Bài giảng Sinh học Khối 11 - Bài 26: Cảm ứng ở động vật (Bản hay)

KIỂM TRA BÀI CŨ 
Cột A 
Cột B 
Ứng động là : 
Hướng động là : 
Hiện tượng bắt mồi ở cây nắp ấm 
Cây trinh nữ cụp lá là : 
Nguyên nhân của hiện tượng hướng động là : 
ứng động không sinh trưởng . 
phản ứng của thực vật với kích thích không định hướng . 
sự phân bố Auxin không đồng đều ở 2 phía đối diện của cơ quan TV. 
phản ứng của TV với kích thích từ một hướng xác định . 
ứng động tiếp xúc và hoá ứng động . 
Ghép khái niệm , hiện tượng ở cột A với nội dung ở cột B 
PHẦN B: CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT 
Tiết 25 : Bài 26.CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
I . Khái niệm cảm ứng ở động vật . 
II . Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh 
III . Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh 
1 . Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới 
2 . Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch 
Chim Sẻ xù lông giúp giữ ấm cơ thể 
I/. Khái niệm cảm ứng ở động vật 
? Cảm ứng ở động vật là gì ? 
Khí hậu trở lạnh . 
Mèo nằm co rúm lại 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
Cảm ứng ở động vật là phản ứng trả lời lại các kích thích từ môi trường sống để tồn tại và phát triển 
I/. Khái niệm cảm ứng ở động vật 
Ánh sáng 
Trời lạnh 
?So sánh cách biểu hiện và tốc độ phản ứng giữa cảm ứng ở thực vật và cảm ứng ở động vật ? 
- Biểu hiện rõ hơn so với thực vật và tốc độ phản ứng nhanh hơn . 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
- Phản xạ là cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh . 
- Phản xạ được thực hiện nhờ cung phản xạ , gồm : 
 + Bộ phận tiếp nhận kích thích 
 + Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin 
 + Bộ phận thực hiện 
2 
1 
3 
Phản xạ là gì ? Cung phản xạ gồm những bộ phận nào ? 
Phản xạ 
Thụ quan ở da 
Hệ thần kinh 
Cơ co 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
II/. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh 
Trùng roi bơi tới nơi giàu ánh sáng . 
Trùng roi 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
Amíp 
II/. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh 
Amip tránh ánh sáng 
? Động vật đơn bào phản ứng với các kích thích như thế nào ? 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
II/. Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh 
 Đại diện : Động vật đơn bào . 
 Phản ứng : + Chuyển động cả cơ thể . 
Không bào co rút 
 + Co rút chất nguyên sinh . 
 - Ví dụ : Trùng đế giày bơi tới nơi giàu Ôxi  
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
1- Cảm ứng ở động vật có hệ thần 
 kinh lưới . 
? Nêu đặc điểm cấu tạo của hệ thần kinh lưới ? Hệ thần kinh dạng lưới có ở nhóm động vật nào ? 
III/. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh 
 Đại diện : Ngành ruột khoang . 
 Cấu tạo : 
 Các tế bào thần kinh mạng lưới tế bào thần kinh . 
Thuỷ tức 
 Kích thích  Luồng thông tin lan toả khắp mạng lưới  cả cơ thể co lại . 
 Hiệu quả : Phản ứng toàn thân , không chính xác , tốn nhiều năng lượng 
B 
A 
Sợi TK 
HTK dạng lưới 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
2- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch . 
III/. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh 
Hệ thần kinh dạng chuỗi ở giun dẹp 
Hệ thần kinh hạch ở côn trùng 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
 C¸c møc ®é 
§ Æc ® iÓm 
HÖ thÇn kinh chuçi 
HÖ thÇn kinh h¹ch 
Đại diện 
Cấu tạo 
Đặc điểm của sự cảm ứng 
 Giun , sán 
 Thân mền chân khớp 
 Các tế bào thần kinh  thành 2 chuỗi hạch thần kinh bụng . 
 Các yếu tố thần kinh  3 khối hạch : não , ngực bụng 
 Phản ứng định khu ở các hạch , thiếu chính xác 
 Phản ứng định khu ở khối hạch , chính xác hơn 
Phiếu học tập 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
Lệnh 1: Tại sao hệ thần kinh chuỗi hạch có thể trả lời cục bộ ( như co một chân ) khi bị kích thích ? 
Trả lời lệnh SGK 
Lệnh 2: Đánh dấu X vào ô trống cho ý không đúng về ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch 
* Trả lời lệnh 1: Do mỗi hạch đã trở thành một trung tâm điều khiển một vùng xác định của cơ thể . 
* Trả lời lệnh 2: Đáp án C không đúng . 
Từ đây rút ra những ưu điểm của hệ thần kinh dạng chuỗi hạch so với hệ thần kinh dạng lưới : 
- Số lượng tế bào thần kinh tăng lên 
 Các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau nên hình thành nhiều mối liên hệ với nhau do vậy mà tăng khả năng phối hợp hoạt động 
 Phản ứng chính xác hơn , tiết kiệm năng lượng 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
? Quan sát hình trên và trình bày sự tiến hoá của tổ chức thần kinh ở các nhóm động vật khác nhau ? 
Trùng roi 
Tiết 25: Bài 26. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT (T1) 
Co rút chất nguyên sinh hoặc chuyển động toàn cơ thể 
Phản ứng toàn thân , thiếu chính xác 
Ph ản ứng định khu ở các hạch , thiếu chính xác 
Ph ản ứng định khu ở khối hạch , chính xác hơn 
Hệ thần kinh có sự tập trung dần 
Chưa cơ hệ thần kinh ở động vật nguyên sinh 
Hệ thần kinh lưới : Các tế bào thần kinh nằm rải rác khắp cơ thể 
Hệ thần kinh chuỗi : Các tế bào thần kinh tập trung thành các hạch 
Hệ thần kinh hạch : Các tế bào thần kinh tập trung thành 3 khối hạch 
Củng cố : 
Chọn câu trả lời đúng nhất : 
Câu 1 : Cung phản xạ diễn ra theo trật tự nào ? 
Cơ , tuyến  Thụ thể hoặc cơ quan thụ cảmHệ thần kinh 
Thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm Cơ , tuyếnHệ thần kinh 
 Hệ thần kinhThụ thể hoặc cơ quan thụ cảmCơ , tuyến 
Thụ thể hoặc cơ quan thu cảmHệ thần kinhCơ,tuyến 
Câu 2: Ý nào không đúng đối với cảm ứng ở động vật đơn bào ? 
A. Tiêu tốn năng lượng . C. Co rút chất nguyên sinh . 
B. Chuyển động cả cơ thể D. Thông quan phản xạ 
D.Thụ thể hoặc cơ quan thu cảmHệ thần kinhCơ,tuyến 
D. Thông quan phản xạ 
Câu 3:Cơ thể động vật đã xuất hiện tổ chức thần kinh , nhưng đáp ứng không hoàn toàn chính xác bằng cách co rút toàn thân , xảy ra ở: 
 ruột khoang B. thân mềm 
C. giáp xác D. cá 
 A. ruột khoang 
Câu 4: Các dạng hệ thần kinh ở động vật , có chiều hướng tiến hoá theo trình tự : 
 chuỗi  hạch  lưới  ống 
 lưới  chuỗi  hạch  ống 
 lưới  hạch  ống  chuỗi 
 hạch  lưới  ống  chuỗi 
B. lưới  chuỗi  hạch  ống 
Bài tập về nhà : 
1- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa . 
2- Đọc mục em có biết . 
3- Đọc bài 27. 
Kích thích 
Toàn cơ thể co lại 
Kích thích