Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 23: Hướng động - Lê Thị Thu Nga

Giáo Viên :Lê Thị Thu Nga 
Trường TH Chuyên Kon Tum 
Chào mừng quí thầy cô 
tới dự giờ 
 11A6 
Khí hậu trở lạnh . 
Chim Sẻ xù lông giúp giữ 
ấm cơ thể . 
Cảm ứng là phản ứng của sinh vật đối với kích thích c ủa môi trường . 
Khả năng của thực vật phản ứng đối với kích thích gọi là tính cảm ứng ở thực vật . 
Chương II: CẢM ỨNG 
Khi có kích thích 
Lá cây xếp lại . 
A . CẢM Ứ NG Ở THỰC VẬT 
Thực vật sống trong môi trường và luôn chịu tác động của môi trường . Thực vật lại không tự di chuyển được . Vậy chúng đã làm như thế nào để có thể tồn tại và phát triển được trước những tác động của môi trường ? 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
I- CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
HƯỚNG ĐỘNG 
KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 
ĐẶC ĐIỂM CƠ CHẾ 
ỨNG DỤNG TRONG NÔNG NGHIỆP 
HƯỚNG ĐẤT 
HƯỚNG SÁNG 
HƯỚNG NƯỚC 
HƯỚNG HÓA 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
CÁC NHÓM BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
I- CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
Nhóm 1 
Nhóm 2 
Nhóm 2 
Hướng sáng 
Hướng đất 
- Rễ cây cong xuống đất . Ngọn cây vươn lên 
- Ngọn cây vươn về phía ánh sáng 
1 
2 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
Tính hướng đất ( hướng trọng lực ) 
AUXIN 
Thảo luận nhóm 
1.Tại sao rễ cây lại cong xuống đất còn ngọn cây lại hướng lên trên ? 
2 . So sánh hàm lượng auxin phân bố ở mặt trên và dưới của thân và rễ 
1- HƯỚNG ĐẤT 
Auxin Ýt 
Auxin nhiÒu 
Auxin Ýt 
AUXIN 
Auxin nhiÒu 
Axit abxixic nhiÒu 
Hướng động 
Kết quả thí nghiệm 
Đặc điểm - cơ chế 
-- Rễ cây cong xuống  hướng đất dương 
Ngọn cây cong lên  hướng đất âm dương 
1. Hướng đất 
Mặt dưới rễ có lượng auxin nhiều + axit abxixic nhiều  gây ức chế sự sinh trưởng . - Mặt trên rễ lượng auxin phù hợp kích thích sự phân chia lớn lên và kéo dài tế bào làm rễ cong xuống đất theo chiều trọng lực -> hướng đất dương 
Thân cây : ngược lại cong lên -> hướng đất âm 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
a 
c 
b 
d 
Thân 
Rễ 
a. 
c. 
b. 
d. 
Hình 23.3: Phản ứng sinh trưởng của cây đối với trọng lực 
a ,c: đối chứng:Cây được gắn vào máy hồi chuyển quay chậm để 
 triệt 
tiêu kích thích của trọng lực từ mọi phía . 
b,d : Thí nghiệm:Tác động của trọng lực lên thân và rễ . 
Thân uốn cong lên trên(hướng 
Trọng lực âm ) 
Rễ uốn cong xuống dưới 
( Hướng trọng lực dương ) 
Hướng sáng 
Hướng đất 
- Rễ cây cong xuống đất . Ngọn cây vươn lên 
- Ngọn cây vươn về phía ánh sáng 
1 
2 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
2- H ­íng S ¸ng 
 1.Tại sao ngọn cây lại cong hướng về phía ánh sáng ? 
 2. So sánh hàm lượng auxin phân bố trong thân ở phía có ánh sáng và phía tối ? 
 Auxin nhiÒu 
Auxin Ýt 
Thảo luận nhóm 
Auxin 
Hướng động 
Kết quả thí nghiệm 
Đặc điểm - cơ chế 
2.Hướng sáng 
- Ngọn cây vươn về phía ánh sáng 
Ngọn cây : auxin(AIA ) tập trung nhiều ở phía tối – kích thích sinh trưởng của tế bào --> làm cho tế bào dãn dài ra --> gây uốn cong ở thân non hướng vế phía ánh sáng 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
 Quan sát phim : nêu hiện tượng của rễ đối với sự có mặt của nước . 
3- Hướng nước 
Nước 
3. Hướng nước 
RÔ hướng về phía nguồn nước 
Rễ 
Hướng đất dương 
Hướng nước dương 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
Nhóm 3 
Hãy nhận xét sự sinh trưởng của cây khi có hóa chất từ một bên ? 
H óa chất 
Nhóm 4 
Dinh dưỡng 
4- Hướng hóa 
 So sánh sự khác nhau giữa hai chậu cây trồng trong đất ( hình 23.4) 
Bình đựng N,P,K 
Đất 
Bình đựng chất độc 
Hạt đậu nảymầm 
Hướng động 
Kết quả thí nghiệm 
Đặc điểm - cơ chế 
4.Hướng hóa 
Rễ hướng về phía chất dinh dưỡng , tránh xa các chất độc 
Rễ cây hướng về phía các chất khoáng cần thiết cho sự sống của tế bào 
 hướng hóa dương 
Rễ tránh xa các hóa chất độc gây hại đến cấu trúc tế bào 
 hướng hóa âm 
Hướng hóa 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
Hướng sáng 
Hướng đất 
Hướng nước 
Hướng hóa 
Rễ hướng về phía nguồn nước 
Ngọn cây vươn về phía ánh sáng 
Rễ cây cong xuống đất . Ngọn cây vươn lên 
Rễ hướng về phía chất dinh dưỡng , tránh xa chất độc 
 Các hiện tượng trên được gọi là gì ? 
Hướng động là gì?Thế nào là hướng động dương ? Hướng động âm ? 
II- Khái niệm tính hướng động 
 
- Hướng động là hình thức phản ứng của một bộ phận cây trước một tác nhân kích thích theo một hướng xác định . 
+ Khi vận động vế phía tác nhân kích thích gọi là hướng động dương 
+ Khi vận động tránh xa tác nhân kích thích gọi là hướng động âm 
III- VAI TRÒ CỦA HƯỚNG ĐỘNG TRONG ĐỜI SỐNG THỰC VẬT 
 Tính hướng động có vai trò gì trong đời sống của thực vật ? 
Giúp cây thích ứng với những biến động của điều kiện môi trường 
 
Đoạn phim này mô tả hình thức hướng động nào ? 
Hướng đất âm 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
Nhận xét sự sinh trưởng của cây khi có ánh sáng ? 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
Bài 23- HƯỚNG ĐỘNG 
MỜI CÁC EM XEM PHIM 
Đoạn phim mô tả và giải thích những loại hướng động nào ? 
Vận động hướngđộngcó các ứng dụng trong nông nghiệp như thế nào ? 
Hướng đất 
Hướng hóa 
Hướng sáng : 
Hướng nước 
Chú ý làm đất tơi xốp , thoáng khí . Đủ ẩm -> rễ sinh trưởng ăn sâu 
Nơi nào được tưới nước thì rễ phân bố đến đó -> tưới nước ở rãnh làm cho rễ vươn rộng , nước thấm sâu -> rễ ăn sâu 
Bón phân theo tán lá nơi có nhiều rễ phụ và lông hút.Bón gốc làm phát triển bộ rễ theo chiều sâu 
-> Khi trồng cây lưu ý bón phân nông cho cây rễ chùm , bón phân sâu cho cây rễ cọc 
Có thể trồng xen nhiều loại cây khác nhau -> chú ý mật độ từng loại cây 
CỦNG CỐ 
TIẾT 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Rễ cây hướng tới vùng đất ẩm thuộc kiểu hướng động nào ? 
Hướng sáng 
Hướng nước 
Hướng trọng lực 
Hướng tiếp xúc 
Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Vào rừng nhiệt đới ta gặp rất nhiều dây leo quấn quanh những cây gỗ lớn để vươn lên cao , đó là kết quả của : 
hướng sáng 
hướng tiếp xúc 
hướng trọng lực âm 
cả 3 loại trên 
Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Giải thích sự sinh trưởng của thân và rễ cây trong hình vẽ sau ? 
Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
sự sinh trưởng của cây non trong điều kiện chiếu sáng khác nhau dẫn tới : 
Cây mọc cong về phía ánh sáng lá màu xanh nhạt 
Cây mọc thẳng đều lá màu xanh lục 
Cây mọc vống lên lá màu vàng úa 
Cây sinh trưởng không giống nhau 
Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Kể tên một số thực vật có tính hướng tiếp xúc ? 
 Mướp , bầu bí,dưa leo,nho,cây củ từ , đậu cô ve,dây tơ hồng,dây ông lão ... 
Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Giải thích tại sao cây mọc ở sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường ? 
 Cây mọc sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường để có nhiều ánh sáng hơn . Đây là đặc điểm của tính hướng sáng của cây,giúp cây tìm đến nguồn sáng để quang hợp . 
 Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Tính hướng nước của rễ cây là : 
hướng trọng lực 
hướng nước dương 
hướng nước âm 
cả 3 loại trên đều sai 
 Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Hãy nêu vai trò của hướng trọng lực trong đời sống của cây ? 
 Đảm bảo cho rễ cây mọc vào đất , để giữ cây và để hút nước cùng các chất khoáng có trong đất . 
Tiết 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Hãy xác định các kiểu hướng động ở các hình vẽ sau và giải thích cơ chế các kiểu trên ? 
Hướng trọng lực 
Hướng sáng 
Hướng tiếp xúc 
10 
 Hoạt động nối tiếp  
	 HS chuẩn bị bài 24: Ứng động . 
	 - So s ánh tìm sự khác biệt trong phản ứng hướng sáng của cây và sự vận động nở hoa ? 
	- Quan s át và cho biết hiện tượng gì xảy ra khi va chạm vào cây trinh nữ ? 
	- T ìm hiểu vai trò của ứng động đối với đời sống của thực vật . 
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT! 
Nước 
Hóa chất 
Ánh sáng 
Trọng lực 
	 Cảm ứng của cây non đối với điều kiện chiếu sáng . 
Ánh sáng 
Trong tối 
Ánh sáng 
1 
2 
3 
	 Chậu 1: ở điều kiện chiếu sáng từ một hướng , 
thân cây non sinh trưởng hướng về nguồn sáng . 
	 Chậu 2: khi không có nguồn sáng , 
	 cây non mọc vống lên và có màu vàng úa . 
	 Chậu 3: ở điều kiện chiếu sáng từ mọi hướng , 
cây non mọc thẳng , cây khỏe , lá có màu xanh lục . 
	 Kết luận : ở các điều kiện chiếu sáng khác 
nhau , cây non có phản ứng sinh trưởng rất khác nhau . 
Hướng tiếp xúc 
Hướng trọng lực (+) 
Hướng sáng (+) 
Hướng trọng lực ( ─ ) 
C 
B 
D 
A 
 Hãy sắp xếp các H/ A, B, C, D tương ứng với các kiểu hướng động cho phù hợp . 
Chú ý làm đất tơi xốp , thoáng khí . Đủ ẩm -> rễ sinh trưởng ăn sâu 
Cung cÊp ®ñ n­íc cho c©y -- > tưới nước ở rãnh làm cho rễ vươn rộng , nước thấm sâu -> rễ ăn sâu 
Có thể trồng xen nhiều loại cây khác nhau -> chú ý mật độ từng loại cây