Bài giảng Sinh học Lớp 10 - Bài 5: Protein (Bản mới)

Chương trình sinh học 10 cơ bản . Chúc các em học sinh có một tiết học nhiều thú vị 
Kiểm tra bài cũ :  Hãy cho biết tên một vài loại đư ờng đơn và vai trò của nó ? 
đáp án 
Các loại đư ờng đơn 
Vai trò 
Hexôz ơ: - Glucôz ơ 
- Fructôz ơ 
 - Galactôz ơ 
Là nguồn cung cấp năng lượng cho tế bào và cơ thể(phổ biến nhất là Glucôz ơ) 
Pentôz ơ: - Ribôz ơ 
 -Đêô xiribôz ơ 
Tham gia cấu tạo nên axit nuclêic 
Tiết 5: PRÔTÊIN 
I. Cấu trúc của prôtêin 
- Prôtêin và nguyên tắc cấu tạo của nó ? 
- Đơn phân của prôtêin là gì? 
- Có bao nhiêu loại axit amin ? 
Prôtêin là 1 đại phân tử hữu cơ cấu tạo theo nguyên tắc đa phân , có khối lượng hàng trăm đ ến hàng triệu đ v.C 
- Đơn phân của pôtêin là axit amin , có khối lượng trung bình 110 đ v.C 
- Có hơn 20 loại axit amin . 
 Tính đa dạng và đ ặc thù của prôtêin : đư ợc quyết đ ịnh bởi số lượng , thành phần , trình tự sắp xếp của các axit amin 
1. Khái quát về prôtêin 
Công thức cấu tạo của axit amin 
	 Cấu tạo chung 
Mỗi axit amin đư ợc cấu tạo bởi mấy thành phần ? 
* Mỗi axit amin đư ợc cấu tạo gồm 3 thành phần : 
	- Một nhóm cacbôxil (-COOH) 
 - Một nhóm amin(-NH 2 ) 
 - Một gốc R, là một chuỗi mạch cacbon và để phân biệt các axit amin khác nhau . 
H 
COOH 
R 
NH 2 
C 
6 
Ví dụ : công thức cấu tạo của một số axit amin . 
Công thức cấu tạo của axit amin Alanine 
Công thức cấu tạo của axit amin Serine 
7 
2. Đ ặc đ iểm cấu trúc 
Quan sát hình và hãy cho biết prôtêin bậc 1 có cấu trúc nh ư thế nào ? 
Cấu trúc bậc một của prôtêin là do các axit amin liên kết với nhau bằng liên kết peptit thành chuỗi pôlipeptit . Đ ầu mạch pôlipeptit là nhóm amin(của axit amin thứ nhất ), cuối mạch là nhóm cacboxil ( của axit amin cuối cùng ) 
a. Cấu trúc bậc một 
Sự hình thành liên kết peptit 
Quan sát hình và hãy cho biết sự tạo thành liên kết peptit giữa 2 axit amin nh ư thế nào ? 
b, Cấu trúc bậc hai 
 Quan sát hình vẽ và cho biết prôtêin bậc 2 có cấu trúc nh ư thế nào ? 
 Chuỗi pôlipeptit co xoắn alpha hoặc gấp nếp Bêta tạo nên nhờ các liên kết hiđr ô giữa các axit amin với nhau . 
c,C ấu trúc bậc ba . 
Quan sát hình và cho biết prôtêin bậc 3 có cấu trúc nh ư thế nào ? 
Cấu trúc bậc ba là hình dạng của phân tử prôtêin trong không gian ba chiều , do xoắn bậc 2 cuộn nếp theo kiểu đ ặc trưng cho mỗi loại prôtêin . 
d, Cấu trúc bậc bốn . 
 Quan sát hình vẽ và cho biết cấu trúc bậc 4 của prôtêin nh ư thế nào ? 
 Hai hay nhiều chuỗi pôlipeptit khác nhau phối hợp tạo nên cấu trúc bậc bốn . 
Chú ý : Prôtêin có kh ả năng hồi tính và có thể bị biến tính dưới tác đ ộng của ngoại cảnh . 
Quan hệ giữa 4 bậc cấu trúc . 
 Quan sát hình vẽ , em có nhận xét gì? 
 Cấu trúc bậc thấp là cơ sở hình thành nên các bậc cấu trúc cao hơn . 
 ở mỗi cấu trúc thể hiện hoạt tính sinh học và sự khác nhau về chức năng của các loại Prôtêin . 
? 
II. Chức năng của prôtêin . 
Prôtêin có những chức năng quan trọng nh ư thế nào ? 
- Chức năng cấu trúc : 
 Prôtêin cấu trúc nên tế bào và cơ thể ( ví dụ sợi calôgen tham gia cấu tạo nên mô liên kết ) 
- Chức năng xúc tác : 
 Các enzym xúc tác các phản ứng trao đ ổi chất ( ví dụ prôtêaza,liaza ) 
- Chức năng đ iều hoà: 
 Prôtêin hoocmôn có chức năng đ iều hoà trao đ ổi chất ( ví dụ insulin đ iều hoà lượng đư ờng trong máu ) 
- Chức năng dự tr ữ: 
 Prôtêin dự tr ữ có chức năng dự tr ữ các axit amin ( ví dụ anbumin ) 
- Chức năng vận chuyển : 
 Ví dụ hêmôglôbin tham gia vận chuyển khí trong máu . 
- Chức năng bảo vệ ( kháng thể ). Ví dụ : Bạch cầu có kh ả năng tiêu diệt vi khuẩn trong cơ thể . 
- Chức năng thu nhận thông tin: 
 Ví dụ : Các thụ thể trong tế bào . 
Bài tập vận dụng : giải ô ch ữ 
Đ 
A 
P 
H 
â 
N 
h 
i 
đ 
r 
ô 
P 
ô 
l 
i 
p 
E 
p 
t 
i 
t 
k 
h 
á 
n 
g 
t 
h 
ể 
b 
ê 
t 
a 
A 
x 
i 
t 
a 
m 
i 
n 
E 
n 
z 
i 
m 
Câu 1. Có 6 ô ch ữ: prôtêin đư ợc cấu tạo theo nguyên tắc này 
Câu 2. Có 5 ô ch ữ: nguyên tố hoá học này liên kết với ôxi tạo thành nước . 
Câu 3. Có 10 ô ch ữ: tên của mạch do nhiều axit amin liên kết lại. 
Câu 4. Có 8 ô ch ữ: chất có bản chất prôtêin có tác dụng giúp cơ thể kháng bệnh . 
Câu 5. Có 4 ô ch ữ: tên gọi chỉ cấu trúc bậc 2 của prôtêin có dạng gấp nếp . 
Câu 6. Có 8 ô ch ữ: là đơn phân cấu tạo của prôtêin . 
Câu 7. Có 5 ô ch ữ: Prôtêin xúc tác các phản ứng sinh hoá có tên này . 
Hướng dẫn về nh à 
- Học và làm bài tập ở cuối bài học . 
- Tìm hiểu phần em có biết . 
- Nguyên cứu bài axit nuclêic cho tiết sau .