrực rỡ đồng chim trải nắngTre trùm mát ngõ nhà aiTiếng võng trưa kẽo kẹt khoan thaiQuyện bước chân tôi trên đường công tácLiếp nứa, mái gồi ấp yêu tiếng hátNghe tình làng tha thiết mênh môngTôi còn nhớ con đò Phú Lộc, Phú NôngNhớ dòng sông Ba êm đềm trong mátNhớ cánh Đồng Dài nhớ hòn Nhạn ThápSen đầm Chùa Tổ ngát hươngNghe tiếng ru hời dìu dặt vấn vươngTôi nhớ lại thời xa xưa tấm béCũng những trưa hè nằm trong lòng mẹTai làu từng đoạn ca daoNhà thơ nhớ nhất là hình ảnh gì ở quê nhà ?-Cánh đồng lúa trải nắng vàng-Hàng tre trùm mát ngõ-Liếp nứa, mái gồiNhớ bến đò, dòng sông Ba, -Cánh Đồng DàiTiếng võng trưa hè cùng lời ruEm hãy tìm những câu thơ nói về tiếng võng trong nỗi nhớ của nhà thơ ?Tiếng võng tre kẽo kẹt khoan thai-Tiếng võng dẻo dai nghiến mòn thân cộtTiếng võng rách lưng chắp nối bao lầnDây chuối, dây dừa quyến luyến-Tiếng võng tản cư từng đêm ước vọngNơi đây tiếng võng trưa hèĐiểm nhịp bài ca cuộc sống. Tại sao trong nỗi nhớ của mình nhà thơ lại nhấn mạnh hình ảnh tiếng võng trưa hè nhất ?Vì tiếng võng đã gợi nhớ lại thời tấm bé, bên chị, bên mẹ hiền mà chị và mẹ là biểu hiện của gia đình làm cho nhà thơ Nhớ nhà, nhớ quêNỗi nhớ ấy của tác giả thể hiện được tình cảm gì với quê hương ?-Cánh đồng lúa trải nắng vàng-Hàng tre trùm mát ngõ-Liếp nứa, mái gồiNhớ bến đò, dòng sông Ba, -Cánh Đồng Dài-Tiếng võng trưa hè - Lời ru của mẹ và chịNỗi nhớ của nhà thơYêu quê hương,đất nướcTiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.Nhà thơ nhớ những cánh đồng chim trải nắng vàng, bóng tre trùm mát ngõ, nhớ bến đò, dòng sông Ba yêu thương, nhớ tiếng võng trưa hè kẽo kẹt với tiếng ru của mẹ hiền dìu dặt vấn vương. Nỗi nhớ ấy là biểu hiện của tình yêu quê hương, đất nước.Tiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.2. Hình ảnh quê hương Hình ảnh quê hươngcủa tác giả hiện lênnhư thế nào trong bàithơ ?Trực rỡ đồng chim trải nắngTre trùm mát ngõ nhà aiTiếng võng trưa kẽo kẹt khoan thaiQuyện bước chân tôi trên đường công tácLiếp nứa, mái gồi ấp yêu tiếng hátNghe tình làng tha thiết mênh môngTôi còn nhớ con đò Phú Lộc, Phú NôngNhớ dòng sông Ba êm đềm trong mátNhớ cánh Đồng Dài nhớ hòn Nhạn ThápSen đầm Chùa Tổ ngát hươngMười bảy tuổi đầu tôi theo kháng chiếnQua nhiều làng xóm thân yêuThương những mái nhà đạn xé, lửa thiêuTiếng võng tản cư từng đêm ước vọngMang theo câu hát căm thùCháy bỏng mũi gươm, đầu súngGiục giã chân tôi trên các nẻo đườngCho đến bây giờ lòng nặng nhớ thươngTôi bước bên này mái trời Tổ QuốcChắc phía trong kia núi chắn mây mờVừng trán mẹ tôi thêm những vết hằn cay cựcNhìn dấu cột mòn nhớ thằng con útBao năm tập kết chưa vềThanh bình,yênảQuê hương bị giặcđốt phá rất đau thương, đất nướcu ám, điêu tàn.Trực rỡ đồng chim trải nắngTre trùm mát ngõ nhà aiTiếng võng trưa kẽo kẹt khoan thaiQuyện bước chân tôi trên đường công tácLiếp nứa, mái gồi ấp yêu tiếng hátNghe tình làng tha thiết mênh môngTôi còn nhớ con đò Phú Lộc, Phú NôngNhớ dòng sông Ba êm đềm trong mátNhớ cánh Đồng Dài nhớ hòn Nhạn ThápSen đầm Chùa Tổ ngát hươngTiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.2. Hình ảnh quê hương Quê hương hiện lên trong nỗi nhớ của tác giả thật yên ả, thanh bình nhưng đã bị giặc tàn phá nặng nề.Nhà thơ đã có thái độ gì trước tình cảnh quê hương bị giặc tàn phá ? Quê hương bị đạn xé lửa thiêuMáy bay Mĩ đang rải chất độc màu da camXương người chết phơi cả trên câyTrực rỡ đồng chim trải nắngTre trùm mát ngõ nhà aiTiếng võng trưa kẽo kẹt khoan thaiQuyện bước chân tôi trên đường công tácLiếp nứa, mái gồi ấp yêu tiếng hátNghe tình làng tha thiết mênh môngTôi còn nhớ con đò Phú Lộc, Phú NôngNhớ dòng sông Ba êm đềm trong mátNhớ cánh Đồng Dài nhớ hòn Nhạn ThápSen đầm Chùa Tổ ngát hươngMười bảy tuổi đầu tôi theo kháng chiếnQua nhiều làng xóm thân yêuThương những mái nhà đạn xé, lửa thiêuTiếng võng tản cư từng đêm ước vọngMang theo câu hát căm thùCháy bỏng mũi gươm, đầu súngGiục giã chân tôi trên các nẻo đườngCho đến bây giờ lòng nặng nhớ thươngTôi bước bên này mái trời Tổ QuốcChắc phía trong kia núi chắn mây mờVừng trán mẹ tôi thêm những vết hằn cay cựcNhìn dấu cột mòn nhớ thằng con útBao năm tập kết chưa vềThanh bình,yênảQuê hương bị giặcđốt phá rất đau thương, đất nướcu ám, điêu tàn.Trực rỡ đồng chim trải nắngTre trùm mát ngõ nhà aiTiếng võng trưa kẽo kẹt khoan thaiQuyện bước chân tôi trên đường công tácLiếp nứa, mái gồi ấp yêu tiếng hátNghe tình làng tha thiết mênh môngTôi còn nhớ con đò Phú Lộc, Phú NôngNhớ dòng sông Ba êm đềm trong mátNhớ cánh Đồng Dài nhớ hòn Nhạn ThápSen đầm Chùa Tổ ngát hươngNhà thơ sục sôi căm hờn, cầm súng đi đánh giặc.Tiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.2. Hình ảnh quê hương 3. Hình ảnh mẹ hiền trong nỗinhớ của nhà thơ.Những câu thơ nào trong bài thơ nói về hình ảnh người mẹ hiền của tác giả ?Cũng những buổi trưa hè nằm trong lòng mẹTai làu từng đoạn ca dao.Vắng mẹ tôi vòi dãy lên khóc nũngVõng ôm tôi như giữ chặt vào lòng.Em tôi khát sữa bú tayMẹ đi mót lúa chiều nay mẹ vềTiếng võng dẻo dai nghiến mòn thân cộtMẹ cũng gầy theo chuỗi ngày chua xótGóa bụa nuôi con xuôi ngược tảo tầnNơi đây tiếng võng trưa hè Điểm nhịp bài ca cuộc sốngHay tiếng mẹ tôi băng ngàn vượt sóngGiục giã chân tôi trên các nẻo đường.Nhớ mẹ, nhà thơ đã nhớ về những kỉ niệm nào khi được ở bên mẹ ?-Sự chăm sóc dịu dàngCủa mẹ.-Sự đảm đang, cần cù với dáng mẹ gầy tần tảosớm hôm.Chính mẹ là động lựclớn để con chiến đấuchống quân thù.Tiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.2. Hình ảnh quê hương 3. Hình ảnh mẹ hiền trong nỗinhớ của nhà thơ.Nhà thơ nhớ sự chăm sóc dịu dàng của mẹ, nhớ sự đảm đang, cần cù với dáng mẹ gầy tần tảo sớm hôm. Hình ảnh mẹ là một nguồn sức mạnh lớn thôi thúc con trên đường hành quân.Tiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.2. Hình ảnh quê hương 3. Hình ảnh mẹ hiền trong nỗinhớ của nhà thơ.III. Tổng kếtQua các vấn đề đã phân tích, em hãy khái quát lại nội dung chính của bài thơ ?Tiết 42 TIẾNG VÕNG TRƯA HÈ ( Tặng mẹ kính yêu) Nguyên HồI.Đọc và tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm 2. Đọc và tìm hiểu chú thíchII. Tìm hiểu văn bản 1.Tình yêu quê hương, đất nước.2. Hình ảnh quê hương 3. Hình ảnh mẹ hiền trong nỗinhớ của nhà thơ.III. Tổng kếtBài thơ thể hiện nỗi nhớ quê hương tha thiết đến quặn lòng và tinh thần quyết tâm chiến đấu bảo vệ quê hương.IV.Luyện tập 1. Đọc thuộc một đoạn thơ em thích. 2. Chi tiết thơ nào xuyên suốt trong bài thơ biểu hiện nỗi nhớ quê hương của tác giả ? Phân tích chi tiết ấy ? CỦNG CỐ VÀ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC1. Nội dung chính của bài thơ Tiếng võng trưa hè là gì ?ANhớ cánh đồng chim của quê hương, nhớ mẹ giàBNhớ chị với điệu hát ru ngọt ngào, nhớ quê bị giặc tàn pháCNhớ thời tuổi thơ êm đềm bên dòng sông baDNhớ quê hương tha thiết đến quặn lòng và tinh thần chiến đấu bảo vệ quê hương.Sai rồiChọn lạiĐúng rồiChúc mừng bạn !BÀI SẮP HỌC: TỔNG KẾT TỪ VỰNGÔn lại các khái niệm: 	-từ đơn, từ phức - Thành ngữ, nghĩa của từ	- Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ	- Từ đồng âm, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa	- Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.	- Trường từ vựng2. Làm các bài tập sgk/122-126. Baøi hoïc ñeán ñaây laø heát. Xin cảm ôn quyù thaày coâ ñaõ tham gia döï giôø, cảm ôn taäp theå hoïc sinh lôùp 9D,E,G Tröôøng THCS Đồng Khởi.  GV: Leâ Ngoïc Höng