Bài giảng Ngữ văn tiết 161, 162: Bắc Sơn (Trích hồi bốn) - Nguyễn Huy Tưởng

BẮC SƠNTiết 161-162Nguyễn Huy Tưởng( Trích hồi bốn)Kiểm tra : Ở lớp 8, em đã học tác phẩm kịch của nhà văn nào ? Nói về vấn đề gì ? (Kịch trung đại)Bắc sơnTiết 161-162Nguyễn Huy Tưởng( Trích hồi bốn)Nhà văn Nguyễn Huy TưởngHoạt động 1 : Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm , - GV giới thiệu thêm.Hỏi: Em biết gì về thể loại kịch ?I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Nguyễn Huy Tưởng (1912 – 1960), quê Hà Nội.Là một trong những nhà văn chủ chốt của nền văn học cách mạng sau cách mạng tháng 8. - GV nhấn mạnh: tác phẩm kịch mang đậm tính chất anh hùng và không khí lịch sử.Và phương thức thể hiện thể loại2. Tác phẩm a) Kịch : là một trong ba loại hình văn hóa thuộc loại hình nghệ thuật sân khấu- Phương thức thể hiện : + Bằng ngôn ngữ trực tiếp (đối thoại, độc thoại) + Bằng cử chỉ, hành động nhân vật.- Thể loại : + Kịch hát (chèo, tuồng ) + Kịch thơ + Kịch nói (bi kịch, hài kịch, chính kịch)- Cấu trúc : Hồi, lớp (cảnh)b) Tóm tắt : (SGK – tr 206) Hoạt động 2 : Hướng dẫn đọc, thuật lại 4 lớp kịch trong vở kịch - GV hướng dẫn cách đọc, chỉ định HS đọc phân vai hai lớp kịch đầu.- GV tóm tắt 2 lớp còn lại.Hỏi: Hãy thuật lại diễn biến sự việc, hành động trong lớp kịch 3. Đọc, kể (thuật lại) trích đoạna) Đọcb) Kể Hoạt động 3 : Hướng dẫn phân tích nhân vật Thơm Hỏi: Hãy chỉ ra tình huống bất ngờ, gay cấn mà tác giả xây dựng trong các lớp kịch?(Khi Thái, cửu bị Ngọc truy đuổi chạy vào đúng nhà Thơm (Ngọc).Hỏi: Tình huống ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện xung đột và phát triển hành động kịch ?(Buộc nhân vật thơm phải có chuyển biến thái độ, dứt khoát đứng về phía cách mạng)Hỏi: Nhắc lại các nhân vật trong các lớp kịch ? Nhân vật nào là chính ?II. PHÂN TÍCH 1. Nhân vật Thơm- Hoàn cảnh : + Cha, em : hi sinh + Mẹ : bỏ đi- Còn một người thân duy nhất là Ngọc (chồng) + Sống an nhàn, được chồng chiều chuộng (sắm sửa, may mặc )- Tâm trạng : Luôn day dứt, ân hận về cha, mẹ.Hỏi: Hãy phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm ? (dựa theo gợi ý SGK).Hỏi: Đánh giá của em về hành động của Thơm ?Hỏi: Nhân vật Thơm đã biến chuyển gì trong lớp kịch này ?(Dứt khoát đứng về phía cách mạng).- Thái độ với chồng : + Băn khoăn, nghi ngờ chồng làm Việc gian + Tìm cách dò xét + Cố nín chút hi vọng về chồng - Hành động : + Che dấu Thái, Cửu (chiến sĩ cách mạng) ngay trong buồng của mình. Hỏi: Qua nhân vật Thơm, tác giả muốn khẳng định điều gì ?(Cuộc đấu tranh cách mạng ngay cả khi bị đàn áp khốc liệt, cách mạng cũng không thể bị tiêu diệt, vẫn có thể thức tỉnh quần chúng, cả với những người ở những vị trí trung gian như thơm)Hỏi: Nêu cảm nhận của em về nhân vật thơm ? + Khôn ngoan che mắt Ngọc để bảo vệ cho hai chiến sĩ cách mạng.=> Là người có bản chất trung thực, lòng tự trọng, nhận thức về cách mạng nên đã biến thái độ, đứng hẳn về phía cách mạng Hoạt động 4 : Hướng dẫn phân tích nhân vật Ngọc Hỏi: Bằng thủ pháp nào, tác giả đã dành cho nhân vật Ngọc bộc lộ bản chất của y? Đó là bản chất gì ? (qua ngôn ngữ, thái độ, hành động của nhân vật)Hỏi: Đánh giá và nêu cảm nhận của em về nhân vật này ?Hỏi: Những nét nổi rõ trong tình cảm Thái và Cửu là gì ?Hỏi: Em có nhận xét gì về nghệ thuật viết kịch của nguyễn Huy tưởng ? 2. Nhân vật Ngọc- Ham muốn địa vị, quyền lực, tiền tài -> làm tay sai cho giặc (Việt gian)=> Tên Việt gian bán nước đê tiện, đáng khinh, đáng ghét. 3. Nhân vật thái, Cửu (chiến sĩ cách mạng)- Thái : bình tĩnh, sáng suốt.- Cửu : hăng hái, nóng nảy=> Những chiến sĩ cách mạng kiên cường trung thành với tổ quốc, cách mạng, đất nước  Hoạt động 5 : Hướng dẫn tổng kết Hỏi: Nêu nét chính về nội dung, nghệ thuật của lớp kịch ?- HS đọc ghi nhớ (SGK) III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật : Cách tạo dựng tình huống sử dạng ngô ngữ đối thoại 2. Nội dung : Thể hiện diễn biến nội tâm nhân vật Thơm – người phụ nữ có chồng theo giặc – đứng hẳn về phía cách mạng Hoạt động 6 : Hướng dẫn luyện tập - GV yêu cầu HS luyện theo câu hỏi SGK. IV. LUYỆN TẬPĐọc phân vai đoạn trích C. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ Làm bài tập 2 phần luyện tập- Học kĩ bài, chú ý diễn biến nhân vật thơm- Chuẩn bị bài : Tổng kết văn học nước ngoài