Bài giảng Sinh học 7 bài 21: Đặc điểm chung và vai trò của ngành thân mềm

Bài 21:I- Đặc điểm chung: Một số động vật thân mềm Một số động vật thân mềm Ốc bươu (ốc bươu đen, ốc lác)Ốc bươu vàng- Mài ốc phẳng, đường vân mờ.- Mài ốc hơi gồ ghề, đường vân rõ.- Vỏ ốc có các đường vân, vỏ không bóng láng. Gần miệng ốc có 1 lỗ xoáy nhỏ và sâu.- Vỏ ốc nhẵn mịn, trơn bóng.Sò lôngSoø bieånMựcỐc móng tayHến Một số động vật thân mềm Mực nang khổng lồBạch tuộc biển sâu Một số động vật thân mềm Ốc sênSên biển Trai vòiỐc hươngBạch tuộc Một số động vật thân mềm Mực ống khổng lồ Qua những hình ảnh trên, em có nhận xét gì về sự đa dạng của ngành thân mềm? Số lượng: khoảng 70 nghìn loài Về kích thước: Ốc nước ngọt (ốc gạo, ốc rạ) chỉ nặng khoảng vài chục gam nhưng loài bạch tuộc Đại Tây Dương nặng tới 1 tấn.Về môi trường: Chúng phân bố ở độ cao hàng trăm mét (các loài ốc sên) đến các ao, hồ, sông, suối và biển cả, có loài ở dưới đáy biển sâu.Về tập tính: Chúng có hình thức sống: vùi lấp (trai, sò..), bò chậm chạp (các loài ốc), di chuyển tốc độ nhanh (mực nang, mực ống).ChânHình 21. Sơ đồ cấu tạo chung của đại diện thân mềmTraiỐc sênMùc2. Vỏ (hay mai) đá vôi3. Ống tiêu hóa 4. Khoang áo5. ĐầuBảng 1. Đặc điểm chung của ngành Thân mềm Đại diệnNơi sốngLối sốngKiểu vỏ đá vôiĐặc điểm cơ thểKhoang áo phát triểnThân mềmKhông p.đốt Phân đốt1. Trai sông 2. Sò3. Ốc sên4. Ốc vặn5. MựcNước ngọtVùi lấp2 mảnh vỏNước lợVùi lấpCạnBò chậm chạp1 vỏ xoắn ốcNước ngọtBiểnBơi nhanhVỏ tiêu giảmĐặc điểmBò chậm chạp1 vỏ xoắn ốcRút ra đặc điểm chung của ngành Thân mềm2 mảnh vỏQuan sát hình 21, thảo luận rồi đánh dấu () và điền cụm từ gợi ý vào bảng 1 cho phù hợpBài 21:I- Đặc điểm chung:- Thân .., không phân đốt.- Có vỏ .- Có  phát triển.- Hệ tiêu hóa phân hóa.- Cơ quan di chuyển thường đơn giản (riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực).- Thân mềm, không phân đốt.- Có vỏ đá vôi.- Có khoang áo phát triển.II- Vai trò:Thực phẩm cho ngườiHàu Ốc giác Ốc tỏi Bạch tuộcMựcSò huyếtỐc móng tayỐc hươngNghêuSò điệpThức ăn cho động vậtLàm đồ trang trí, trang sứcTrai SòLàm sạch môi trường nướcCó giá trị xuất khẩuMựcBào ngưSò huyếtNghêuHóa thạch một số vỏ sò, vỏ ốcCó giá trị về mặt địa chấtCó hại cho cây trồng Ốc sênỐc bươu vàngVật chủ trung gian truyền bệnh giun sánỐc gạoỐc mútsttÝ nghĩa thực tiễnTên đại diện thân mềm có ở địa phương1Làm thực phẩm cho người2Làm thức ăn cho động vật khác3Làm đồ trang sức4Làm vật trang trí5Làm sạch môi trường nước6Có hại cho cây trồng7Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán8Có giá trị xuất khẩu9Có giá trị về mặt địa chấtBảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềmMực, sò, hến, ốcSò, hến, ốc và trứng, ấu trùng của chúng Ngọc trai Vỏ ốc, vỏ trai, xà cừ Trai, sò, hàu, vẹmốc sên, ốc bươu vàngỐc mút, ốc gạo, ốc ruộngHóa thạch một số vỏ ốc, vỏ sòMực, bào ngư▼ Dựa vào kiến thức trong cả chương, liên hệ ở địa phương, chọn tên các đại diện thân mềm để ghi vào bảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm.Thân mềm có lợi : nuôi và phát triển để tăng số lượng, tạo điều kiện cho phát triển tốt, khai thác hợp lý tránh nguy cơ tuyệt chủng, lai tạo các giống mới.Chúng ta cần làm gì để phát triển các loài thân mềm có lợi?Chúng ta phải làm gì để tiêu diệt thân mềm có hại?Thân mềm có hại : biện pháp thủ công như phát động phong trào bắt và tiêu diệt, dùng thiên địch và thuốc hóa học diệt trừ (chú ý khi dùng)Thiên địch của ốc bươu vàng gồm rất nhiều loài như vịt, cá, cua, chim, rắn chuột và một số loài bò sát. Trứng của ốc bươu vàng bị tấn công bởi kiến lửa và một vài loài động vật khác nhưng không nhiều.. Bài 21:I- Đặc điểm chung:- Làm thực phẩm cho người.- Làm thức ăn cho động vật khác.- Đồ trang sức, vật trang trí.- Làm sạch môi trường nước.II- Vai trò:*Có lợi:- Có giá trị xuất khẩu.- Có giá trị về mặt địa chất.*Có hại:- Có hại cho cây trồng.- Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán.Vì sao lại xếp mực bơi nhanh cùng ngành với ốc sên bò chậm chạp?Mực và ốc sên có những đặc điểm chung giống nhau như: thân mềm, không phân đốt, có khoang áo phát triển, hệ tiêu hóa phân hóa.Ở các chợ địa phương em, có loài thân mềm nào được bán làm thực phẩm? Loài nào có giá trị xuất khẩu?Hướng dẫn về nhà Học bài. Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.Hoàn thành bảng trang 75, lệnh  trang 76 SGK- Chuẩn bị bài 22. Tôm sông