Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 28: Điện thế nghỉ (Bản chuẩn kiến thức)

Mọi tế bào trong cơ thể đều có khả năng hưng phấn 
Hưng phấn là sự biến đổi lí hoá xảy ra trong tế bào khi bị kích thích 
Một chỉ số quan trong đánh giá TB, mô hưng phấn hay không hưng phấn là điện TB 
Bài 28. Điện thế nghỉ 
I. KHÁI NIỆM ĐIỆN THẾ NGHỈ 
Điện cực 1 
Điện cực 2 
Điện kế 
Sợi thần kinh 
NƠRON 
Chứng tỏ có sự chênh lệch điện thế giữa 2 bên màng TB: bên trong màng mang điện âm (-) so với phía bên ngoài màng mang điện dương (+) 
 Khái niệm : Điện thế nghỉ là sự chênh lệch điện thế giữa hai bên màng tế bào khi tế bào không bị kích thích, phía bên trong màng mang điện âm so với phía bên ngoài màng mang điện dương. 
 Sự chênh lệch điện thế giữa 2 bên màng bằng 70mV 
 Dấu (-) trước các trị số ĐTN để chỉ phía trong màng mang điện âm so với phía ngoài màng mang điện dương 
I. KHÁI NIỆM ĐIỆN THẾ NGHỈ 
 ĐTN ở TB thần kinh khổng lồ của mực ống là -70mV nghĩa là : 
II. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH ĐTN 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
CỔNG K + 
CỔNG Na + 
MÀNG 
TB 
+ 
+ 
K + 
Na + 
Điện tích âm 
Ion 
Trong TB (mM) 
ngoài TB (mM) 
K + 
150 
 5 
Na + 
15 
150 
Bên trong TB 
Bên ngoài TB 
Sự phân bố không đồng đều  sự di chuyển của các ion 
Tính thấm chọn lọc của màng 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- - - - - - - - - - - - - - - - - 
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
Nếu K + cứ đi ra ngoài màng TB mãi thì sau 1 thời gian nồng độ K + ở bên trong và bên ngoài như thế nào? Điều đó dẫn tới hậu quả gì? 
NGOÀI TB 
TRONG TB 
K + 
K + 
MÀNG TB 
Nếu K + cứ đi ra ngoài màng TB mãi thì sau 1 thời gian nồng độ K + ở bên trong và bên ngoài như thế nào? Điều đó dẫn tới hậu quả gì? 
- - - - - - - - - - - - - - - - - 
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + 
ATP 
ADP 
K + 
TB đã khắc phục điều đó ra sao? 
BƠM Na-k 
NGOÀI TB 
TRONG TB 
K + 
MÀNG TB 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
K + 
Sự phân bố không đồng đều  sự di chuyển của các ion 
Tính thấm chọn lọc của màng 
Bơm Na-K 
II. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ 
3. . 
. 
2. . 
Sự phân bố ion và sự di chuyển ion qua màng tế bào 
Tính thấm của màng tế bào đối với ion 
Hoạt động của bơm Na – K 
Yếu tố 
Vai trò 
Sự phân bố ion ở 2 bên màng và sự di chuyển của ion qua màng TB 
Tính thấm chọn lọc của màng TB đối với ion 
Bơm Na-K 
II. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH ĐIỆN THẾ NGHỈ 
Phân bố không đồng đều (ghi số liệu cụ thể) => sự di chuyển ion qua màng TB 
Cổng K + mở cho các ion K + di chuyển từ trong  ngoài TB và nằm sát màng TB làm cho mặt ngoài tích điện dương so với mặt trong TB 
Cổng Na+ đóng 
Vận chuyển K + từ bên ngoài trả vào bên trong màng TB giúp duy trì nồng độ K + bên trong TB luôn cao hơn bên ngoài TB (giúp duy trì ĐTN) 
TIÊU TỐN ATP 
AI LÀ NGƯỜI ĐẦU TIÊN PHÁT HIỆN RA ĐIỆN SINH HỌC 
	Cách đây hơn 200 năm, vợ của giáo sư giải phẫu L. Ganvani ở trường Đại học Bologna, Italia mua 1 số chân ếch còn tươi về nấu ăn. Bà dùng các móc bằng đồng cắm vào chân ếch và treo lên các xà ngang sắt ở ban công. Bà bỗng giật mình kinh sợ khi nhìn thấy những chiếc chân ếch đã bị cắt rời thỉnh thoảng lại co giật như bị ma ám mỗi khi chúng chạm vào xà ngang sắt. 
	Giáo sư Ganvani đã tiến hành rất nhiều thí nghiệm để chứng minh các tổ chức sống có điện