Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hoá vật chất (Chuẩn kiến thức)

sinh häc 10 
KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG 
VÀ CHUYỂN HĨA VẬT CHẤT 
KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG 
VÀ CHUYỂN HĨA VẬT CHẤT 
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào : 
1./ Khái niệm về năng lượng : 
Quan sát các hình ảnh sau và cho biết thế nào là năng lượng ? 
_ Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công . 
_ Cho ví dụ về sử dụng năng lượng trong tự nhiên mà em biết ? 
_ Trạng thái tồn tại của năng lượng ? 
_ Trạng thái của năng lượng : 
+ Động năng : 
_ Thế nào là động năng ? 
_ là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công . 
_ Thế nào là thế năng ? 
+ Thế năng : là lọai năng lượng dự trữ , có tiềm năng sinh ra công . 
_ Cho ví dụ ? 
_ Dạng năng lượng ? 
2./ Các dạng năng lượng trong tế bào : 
 _ Năng lượng trong tế bào tồn tại ở dạng : Hóa năng , nhiệt năng , điện năng ... 
 + Nhiệt năng : giữ ổn định nhiệt độ cho cơ thể , tế bào , không có khả năng sinh công . 
+ Hóa năng : năng lượng tiềm ẩn trong các liên kết hóa học , đặc biệt ATP . 
_ T rong cơ thể ( tế bào ) năng lượng ở dạng nào là chủ yếu ? 
 3. ATP : Đồng tiền năng lượng của tế bào : 
Quan sát cấu trúc sau 
Mô hình cấu trúc không gian của ATP 
_ ATP là gì ? Cấu trúc của ATP ? 
a/ Cấu tạo : 
 _ ATP là hợp chất cao năng gồm 3 thành phần : 
 + Bazơ nitơ Ađênin . 
+ Đường Ribôzơ 
 + 3 nhóm phôtphat . 
_ Tại sao ATP lại được coi là đồng tiền năng lượng ? 
 _ Liên kết giữa 2 nhóm phôtphat cuối cùng dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng 
_ Năng lượng ATP được sử dụng như thế nào trong tế bào ? Cho ví dụ minh họa ? 
 b/ Sử dụng năng lượng ATP trong tế bào : 
_ Tổng hợp nên chất hóa học cần thiết cho tế bào . 
 _ Vận chuyển các chất qua màng , đặc biệt là vận chuyển chủ động tiêu tốn nhiều năng lượng . 
_ Sinh công cơ học đặc biệt sự co cơ , họat động lao động . 
_ Prôtêin trong thức ăn được chuyển hóa như thế nào trong cơ thể và năng lượng sinh ra trong quá trình chuyển hóa sẽ được dùng vào việc gì ? 
=> Dị hoá cung cấp năng lượng cho quá trình đồng hoá va øcác hoạt động sống khác của tế bào . 
_ Từ nội dung vừa thảo luận trên em hãy cho biết : _ Thế nào là chuyển hóa vật chất ? 
 II. Chuyển hóa vật chất : 
* Khái niệm chuyển hóa vật chất : 
 _ Chuyển hóa vật chất là tập họp các phản ứng sinh hóa xảy ra bên trong tế bào . 
_ Bản chất của quá trình chuyển hóa vật chất ? 
 * Bản chất chuyển hóa vật chất : 
_ Bao gồm : + Đồng hóa : Tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản . 
 + Dị hóa : Phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản . 
 Dị hóa cung cấp năng lượng cho quá trình đồng hóa và các họat động sống khác của tế bào . 
_ Vai trò của quá trình chuyển hóa vật chất là gì ? 
* Vai trò : 
_ Giúp cho tế bào thực hiện các đặc tính đặc trưng khác của sự sống như sinh trưởng , phát triển , cảm ứng và sinh sản . 
 _ Chuyển hóa vật chất luôn kèm theo chuyển hóa năng lượng . 
_ Tóm lại sự chuyển hóa vật chất trong cơ thể sinh vật nhằm mục đích gì ? 
_ Nếu ăn quá nhiều thức ăn giàu năng lượng mà không được cơ thể sử dụng hết sẽ dẫn tới điều gì ? 
_ Để tránh hiện tượng nầy ta cần phải có biện pháp gì trong vấn đề ăn uống hàng ngày ? 
Củng cố : 
_ Thế nào là năng lượng ? 
_ Năng lượng được tích trữ trong tế bào dưới những dạng nào ? 
_ Năng lượng của tế bào được dự trữ trong các hợp chất nào ? 
_ Trình bày cấu trúc hóa học của phântử ATP ? 
 _ Nêu chức năng của ATP ? 
_ Giải thích khái niệm chuyển hóa vật chất ? 
Hướng dẫn học 
tập ở nhà 
 _ Học bài , trả lời các câu hỏi ở sách GK. Vẽ hình vào vở . 
_ Ôn tập kiến thức về Enzim . 
_ Đọc , tìm hiểu trươc bài “ Enzim và vai trò của Enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất .”