Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hoá vật chất (Bản đẹp)

CHƯƠNG III : CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
Kiểm tra bài cũ 
Câu 1 : Quan sát 3 hình vẽ sau và cho biết tế bào thực vật theo thứ tự hình (1), (2), (3) đư ợc đ ặt trong môi trường nào ? 
a. ư u trương - đẳng trương - nhược trương . 
b. Đ ẳng trương - nhược trương - ưu trương . 
c. Đ ẳng trương - ưu trương - nhược trương . 
(1) 
(2) 
(3) 
d. ư u trương - nhược trương - đẳng trương . 
Câu 2 : Quan sát 3 hình vẽ sau và cho biết tế bào hồng cầu theo thứ tự hình (1), (2), (3) đư ợc đ ặt trong môi trường nào ? 
a. ư u trương - đẳng trương - nhược trương . 
b. Đ ẳng trương - nhược trương - ưu trương . 
c. Đ ẳng trương - ưu trương - nhược trương . 
(1) 
(2) 
(3) 
d. ư u trương - nhược trương - đẳng trương . 
CHƯƠNG III : CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO 
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT 
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào 
Nõng vật nặng 
Chạy 
Vận chuyển chủ động 
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào 
1. Khái niệm năng lượng : 
- Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho kh ả năng sinh công . 
TN 
- Trạng thỏi của năng lượng : 
Thế năng 
Đ ộng năng 
Dạng năng lượng dự tr ữ, có tiềm năng sinh công . 
Dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công . 
Qỳa trỡnh quang hợp ở cõy xanh 
Mặt trời 
CHẤT HỮU CƠ 
QUANG HỢP 
Quang năng (đ ộng năng ) 
Hoá năng ( thế năng ) 
CO 2 
H 2 O 
ĐỘNG NĂNG 
ĐỘNG NĂNG 
THẾ NĂNG 
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào 
1. Khái niệm năng lượng : 
- Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho kh ả năng sinh công . 
TN 
- Trạng thỏi của năng lượng : 
Thế năng 
Đ ộng năng 
Dạng năng lượng dự tr ữ, có tiềm năng sinh công . 
Dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công . 
- Các dạng năng lượng trong tế bào : 
+Dạng năng lượng chủ yếu trong tế bào : 
Hóa năng 
ATP 
+ Có nhiều dạng năng lượng khác nhau :  nhiệt năng , đ iện năng , hóa năng , ... 
N ờu vớ dụ về cỏc dạng năng lượng trong tế bào ? 
2. ATP - đ ồng tiền năng lượng của tế bào : 
a. Cấu tạo của phân tử ATP ( ađenôzin triphôtphat ): 
Hai nhóm  phốtphat cao năng 
Đư ờng ribôz ơ 
Baz ơ nitơ 
Liên kết cao năng 
2. ATP - đ ồng tiền năng lượng của tế bào : 
a. Cấu tạo của phân tử ATP ( ađenôzin triphôtphat ): 
 - Baz ơ nitơ ađênin . 
 - Đư ờng ribôz ơ. 
 - 3 nhóm phốtphát . 
- 
- 
- 
Dễ bị phá vỡ 
2. ATP - đ ồng tiền năng lượng của tế bào : 
a. Cấu tạo: - ATP ( Ađenôzin triphôtphat ): 
 + Baz ơ nitơ ađênin . 
+Đư ờng ribôz ơ. 
+3 nhóm phốtphát . 
 -ATP là hợp chất cao năng : cú 2 nhúm photphat cuối cựng rất dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng . 
b. Sự chuyển đ ổi năng lượng của ATP trong tế bào . 
E 
ATP 
ADP 
P 
i 
Ađênozin đ iphốtphat 
ATP  ADP 
+ E ( năng lượng ) 
+ 
P 
i 
E 
ATP 
ADP 
P 
i 
Ađênozin đ iphốtphat 
Ađênozin triphốtphat 
ADP + 
P 
i 
+ E ( năng lượng ) 
 ATP 
2. ATP - đ ồng tiền năng lượng của tế bào : 
a. Cấu tạo: - ATP ( Ađenôzin triphôtphat ): 
 + Baz ơ nitơ ađênin . 
+Đư ờng ribôz ơ. 
+3 nhóm phốtphát . 
 -ATP là hợp chất cao năng : cú 2 nhúm photphat cuối cựng rất dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng . 
b. Sự chuyển đ ổi năng lượng của ATP trong tế bào . 
ATP ADP + 
P 
i 
+ E ( năng lượng ) 
ATP 
Tổng hợp các chất hóa học 
Vận chuyển các chất qua màng 
Sinh công cơ học 
P 
ADP 
c. Vai tr ũ của ATP trong tế bào : 
c. Vai tr ũ của ATP trong TB: 
 - Tổng hợp nên các chất hóa học cần thiết cho tế bào : 
- Vận chuyển các chất qua màng : vận chuyển chủ động 
- Sinh công cơ học : co cơ tim , cơ xương . 
II. Chuyển hóa vật chất 
1. Khái niệm chuyển hóa vật chất 
-Là tập hợp các phản ứng sinh hóa xảy ra bên trong tế bào giỳp tế bào thực hiện được cỏc đặc trưng của sự sống . 
- Chuyển hoỏ vật chất luụn đi kốm với chuyển hoỏ năng lượng 
 2. Quỏ trỡnh chuyển hoỏ năng lượng 
- Gồm 2 mặt : 
+ Đồng hoỏ : Tổng hợp cỏc chất hữu cơ phức tạp từ cỏc chất đơn giản , đồng thời với quỏ trỡnh tớch luỹ năng lượng trong liờn kết hoỏ học của chất hữu cơ 
 + Dị hoỏ : Phõn giải cỏc chất hữu cơ phức tạp thành cỏc chất đơn giản hơn , đồng thời với quỏ trỡnh giải phúng năng lượng ATP 
- Mối quan hệ giữa đồng hoỏ và dị hoỏ 
H ỡnh 13.2 . Quỏ trỡnh tổng hợp và phõn giải ATP 
Câu 1. Chọn câu tr ả lời đ úng nhất : Các trạng thái tồn tại của năng lượng là gì? 
a. Thế năng . 
b. Đ ộng năng . 
c. Hóa năng và quang năng . 
d. Cả a và b đ ều đ úng 
Câu 2. Chọn phương án đ úng . ATP là một phân tử quan trọng trong qu á trình trao đ ổi chất vỡ 
a. có các liên kết phôtphat cao năng . 
b. các liên kết phôtphat cao năng của nó rất dễ hình thành nhưng không dễ phá vỡ . 
c. dễ dàng thu đư ợc từ môi trường ngoài của cơ thể . 
d. nó vô cùng bền vững . 
Câu 3. Tại sao nói ATP là đ ồng tiền năng lượng của tế bào ? 
Tr ả lời 
Vì ATP có chứa 2 liên kết cao năng , có đ ặc đ iểm là mang nhiều năng lượng và các liên kết cao năng này dễ dàng bị phá vỡ để giải phóng năng lượng . Vì vậy ATP có kh ả năng cung cấp đủ năng lượng cho tất cả các hoạt đ ộng sống của tế bào nh ư: 
Sinh tổng hợp các chất , co cơ, dẫn truyền xung thần kinh , vận chuyển chủ đ ộng các chất qua màng . Người ta nói ATP là đ ồng tiền năng lượng ý nói nó là dạng năng lượng đư ợc tiêu dùng dễ dàng và thường xuyên nh ư tiền tệ vậy . 
Câu 3 Hãy chọn cụm từ phù hợp trong các cụm từ cho sẵn và đ iền vào chỗ trống thay cho các số 1,2,3... để hoàn chỉnh câu sau : 
Năng lượng đư ợc đ ịnh nghĩa là ............ Có hai dạng năng lượng là .............. Trong tế bào .......... trong các chất hữu cơ. Tế bào chuyển hóa năng lượng từ dạng thế năng tích lũy trong chất hữu cơ thành đ ộng năng ( ATP) để thực hiện ......... nh ư tổng hợp các chất , co cơ, hoạt tải , dẫn truyền ... 
a. Kh ả năng sinh công . 
b. Năng lượng đư ợc tích lũy ở dạng thế năng 
c. Thế năng và đ ộng năng . 
d. Các hoạt đ ộng sống . 
a. 
c. 
b. 
d. 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN! 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!