Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 23: Hướng động - Nghiêm Mạnh Thắng

Líp 11C1 xin chµo mõng 
c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
A- CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT 
Tiết 22. HƯỚNG ĐỘNG 
CHƯƠNG II: CẢM ỨNG 
I. Kh¸i niÖm 
II. C¸c kiÓu h­íng ® éng 
III. Vai trß h­íng ® éng trong ® êi sèng Th ực vật 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
I. KHÁI NIỆM 
- Khái niệm: 
- Hướng động dương: 
- Hướng động âm: 
- Đặc điểm: 
Các em hãy quan sát một số hình ảnh sau: 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Hướng đất 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Ánh sáng 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
¸ nh s¸ng 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Nước 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
 Phân bón 
 arsenat 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Hướng tiếp xúc 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
I. KHÁI NIỆM 
 Là hình thức phản ứng của một bộ phận của cây trước một tác nhân kích thích theo một hướng xác định. 
 vận động về phía tác nhân kích thích. Ví dụ: Rễ cây hướng đất dương. 
 vận động tránh xa tác nhân kích thích. Ví dụ: ngọn cây hướng đất âm. 
 diễn ra tương đối chậm, được điều tiết nhờ hoạt động của hoocmôn thực vật và sự tham gia của nhân tố bên ngoài thuận lợi cho các vận động đó. 
- Khái niệm: 
- Hướng động dương: 
- Hướng động âm: 
- Đặc điểm: 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
1. H ướng đất (hướng trọng lực) 
- Thí nghiệm: 
- Hiện tượng: 
- Giải thích: 
rễ hướng xuống đất, thân hướng lên trời. 
+ Rễ : hướng đất dương theo chiều lực hút của trọng lực TĐ. 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
H­íng träng lùc 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
* Điện tích phân bố không đều: 
Mặt dưới của rễ mang điện tích + 
Mặt trên của rễ mang điện tích - 
Tạo nên sự sai biệt về hiệu điện thế (vài mV) 
rễ quay xuống 
* Hạt tinh bột luôn dồn về phía đáy mỗi tế bào , sức trương nước lớn khiến khối lượng mặt dưới mỗi tế bào nặng hơn. 
rễ quay xuống 
 * Nồng độ auxin phân bố không đều ở 2 mặt rễ: 
rễ quay xuống 
Mặt dưới: quá nhiều auxin và axit abxixic gây ức chế sinh trưởng tế bào. 
Mặt trên: lượng auxin thích hợp kích thích sinh trưởng tb 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Nếu loại bỏ tác động của trọng lực với thí nghiệm chậu đựng cây sống nằm song song với mặt đất và quay chậm đều thì rễ và chồi ngọn của cây cũng sẽ nằm song song với mặt đất . 
+ Chồi ngọn : hướng đất âm do mặt dưới có nhiều auxin hơn thúc đẩy sự kéo dài tế bào chồi ngọn quay lên . 
1 
2 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
2. H ướng sáng 
Thí nghiệm: 
Hiện tượng: 
Giải thích: 
Ngọn cây luôn quay về hướng ánh sáng (hướng sáng dương), rễ cây hướng sáng âm. . 
 Ở chồi ngọn phía tối lượng auxin nhiều kích thích sinh trưởng tế bào, gây uốn cong thân non. 
 Ánh sáng là nhân tố cần cho cây hấp thụ, chồi và lá cây hướng về phía ánh sáng do auxin chuyển về phía đối diện với chiếu sáng duy trì cho quá trình quang hợp. 
Ánh sáng 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
auxin 
¸ nh s¸ng 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
AIA được xâm nhập vào thành tế bào làm đứt các vách ngang của xenlulôzơ làm cho tế bào dãn dài ra. 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Ánh sáng 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
3. Hướng nước 
Nước 
 + Rễ cây có tính hướng đất dương và hướng nước nước dương. 
 + Nước cần cho hoạt động sống của cây. 
- Thí nghiệm 
- Kết luận 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
4. Hướng hoá 
- Rễ cây hướng về phía các chất khoáng cần thiết cho sự sống của tế bào  hướng hóa dương 
 Rễ tránh xa các hóa chất độc gây hại đến cấu trúc tế bào 
 hướng hóa âm 
- Thí nghiệm 
- Kết luận 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
 Phân bón 
 arsenat 
(Chất độc) 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Ngoài ra, thực vật còn có tính hướng tiếp xúc, tính hướng nhiệt 
Minh họa về tính hướng tiếp xúc ở thực vật 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
+ Tưới nước 
- Vai trò: 
- Giúp cây thích ứng với sự biến động của môi trường 
- Các biện pháp canh tác nâng cao năng suất : 
+ Bón phân 
+ Cách trồng cây 
III. VAI TRÒ HƯỚNG ĐỘNG TRONG ĐỜI SỐNG THỰC VẬT 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
CỦNG CỐ 
Các kiểu hướng động 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
H­íng träng lùc 
Hoá chất độc 
Ph©n bãn 
H­íng ho¸ 
Nước 
5 
H­íng n­íc 
Hướng tiếp xúc 
H­íng s¸ng 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Hướng tiếp xúc 
Hướng trọng lực (+) 
Hướng sáng (+) 
Hướng trọng lực ( ─ ) 
C 
B 
D 
A 
Hãy sắp xếp các Hình A, B, C, D tương ứng với các kiểu hướng động cho phù hợp . 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Kh¸i niÖm 
T¸c nh©n 
§ Æc ® iÓm 
Vai trß 
H­íng s¸ng 
H­íng träng lùc 
H­íng ho¸ 
H­íng n­íc 
H­íng tiÕp xóc 
Ph¶n øng sinh tr­ëng cña TV víi kÝch thÝch ¸ nh s¸ng 
¸ nh s¸ng 
Th©n : h­íng s¸ng d­¬ng 
RÔ: h­íng s¸ng ©m 
Gióp c©y t×m nguån s¸ng ®Ó quang hîp 
Ph¶n øng sinh tr­ëng cña c©y ® èi víi sù kÝch thÝch tõ 1 phÝa cña träng lùc 
Träng lùc 
Th©n ; H­íng träng lùc ©m 
RÔ : H­íng träng lùc d­¬ng 
B¶o ®¶m sù ph¸t triÓn cña bé rÔ 
Ph¶n øng sinh tr­ëng cña c©y ® èi víi c¸c hîp chÊi ho¸ häc 
C¸c ho¸ chÊt 
RÔ sinh tr­ëng vÒ h­íng cã ch©t dinh d­ìng,tr¸nh xa ho¸ chÊt g©y ® éc 
RÔ h­íng tíi nguån ph©n bãn vµ chÊt dinh d­ìng 
Ph¶n øng sinh tr­ëng cña rÔ h­íng tíi nguån n­íc 
N­íc 
RÔ c©y sinh tr­ëng m¹nh vÒ phÝa cã nguån n­íc 
Thùc hiÖn trao ® æi n­íc 
Ph¶n øng sinh tr­ëng cña c©y ® èi víi sù tiÕp xóc 
GÝa thÓ tiÕp xóc 
Tua cuèn v­¬n th¼ng ® Õn khi tiÕp xóc víi gi ¸ thÓ th × quÊn quanh gi ¸ thÓ 
C©y leo v­¬n lªn cao 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 
Xin chào quý thầy cô giáo và các em 
GV: NGHIÊM MẠNH THẮNG 
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3