Bài giảng Sinh học 9 bài 52: Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Kiểm tra bài cũ:2- Phản xạ là gì ?1- Hãy chỉ ghi chú các thành phần cấu tạo của tai. Xác định Đâu là tai ngoài, tai giữa, tai trong ?1- vành tai 2 – Màng nhỉ 3- chuổi xương tai 4- Ống bán khuyên 5- ốc tai 6- dây TK thính giác 7- vòi tai 8- ống taiCẤU TẠO CỦA TAIPhản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích của môi trường thông qua hệ thần kinh PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNBÀI 52: BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNI. Phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện2.Đi n¾ng mÆt ®á gay, må h«i v· ra5.Con chim bÞ cung tªn b¾n tr­ît, sî cµnh cong3.Qua ng· t­ thÊy ®Ìn ®á véi dõng xe tr­íc v¹ch kÎNhưng ph¶n x¹ nµo lµ ®­îc hình thµnh trong ®êi sèng?X¸c ®Þnh ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn, ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn Chia ra lµm hai lo¹i ph¶n x¹: ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn vµ ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn4.Ch¼ng d¹i gi mµ ch¬i ®ïa víi löa1.Tay ch¹m ph¶i vËt nãng, rôt tay l¹i1, 23, 4, 5Những ph¶n x¹ nµo lµ tù nhiªn sinh ra ®· cã?LÊy thªm VD mçi lo¹i ph¶n x¹12543687H¾t h¬iNg¸pNgøaTËp viÕtBuån ngñ.. BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNI. Phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập.- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập rèn luyện.Thế nào là phản xạ không điều kiện, phản xạ có điều kiện? BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNPhản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiệnII. Sự hình thành phản xạ có điều kiện1. Hình thành phản xạ có điều kiệna) Thí nghiệm:PavlovVïng thÞ gi¸c ë thuú chÈm Ph¶n x¹ ®Þnh h­íng víi ¸nh ®Ìn.ThÝ nghiÖm cña Papl«pKhi bËt ®Ìn, tÝn hiÖu s¸ng qua m¾t kÝch thÝch lªn vïng thÞ gi¸c ë thuú chÈm vµ chã c¶m nhËn ®­îc ¸nh s¸ng. TuyÕn n­íc bätPh¶n x¹ tiÕt n­íc bät ®èi víi thøc ăn.ThÝ nghiÖm cña Papl«p- Khi cã thøc ăn vµo miÖng, tÝn hiÖu ®­îc truyÒn theo d©y thÇn kinh ®Õn trung khu ®iÒu khiÓn ë hµnh tuû h­ng phÊn, lµm tiÕt n­íc bät ®ång thêi trung khu ăn uèng ë vá n·o còng h­ng phÊn.Vïng ăn uèng ë vá n·oTrung khu tiÕt n­íc bätThÝ nghiÖm cña Papl«p BËt ®Ìn tr­íc, råi cho ăn. LÆp ®i lÆp l¹i qu¸ trình nµy nhiÒu lÇn, khi ®ã c¶ vïng thÞ gi¸c vµ vïng ăn uèng ®Òu ho¹t ®éng, ®­êng liªn hÖ t¹m thêi ®ang ®­îc hình thµnh.BËt ®Ìn råi cho ăn nhiÒu lÇn, ¸nh ®Ìn sÏ trë thµnh tÝn hiÖu cña ăn uèng.Đang hình thµnh ®­êng liªn hÖ t¹m thêi Khi ®­êng liªn hÖ t¹m thêi ®­îc hình thµnh thi ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn ®­îc thµnh lËp.Đ­êng liªn hÖ tam thêi ®· ®­îc hoµn thµnh.Ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn tiÕt n­íc bät víi ¸nh ®Ìn ®· ®­îc thiÕt lËp.ThÝ nghiÖm cña Papl«pVïng thÞ gi¸c ë thuú chÈm Ph¶n x¹ ®Þnh h­íng víi ¸nh ®Ìn.ThÝ nghiÖm cña Papl«pKhi bËt ®Ìn, tÝn hiÖu s¸ng qua m¾t kÝch thÝch lªn vïng thÞ gi¸c ë thuú chÈm vµ chã c¶m nhËn ®­îc ¸nh s¸ng. TuyÕn n­íc bätPh¶n x¹ tiÕt n­íc bät ®èi víi thøc ăn.ThÝ nghiÖm cña Papl«p- Khi cã thøc ăn vµo miÖng, tÝn hiÖu ®­îc truyÒn theo d©y thÇn kinh ®Õn trung khu ®iÒu khiÓn ë hµnh tuû h­ng phÊn, lµm tiÕt n­íc bät ®ång thêi trung khu ăn uèng ë vá n·o còng h­ng phÊn.Vïng ăn uèng ë vá n·oTrung khu tiÕt n­íc bätThÝ nghiÖm cña Papl«p BËt ®Ìn tr­íc, råi cho ăn. LÆp ®i lÆp l¹i qu¸ trình nµy nhiÒu lÇn, khi ®ã c¶ vïng thÞ gi¸c vµ vïng ăn uèng ®Òu ho¹t ®éng, ®­êng liªn hÖ t¹m thêi ®ang ®­îc hình thµnh.BËt ®Ìn råi cho ăn nhiÒu lÇn, ¸nh ®Ìn sÏ trë thµnh tÝn hiÖu cña ăn uèng.Đang hình thµnh ®­êng liªn hÖ t¹m thêi Khi ®­êng liªn hÖ t¹m thêi ®­îc hình thµnh thì ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn ®­îc thµnh lËp.Đ­êng liªn hÖ tam thêi ®· ®­îc hoµn thµnh.Ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn tiÕt n­íc bät víi ¸nh ®Ìn ®· ®­îc thiÕt lËp.ThÝ nghiÖm cña Papl«pTuyÕn n­íc bätTuyÕn n­íc bät BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNII. Sự hình thành phản xạ có điều kiện1. Hình thành phản xạ có điều kiệna) Thí nghiệm: (SGK)b) Cơ chế: Hình thành đường liên hệ tạm thời BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNII. Sự hình thành phản xạ có điều kiện1. Hình thành phản xạ có điều kiệnPhản xạ là gì?2. Ức chế phản xạ có điều kiện BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNII. Sự hình thành phản xạ có điều kiện1. Hình thành phản xạ có điều kiện2. Ức chế phản xạ có điều kiệnPhản xạ có điều kiện dễ mất đi nếu không được củng cố thường xuyên.Ức chế phản xạ có điều kiện có ý nghĩa gì?Em hiểu thế nào là ức chế phản xạ có điều kiện?III. So s¸nh c¸c tÝnh chÊt cña PXKĐK vµ PXCĐK.TÝnh chÊt cña ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖnTÝnh chÊt cña ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn1. Tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch t­¬ng øng hay kh«ng ®iÒu kiÖn1’. Tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch bÊt kú hay kÝch thÝch cã ®iÒu kiÖn (®· ®­îc kÕt hîp víi kÝch thÝch kh«ng ®iÒu kiÖn mét sè lÇn)2. BÈm sinh2’.3. 3’. DÔ mÊt khi kh«ng cñng cè4. Cã tÝnh chÊt di truyÒn, mang tÝnh chÊt chñng lo¹i4’.5. 5’. Sè l­îng kh«ng h¹n chÕ6. Cung ph¶n x¹ ®¬n gi¶n6’. Hinh thµnh ®­êng liªn hÖ t¹m thêi7. Trung ­¬ng n»m ë trô n·o,tuû sèng7’.BÒn vữngSè l­îng h¹n chÕCã tÝnh chÊt c¸ thÓ, kh«ng di truyÒnTrung ­¬ng n»m ë vá n·oĐ­îc hình thµnh trong ®êi sèngHãy phân biệt phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện?Phản xạ không điều kiệnPhản xạ có điều kiệnKhái niệmTính chấtÝ nghĩa BÀI 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆNI. Phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra đã có, không cần phải học tập.- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của quá trình học tập rèn luyện.III. So s¸nh c¸c tÝnh chÊt cña PXKĐK vµ PXCĐK.TÝnh chÊt cña ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖnTÝnh chÊt cña ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn1. Tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch t­¬ng øng hay kh«ng ®iÒu kiÖn1’. Tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch bÊt kú hay kÝch thÝch cã ®iÒu kiÖn (®· ®­îc kÕt hîp víi kÝch thÝch kh«ng ®iÒu kiÖn mét sè lÇn)2. BÈm sinh2’.3. 3’. DÔ mÊt khi kh«ng cñng cè4. Cã tÝnh chÊt di truyÒn, mang tÝnh chÊt chñng lo¹i4’.5. 5’. Sè l­îng kh«ng h¹n chÕ6. Cung ph¶n x¹ ®¬n gi¶n6’. Hinh thµnh ®­êng liªn hÖ t¹m thêi7. Trung ­¬ng n»m ë trô n·o,tuû sèng7’.BÒn vữngSè l­îng h¹n chÕCã tÝnh chÊt c¸ thÓ, kh«ng di truyÒnTrung ­¬ng n»m ë vá n·oĐ­îc hình thµnh trong ®êi sèngPhản xạ không điều kiệnPhản xạ có điều kiệnÝ nghĩaLà cơ sở của phản xạ có điều kiện+ Hình thµnh c¸c thãi quen vµ tËp qu¸n tèt ®èi víi con ng­êi. + жm b¶o sù thÝch nghi víi m«i tr­êng sèng vµ ®iÒu kiÖn sèng lu«n thay ®æiTRÒ CHƠI Ô CHỮNHIỀULẦNĂNUỐNGDITRUYỀNTẮCDẦNPAPLÔPBÂMSINHPHẢNXẠCÓĐIÊÙKIỆN12345678Số 1= 8 chữ cái Đây là việc phải làm lặp đi lặp lại để hình thành nên đường dây liên hệ tạm thời tạo PX có điều kiện.Số 2= 6 chữ cái- Đây là động tác lấy chất dinh dưỡng từ ngoài vào cơ thể.Số 3 = 8 chữ cái, Đây là một tính chất của PX có ĐK giúp cho các thế hệ luôn có phản xạ nầy.Số 4 = có 6 chữ cái đây là hiện tượng ức chế PX có ĐK nếu không được củng cố.Số 5 = có 6 chữ cái, Đây là tên của nhà bác học thực hiện thí nghiệm PX có ĐK tiết nước bọt ở chó.Số 6 = Có 7 chữ cái , Đây là từ chỉ tính chất vốn có từ khi mới sinh ra.Số 7 = có 6 chữ cái, Đây là cơ chế mà cơ thể trả lời các kích thích từ môi trường thông qua hệ thần kinh.Số 8 = có 10 chữ cái, Đây là loại phản xạ mà khi nghe kể món Chanh tươi chấm muối- chua ơi là chua thì ta tiết nhiều nước bọt.Câu khóa có 8 chữ cái. Đây là việc ta nên thực hiện để bảo đảm sức khỏe hoặc thực hiện để bỏ thói quen xấu.CÂU KHÓALUYỆN TẬPThời gianHẾT GiỜDặn dò:Học bài trong vở, trả lời các câu hỏi SGK. Xem trước bài 53 “ Hoạt động thần kinh cấp cao ở người”. Tìm các tư liệu có liên quan đến hoạt động thần kinh cấp cao.