Bài giảng Sinh học Khối 11 - Bài 26: Cảm ứng ở động vật (Bản chuẩn kiến thức)

B. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT 
Tieát 26 
Caûm öùng ôû ñoäng vaät 
I- Khái niệm cảm ứng ở ĐV: 
 VD1 : Khi trời rét , chim sẻ xù lông để giữ ấm cơ thể . 
VD2: Khi trời nóng chúng ta toát mồ hôi 
 Vậy cảm ứng ở ĐV là gì ? 
I- Khái niệm cảm ứng ở ĐV: 
 
1.Khái niệm : Là khả năng tiếp nhận và phản ứng lại kích thích của môi trường (trong và ngoài cơ thể )đảm bảo cho cơ thể sinh vật tồn tại và phát triển 
2. Phân biệt : 
- Cảm ứng ở thực vật thường diễn ra chậm 
Cảm ứng ở động vật thường diễn ra nhanh mức độ chinh xác của phản ứng tùy thuộc vào mức độ tổ chức hệ thần kinh 
Cảm ứng ở mọi cơ thể đã có tổ chức thần kinh đều được gọi là phản xạ 
Cảm ứng ở ĐV có gì khác với cảm ứng ở TV? 
VD: Cơ đùi ếch đã cắt rời khỏi cơ thể , khi ta kích thích thì cơ đùi này vẫn co. Sự co cơ đùi ếch trong trường hợp này có phải là phản xạ không ? Vì sao ? 
Không phải là PX chỉ Là tính cảm ứng của các TB cơ hoặc sợi TK 
II. Cảm ứng ở các nhóm động vật khác nhau: 
1.Ở động vật chưa có tổ chức thần kinh 
 Nêu đại diện của động vật chưa có tổ chức thần kinh ? 
Trùng đế giày 
Amip 
Trùng đế giày bơi tới chỗ có nhiều oxi , amip thu chân giả để tránh ánh sáng chói . 
Vậy : ĐV đơn bào (NSĐV) phản ứng lại các kích thích ntn ? 
1.Ở động vật chưa có tổ chức thần kinh 
- Cơ thể phản ứng bằng sự chuyển trạng thái co rút của chất nguyên sinh 
- Hình thức cảm ứng này được gọi là hướng động. 
- Phản ứng chậm thiếu chính xác 
2. Ở động vật có tổ chức thần kinh : 
a. Cảm ứng ở ĐV có hệ thần kinh dạng lưới 
Quan sát hình và nhận xét về tổ chức thần kinh của các đại diện trên ? 
TBTK 
TB biểu mô cơ 
TB cảm giác 
HTK dạng lưới của thuỷ tức 
- Dại diện : ( ngành ruột khoang ) 
- Tổ chức thần kinh bao gồm các tế thần kinh nằm rải rác trên cơ thể có nhánh liên hệ với các tế bào cảm giác, TB mô cơ và các tế bào gai tạo thành lưới 
 Hãy cho biết thuỷ tức sẽ phản ứng ntn nếu ta dùng một chiếc kim nhọn châm vào thân nó ? 
- Phản ứng toàn thân, nhanh nhưng chưa chính xác, tiêu tốn năng lượng 
b. Cảm ứng ở ĐV có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch 
Giun dẹp 
Đĩa 
Côn trùng 
Quan sát hình và nêu tổ chức hệ TK ở các đại diện trên ? 
- Thuộc ngành giun: Cấu tạo: cơ thể phân hóa thành đầu- đuôi , Các TBTK tập trung lại tạo thành hạch TK. Các hạch TK được nối với nhau bởi các dây TK và tạo thành chuỗi hạch TK , có não ở đầu từ đó phát đi 2 chuỗi hạch TK dọc theo chiều dài cơ thể . 
- Thần mềm, giáp xác, sâu bọ ( ĐVKXS) có dạng thần kinh hạch: Gồm hach não, hạch ngực, hạch bung. Trong đó hạch não phát triển và phân hóa, tiếp nhận KT điều khiển các hoạt động cơ thể chính xác hơn 
Cơ thể có phản ứng định khu , mỗi hạch thần kinh là một trung tâm điều khiển một vùng xác định trên cơ thể nên phản ứng chính xác hơn và tiêu tốn ít năng lượng hơn so với HTK dạng lưới . 
Tiến hoá trong hệ thần kinh 
HTK DẠNG LƯỚI 
HỆ TK DẠNG CHUỖI HẠCH 
HTK DẠNGỐNG 
CỦNG Cố: 
Trình bày sự tiến hóa của tổ chức TK ở các nhóm ĐV khác nhau ? 
So sánh hình thức cảm ứng cuả các ĐV có tổ chức TK khác nhau ? 
Về nhà : Nghiên cứu trước bài 27