Bài giảng Sinh học Lớp 11 - Bài 31: Tập tính ở động vật (Bản chuẩn kiến thức)

Bài 30 
TẬP TÍNH 
TẬP TÍNH LÀ GÌ ? 
PHÂN LOẠI TẬP TÍNH 
CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH 
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ ? 
1. Hiện tượng 
Quan sát 
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ ? 
Nhện giăng tơ 
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ ? 
Chó làm xiếc . và chơi thể thao 
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ? 
Tập tính động vật là chuỗi phản ứng trả lời các kích thích của môi trường 
1. Định nghĩa 
I. TẬP TÍNH LÀ GÌ ? 
Tập tính có ý nghĩa gì đối với động vật ? 
2. Ý nghĩa 
Giúp động vật thích nghi với môi trường sống và tồn tại , phát triển 
II. CÁC LOẠI TẬP TÍNH 
Tập tính bẩm sinh 
Tập tính học được 
Tập tính gồm những loại nào ? 
( Tập tính thứ sinh ) 
II. CÁC LOẠI TẬP TÍNH 
Hoàn thành phiếu học tập sau 
Loại tập tính 
Khái niệm 
Tính chất 
Ví dụ 
Tập tính bẩm sinh 
Tập tính học được 
Là hoạt động cơ bản sinh ra đã có 
Bẩm sinh , di truyền , đặc trưng cho loài do gen quy định 
Là tập tính được hình thành trong quá trình sống thông qua học tập và rút kinh nghiệm 
Không bền vững , dễ thay đổi 
- Nhện giăng tơ 
- Ong làm tổ 
- Khỉ dùng que bắt mồi 
- Beo rình mồ i 
Bẩm sinh 
Khỉ dùng que bắt mối -> tập tính học được 
Vừa do bẩm sinh,vừa do học được 
Các bạn hãy trả lời câu hỏi SGK/125 
Tò vò cái con lớn lên tự đào hố và đẻ trứng là 
Chuồn chuồn bay thấp thì mưa,bay cao thì nắng,bay vừa thì râm là 
Khi thấy đèn giao thông chuyển màu đỏ thì người tham gia giao thông dừng lại là 
bẩm sinh 
bẩm sinh 
học được 
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH 
 Cơ sở của tập tính là một chuỗi các phản xạ . 
 Các phản xạ được thực hiện qua cung phản xạ 
Cơ quan thụ cảm 
Hệ thần kinh 
( cơ quan phân tích ) 
Cơ quan thực hiện 
Kích thích ngoài 
Hoặc trong 
Hành động 
Sơ đồ cơ sở thần kinh của tập tính 
Khi số lượng các xináp trong cung phản xạ tăng lên thì mức độ phức tạp của tập tính cũng tăng lên 
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH 
Có mấy loại phản xạ ? 
Vậy tập tính bẩm sinh thuộc loại phản xạ nào ? Có đặc điểm gì ? 
Có hai loại là : phản xạ có điều kiện và phản xạ không điều kiện 
III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP TÍNH 
 Các tập tính bẩm sinh là một chuỗi phản xạ không điều kiện mà trình tự của chúng trong hệ thần kinh đã được gen quy định sẵn từ khi sinh ra ( do kiểu gen quy định ) → th ường bền vững , không thay đổi . 
Tập tính học được thuộc loại phản xạ nào ? Có đặc điểm gì ? 
Tập tính học được là chuỗi phản xạ có điều kiện . Quá trình hình thành tập tính là quá trình hình thành các mối liên hệ mới giữa các nơron -> cơ sở giải thích tập tính học được có thể thay đổi . 
Sự hình thành tập tính học được ở động vật phụ thuộc vào mức độ tiến hóa của hệ thần kinh ( mức độ tổ chức hệ thần kinh đơn giản hay phức tạp ) và tuổi thọ của chúng . 
Một số tập tính của động vật như tập tính sinh sản,ngủ đông là kết quả phối hợp hoạt động của hệ thần kinh và hệ nội tiết . 
Ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch , các tập tính của chúng hầu hết là tập tính bẩm sinh , tại sao ? 
 Ở động vật có tổ chức bậc thấp , các tập tính của chúng đều là bẩm sinh vì : 
+ Hệ thần kinh có cấu tạo đơn giản 
+ Số lượng tế bào thần kinh không nhiều → Khả năng học tập rất thấp , việc học tập và rút kinh nghiệm rất khó khăn 
+ Tuổi thọ rất ngắn không có nhiều thời gian cho việc học tập 
Tại sao người và động vật có hệ thần kinh phát triển có nhiều tập tính học được ? 
Động vật đặc biệt là người có hệ thần kinh phát triển thường có tuổi thọ dài cho phép động vật thành lập nhiều phản xạ co điều kiện , hoàn thành các tập tính phức tạp thích ứng với điều kiện sống rất thuận lợi cho việc học tập và rút kinh nghiệm 
CỦNG CỐ 
Câu 1: Tập tính bẩm sinh ở động vật không có đặc điểm : 
A. Sinh ra đã có , không cần học hỏi 
B. Mang tính bản năng 
C. Có thể thay đổi theo hoàn cảnh sống 
D. Được quyết định bởi yếu tố di truyền 
Câu 2: Tập tính học được ở động vật có chung đặc điểm : 
 Sinh ra đã có 
B. Được truyền từ đời trước sang đời sau 
C. Phải học trong đời sống mới có được 
D. Suốt đời không đổi 
Cóc dọa chuột 
Sư tử săn mồi 
CHIM SĂN MỒI 
THE END